و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسالمے ایران

Transcript

1

2

3 سند ملی پیشگیری و کنرتل بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسالمے ایران در بازه زمانے 1394 تا 1404 کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر تیرماه 1394

4 ویراست نخست مسئوالن امور پزشکى و دارویى کشور باید اطمینان خاطر پیدا کنند که در سراسر کشور هیچ یک از مردم براثر نبود پزشک و دارو دچار درد و رنج نخواهند بود. درمان باید در اختیار همه مردم باشد و این کارى است که دولت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى باید آن را محقق کنند 4 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

5 تحقق مطلوب سند چشمانداز بدون توسعه نظام سالمت امکانپذیر نیست اگر خواهان توسعهیافتگی هستیم باید ابتدا جامعهای سالم داشته باشیم و مهمترین پایه و اساس توسعهیافتگی توسعه سالمت انسانی و توسعه علم و دانش و فناوری است ویراست نخست

6 نخست ویراست پیشگیری ملی کمیته رئیس بیانیه غیرواگیر بیماریهای کنترل و حسن سید دکتر هاشمی قاضیزاده و درمان بهداشت وزیر پزشکی آموزش ملی کمیته رئیس کنترل و پیشگیری غیرواگیر بیماریهای میشود. دوچندان بیماریها عبارت میروند. شمار به امروز دنیای در ناتوانی و مرگومیر عوامل اصلیترین غیرواگیر و مزمن بیماریهای ایجاد حاد عفونت یک توسط اساسا که میشود اطالق بیماریها از مجموعهای به غیرواگیر بیماریهای عمده دارند. مدت طوالنی مراقبت و درمان به نیاز عموما و بوده مدت دراز آنها سالمت با مرتبط اثرات نمیشوند تنفسی. دستگاه مزمن بیماریهای و دیابت قلبی-عروقی بیماریهای سرطانها انواع از عبارتند بیماریها این عدم الکل مصرف دخانیات مصرف همچون خطر عوامل کنترل با میتوانند غیرواگیر بیماریهای از بسیاری به تنها غیرواگیر و مزمن بیماریهای شوند. کنترل و پیشگیری نامناسب غذایی رژیمهای و کافی جسمی فعالیت نیز را روانی روحی اختالالت و حوادث و سوانح همچون دیگری موارد میتوانند و نشده محدود فوقالذکر عوامل انواع از دسته این به توجه اهمیت شرایط این گستردگی و غیرواگیر بیماریهای وسیع طیف تصور با شوند. شامل کشورهای سالمت سیستمهای در نگرانیهایی بروز سبب اخیر دهههای در خصوصا غیرواگیر بیماریهای چشمگیر بروز و شیوع که هستند ارگانهایی جمله از بهداشت جهانی سازمان و متحد ملل سازمان است. شده دنیا در سالمت نظام دستاندرکاران و جهان بخش این در سالمت ارتقا جهت در و کرده تنظیم جهان در غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری برای مدونی برنامههای کنون تا رارق هدف را غیرواگیر بیماریهای که است نظامنامههایی و دستورالعملها تدوین و نشستها انجام امر این گواه هستند. تالش در درک اشاره IHME موسسه همچون پژوهشی مراکز و موسسات با ارگانها این مشترک تالشهای به میتوان زمینه این در میدهند. غیرواگیر بیماریهای بحث که گرفت نتیجه چنین میتوان مجموع در است. داشته عهده بر را بیماریها جهانی بار بررسی پروژه که هستند. گریبان به دست آن با جهان کشورهای همه سالمت نظام که است معضلی و نبوده منطقه یک یا کشور یک به محدود درصد 60 حدود در چیزی رقم این که میشوند دنیا در مرگ میلیون 35 سبب ساالنه غیرواگیر بیماریهای که میشود برآورد چنین هک میافتد اتفاق توسعه درحال کشورهای در آن درصد 80 حدود در چیزی یادشده آمار از میشود. شامل را جهان مرگهای کل از میکند. دوچندان ما کشور خصوصا و توسعه حال در کشورهای در را غیرواگیر بیماریهای مقوله به پیش از بیش توجه به نیاز امر این از: عبارتند بیماری چهار این که میدهد قرار اولویت در را غیرواگیر بیماری چهار تنها کنترل بهداشت جهانی سازمان جهانی استراتژی اولویت این که داشت نظر در باید حال این با مزمن. تنفسی بیماریهای و چاقی دیابت سرطانها انواع قلبی-عروقی بیماریهای بیماریهای روانی اختالالت همچون غیرواگیر و مزمن بیماریهای سایر از را سالمت حوزه سیاستگذاران اذهان نباید بندی کند. دور حوادث و سوانح و دندان و دهان بیماریهای اسکلتی-عضالنی ناسالم زندگی شیوه سوی به نهایت در را آنها که میگیرند قرار متعددی اجتماعی و محیطی عوامل معرض در افراد زمان گذشت با نامناسب غذایی رژیم مناسب بدنی فعالیت عدم دخانیات مصرف همچون خطر عوامل کنترل اگرچه میدهند. سوق ایمن غیر و همچون مداخالتی نقش از نباید بین این در اما کند ایفا غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری در بسزایی نقش میتواند و... اعظم بخش که آنجایی از شد. غافل خطر عوامل به نسبت آنان نگرش تغییر و جامعه افراد دانش سطح ارتقا با مرتبط فعالیتهای غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری که داشت نظر در باید میشود مربوط غیرواگیر بیماریهای به ما کشور در بیماریها بار میشوند. تحمیل کشور سالمت نظام به که باشد بیماریهایی بار کاهش جهت راهکارها موثرترین از یکی میتواند بیماریهای حوزه در کشور سالمت نظام خبرگان از متشکل مجموعهای غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته و همت و منان خداوند به اتکال با است امید است. شده تشکیل کشور در غیرواگیر بیماریهای بار کاهش هدف با که بوده غیرواگیر خود غایی هدف به کشور سالمت نظام سریعتر هرچه رسیدن شاهد غیرواگیر بیماریهای بخش در سالمت حوزه متخصصین تالش باشیم. عزیزمان کشور در غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگومیر و بروز شیوع کاهش یعنی پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت محترم معاونان خصوصا کمیته محترم اعضای صمیمانه همکاری از میدانم الزم اینجا در کنم. تشکر تهران پزشکی علوم دانشگاه متابولیسم و غدد علوم پژوهشگاه غیرواگیر بیماریهای تحقیقات مرکز محترم اعضای و 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 6

7 نخست ویراست بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی سند تدوین و تهیه روند کشور در مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر الریجانی باقر دکتر ملی کمیته رئیس نایب کنترل و پیشگیری غیرواگیر بیماریهای جهانی سازمان توسعه حال در کشورهای در بهخصوص غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگومیر روند افزایش بهدلیل است. کرده اعالم توسعه حال در کشورهای بهداشتی اولویتهای جزو را غیرواگیر بیماریهای پیش دهه دو از بهداشت بار از مالحظهای قابل بخش که طوری به هستند جهان در ناتوانی و ومیر مرگ اصلی علل غیرواگیر بیماریهای درحالحاضر و پایین درآمد با کشورهای در غیرواگیر بیماریهای بار که است حالی در این میدهند. اختصاص خود به را بیماریها جهانی سرطان قلبی-عروقی بیماریهای شامل غیرواگیر عمده بیماری چهار است. بیشتر پیشرفته کشورهای به نسبت توجهی قابل طور به متوسط بدنی فعالیت عدم و نامناسب تغذیه سیگار مصرف شامل پیشگیری قابل اصلی خطر عامل سه به مستقیما دیابت و ریوی مزمن بیماریهای افزایش این علت میکند. تحمیل کشورها به را بزرگی اقتصادی خسارات بیماریها این شیوع افزون روز افزایش هستند. وابسته مناسب سبب زندگی شیوه تغییر است. آمده بهوجود گذشته سالیان در بیماریها این فاکتورهای ریسک افزایش اثر در که است مساعدی زمینهسازی تعداد حوادث و سوانح نامناسب غذایی رژیم مناسب بدنی فعالیت عدم دخانیات مصرف جمله از مهم خطر عوامل از برخی که است شده از ناشی ناتوانیهای و مرگومیر افزایش برای است خطری زنگ خود این و یابد افزایش جامعه در باال خون قند و چربی و خون فشار به مبتالیان است. توسعه حال در کشورهای گریبانگیر درحالحاضر که غیرواگیر بیماریهای تسا شده ایجاد مردم زندگی شیوه در اخیر سالهای در که باشد تغییراتی میتواند وضعیت این عمده دلیل شد اشاره نیز پیشتر که همانطور موارد از بسیاری در دانست. مردم عملکرد نحوه و آگاهی در کنونی زندگی مقتضیات بر عالوه را تغییرات این ایجاد علل از یکی بتوان شاید و بنابراین یابند. افزایش روز به روز عوامل این تا است شده سبب ضروری و الزم تمهیدات بهکارگیری عدم و خطر عوامل از کافی آگاهی عدم بیماریهای کاهش در بهسزایی تأثیر میتواند آنها افزون روز روند کاهش نهایت در و مقابله چگونگی در سیاستگذاری خطر عوامل شناخت در توسعه حال در کشورهای در هم و پیشرفته کشورهای در هم غیرواگیر و مزمن بیماریهای که میرسد نظر به چنین باشد. داشته غیرواگیر قرار پیشرفته کشورهای در مرگومیر علل رأس در سرطانها و قلبی-عروقی بیماریهای اکنون هم مییابند. بیشتری اهمیت بزرگساالن بین و داشته صعودی روند مزمن و غیرواگیر بیماریهای بروز و شیوع کشورها از بسیاری در میشوند. شامل را مرگها همه از زیادی بخش و دارند در که باشد کشورها از بسیاری در زندگی به امید افزایش میتواند افزایش این دالیل از یکی کند. پیدا ادامه همچنان روند این که میرود انتظار الگوهای که است آن دیگر دلیل میشود. بیشتر مزمن و غیرواگیر بیماریهای انواع به ابتال احتمال نتیجه در و مسن افراد شمار آن نتیجه میکند. غیرواگیر بیماریهای انواع به ابتال مستعد را فرد دگرگونی این و میشود دگرگون سرعت به مردم رفتاری و زندگی ام کشور و بوده نمایان پیش از بیش توسعه حال در کشورهای در بهخصوص و دنیا در غیرواگیر بیماریهای به توجه اهمیت درحالحاضر عنوان با ملی کمیتهای تشکیل با تا داشت آن بر را امر مسئوالن غیرواگیر بیماریهای به جانبه همه توجه ضرورت نیست. مستثنی قاعده از نیز و پیشگیری جهت در غیرواگیر بیماریهای بحث بر تمرکز با ایران«اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی»کمیته جهت مقتضی نحو به را زمینه این در موجود فعالیتهای و کرده تالش آنها با مرتبط خطر عوامل و بیماریها از دسته این بیشتر هرچه کنترل بیماریهای کنترل و پیشگیری وضعیت در چشمگیری تغییرات شاهد کمیته اعضای بیوقفه تالش و منان خداوند بر توکل با است امید دهد. بیماریهای از ناشی مرگومیر بیماری کنترل هدف به جهانی بهداشت سازمان پیشنهادی نهگانه اهداف چارچوب در باشیم. کشور در غیرواگیر معاونتهای در خود متخصص نیروهای دانش بر تکیه با کشور پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت میالدی 2025 سال تا غیرواگیر را جهانی بهداشت سازمان نهگانه اهداف تنها نه که سندی است. نموده حاضر سند تدوین و تهیه به اقدام جاری سال خردادماه از مختلف سند اول نسخه است. نموده تعریف غیرواگیر بیماریهای بحث در کشور موجود اولویتهای به توجه با نیز را دیگری اهداف بلکه گرفته نشانه دفتر فنی کمیته نشست در ایران اسالمی جمهوری در مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی سند بهعنوان حاضر نظرات اساس بر تهران به کمیته محترم اعضای بازگشت از پس و گرفت قرار بررسی و بحث مورد بیروت در جهانی بهداشت سازمان منطقهای وزارت مختلف معاونتهای محترم اعضای صمیمانه همکاری از میدانم الزم اینجا در شد. گرفته صورت آن روی الزم اصالحات کارشناسان کردند یاری حاضر سند تدوین و تهیه در را ما که تهران پزشکی علوم دانشگاه غیرواگیر بیماریهای تحقیقات مرکز پژوهشگران نیز و بهداشت نمایم. تشکر و تقدیر

8 نظر حسن روحانی رئیس محترم جمهور درباره ضرورت و اهمیت تهیه و تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر جمهوری اسالمی ایران 8 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

9 نظر علی الریجانی رئیس محترم مجلس شورای اسالمی درباره ضرورت و اهمیت تهیه و تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر جمهوری اسالمی ایران فصل يک 9

10 نظر مارگارت چ ن رئیس محترم سازمان جهانی بهداشت درباره ضرورت و اهمیت تهیه و تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر جمهوری اسالمی ایران 10 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

11 »در شرایط اقتصادی و سیاسی موجود تالش خواهم کرد تا بر نتایجی تمرکز کنم که همگی بر ضرورت وجود آنها خصوصا در مقابله با چالشهای مرتبط با سالمت واقف هستیم.«آمادهسازی سند حاضر بدون نکات با ارزش و حمایتهای دکتر عال الوان مدیر دفتر منطقهای سازمان بهداشت جهانی در خاورمیانه و همکارانشان امکانپذیر نبود. فصل يک 11

12 نخست ویراست غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه و کمیته اعضای بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته رئیس و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزیر هاشمی قاضیزاده سیدحسن دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته نایبرئیس و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت آموزشی معاون الریجانی باقر دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت بهداشت معاون سیاری اکبر علی دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر کنترل و پیشگیری ملی کمیته عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت فنآوری و تحقیقات معاون ملکزاده رضا دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت دارو و غذا سازمان رئیس دیناروند رسول دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت درمان معاون آقاجانی حاجی محمد دکتر پیشگیری ملی کمیته عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت منابع و مدیریت توسعه معاون صدرالسادات علی سید دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت بینالملل امور کل مدیر الری اسدی محسن دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و تهران پزشکی علوم دانشگاه متابولیسم و غدد علوم پژوهشگاه غیرواگیر بیماریهای تحقیقات مرکز رئیس فرزادفر فرشاد دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو جمشیدی حمیدرضا دکتر غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو و کرمان پزشکی علوم دانشگاه رئیس حقدوست علیاکبر دکتر ایران اسالمی جمهوری ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو دالوری علیرضا دکتر عضو و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت غیرواگیر بیماریهای اداره رئیس و بهداشت معاونت فنی معاون کوشا احمد دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو حشمت رامین دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو تکیان امیرحسین دکتر ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی دبیرخانه عضو پیکری نیلوفر دکتر 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 12

13 ویراست نخست اعضای شورای عالی سالمت اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور محمدباقر نوبخت معاون رئیسجمهور و سخنگوی دولت معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیطزیست عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی حمید چیتچیان وزیر نیرو محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی علی ربیعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور محمود سرافراز رئیس سازمان صدا و سیما علی طیبنیا وزیر امور اقتصاد و دارایی علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش محمود گودرزی وزیر ورزش و جوانان محمدرضا نعمتزاده وزیر صنعت معدن و تجارت

14 نخست ویراست ایران اسالمی جمهوری وزارت و همكار وزارتخانههای بخشی بین همکاری تفاهمنامه و پیشگیری راستای در پزشکی آموزش و درمان بهداشت مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل نامه تفاهم ضرورت و مقدمه 1- ماده قلبی بیماریهای مانند غیرواگیر بیماریهای سهم جمعیت سن افزایش بویژه و توسعه روند از ناشی اجتماعی شگرف و سریع تغییرات با امروزه اغلب بیماریها این مهمترین فزونیاست. به رو چشمگیری سرعت با سالمت مشکالت از ناشی مالی بار و مرگ میزان از وسرطانها عروقی و ناکافی بدنی تحرک نمود. پیشگیری غیرواگیر بیماری چند بروز از میتوان آنها با موثر و بهموقع مواجهه صورت در که دارند زمینهسازی عوامل و ابتداییتر مراحل در بیماریها این درمان همچنین جملهاند. آن از خون پرفشاری و ناسالم تغذیه محیطی آالیندههای دخانیات مصرف غیرواگیر بیماریهای جهانی آمارهای براساس دارد. مردم سالمت حفظ بر چشمگیری اثر شوند ختم کننده ناتوان عوارض به اینکه از پیش باشند مرگ موارد تمام %73 و بیماریها بار %60 سببی عامل 2020 سال تا میرود انتظار و بوده بیماریها بار %53 از بیش مسئول درحالحاضر چنین نیز ما کشور در میزان این پیشبینیمیشود داد. خواهند حالتوسعهرخ در درکشورهای غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگ %80 که رطخ عوامل و غیرواگیر بیماریهای همهگیری با مقابله یابد. اختصاص بیماریها از نوع این به بیماریها بار کل %76 از بیش و داشته الگویی است. سالمت بخش برون و درون در مرتبط وزارتخانههای و سازمانها تمامی فعال و موثر گسترده مداخالت نیازمند ماهیتا آنها آموزش و درمان بهداشت وزارت فعالیتها کلیه ارزیابی و نظارت و اجرا تصمیمگیری مبادی انسجام ضرورت و موضوع اهمیت به نظر وظیفه کمیته این است. نموده مرتبط«خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای وکنترل پیشگیری ملی»کمیته تشکیل به اقدام پزشکی جامع سند یک قالب در را آنها خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل با مرتبط اقدامات کلیه ارزیابی و پایش و اولویتبندی برنامهریزی و عالیسالمت»شورای دارد.همچنین عهده بر بینالمللی و درسطحملی ایران جمهوریاسالمی نظام قانونی راستایتعهدات در و وملی و چهارم توسعه برنامههای دستاوردهای از و بینبخشی افق در سالم توسعه محور بهعنوان شهروندان سالمت تامین هدف با غذایی«امنیت راستایتأمین حفظوارتقایعادالنهسالمت فراهمشدنشرایطدسترسی پنجمموظفبهتصویبسیاستهایاجراییبینبخشیسالمتدر وکنترل پیشگیری ملی کمیته با شورا این است. شده مردم زندگی شیوه و کیفیت بهبود و مطلوب و سالم غذایی سبد از جامعه آحاد برخورداری و بیماریهای با مبارزه برای بینبخشی برنامههای در را عمدهای اهداف تا نمود خواهد همکاری مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی»سند قالب در ایران اسالمی جمهوری بینالمللی تعهدات از که اهداف این کند. دنبال غیرواگیر هستند: زیر شرح به میباشند آنها با مرتبط«خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای از ناشی زودرس مرگهای خطر از %25 کاهش ناکافی بدنی تحرک میزان از %20 کاهش الکل مصرف از %10 کاهش سدیم نمک مصرف میزان از %30 کاهش 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 14

15 ویراست نخست کاهش %30 از شیوع استعمال دخانیات کاهش %25 از شیوع پرفشاری خون جلوگیری از افزایش بیشتر چاقی و دیابت جمعیت دسترسی %100 جمعیت به داروهای مناسب و فناوریهای پایه و ضروری برای درمان بیماریهای غیرواگیر دسترسی حد اقل %70 به دارو و مشاوره الزم برای پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی و حمالت عروق مغزی میزان صفر اسیدهای چرب ترانس در روغنهای خوراکی و محصوالت غذایی بر همین اساس و در راستای نیل به اهداف فوق این تفاهمنامه بین عالیترین مقامات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی )که از این به بعد»وزارت بهداشت«نامیده میشود( و وزارت آموزش و پرورش برای اجرای اقدامات سالمت محور با هدف پیشگیری و ارتقای مداخالت کنترلی بیماریهای غیرواگیر مبادله میگردد. ماده 2- هدف تفاهمنامه تسهیل و تسریع دستیابی به شاخصهای ارتقا یافته در زمینه پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر از طریق اقدامات سالمت محور در زمینههای مورد توافق در حوزههای مشترک دو سازمان طرف تفاهمنامه ماده 3- تعهدات طرفین الف( وزارت بهداشت 1- تعیین انتظارات و همکاریهای مورد نیاز از طرف دیگر تفاهمنامه حاضر و طرح موثر آن در جلسات کمیتههای مشترک 2- معرفی و تشویق اقدامات سالمت محور دستگاه و افراد موثر در سطح جامعه در گزارشات ساالنه 3- همکاری هدایت و تسهیل فرآیند تدوین سیاستها و مداخالت سالمت محور مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در مجموعه سازمانی طرف دیگر تفاهمنامه 4- تدارک آموزش فنی الزم و مرتبط مورد نیاز کارکنان معرفی شده از سوی طرف دیگر تفاهمنامه برای تدوین و اجرای مداخالت 5- پایش عملیات تفاهم شده با همکاری طرف دیگر تفاهمنامه و گزارش نتایج به»شورای عالی سالمت و امنیت غذایی«و»کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط«ب( وزارت متبوع اجرای الزامات مندرج در تفاهمنامه در جهت رسیدن به اهداف کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر ماده - 4 شرایط اجرای تفاهم نامه طرفین تفاهم نامه حداکثر یک ماه پس از انعقاد آن کمیتهای مشترک از کارشناسان ذیربط و دارای صالحیت تشکیل میدهند. برای عملیاتی کردن تعهدات و به منظور تعیین اقدامات عینی و ملموس سالمت محور ضروری است کمیته کاری با تشکیل جلسات با توالی حداکثر ماهانه تشکیل جلسه داده و برنامه عملیاتی الزم را تنظیم کند. صورتجلسه بال فاصله به»شورای عالی سالمت و امنیت غذایی«و»کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط«ارسال میگردد. جلسات مشترک برای اجرایی کردن برنامه عملیاتی با حضور مدیران کل وکارشناسان مرتبط از هر دو طرف و نیز نماینده تاماالختیار سازمان مدیریت و برنامهریزی برگزار خواهد شد. محل تامین مالی اقدامات سالمت محور در هر برنامه عملیاتی ردیفهای بودجهای دستگاه و منابع تخصیصی ویژه سازمان مدیریت برای برنامههای سالمت محور خواهد بود. بر این اساس الزم است نماینده بودجه دستگاه در جلسات مشارکت داشته باشد. مسئول حسن اجرای این برنامه باالترین مقام دستگاه میباشد.

16 ویراست نخست اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور... معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیطزیست... علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی... محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی... عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور... علی طیبنیا وزیر امور اقتصاد و دارایی... محمود گودرزی وزیر ورزش و جوانان کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

17 ویراست نخست محمدباقر نوبخت معاون رئیسجمهور و سخنگوی دولت... عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی... حمید چیتچیان وزیر نیرو... علی ربیعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی... محمود سرافراز رئیس سازمان صدا و سیما... علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش... محمدرضا نعمتزاده وزیر صنعت معدن و تجارت... سیدحسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی...

18 فهرست خالصهمطالب نگاهیکلیبهوضعیتبیماریهایغیرواگیردرجهان چهکسیدرمعرضابتالبهچنینبیماریهاییقرار دارد عواملخطر بیماریهایغیرواگیرچهاثراتاجتماعیواقتصادیای دارند پیشگیریوکنترلبیماریهایغیرواگیر پاسخسازمانجهانیبهداشت سند ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرو اگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسالمے ایران در بازه زمانے 1394 تا 1404 اطالعات تماس دبیرخانه: تهران بلوار فرحزادی خیابان ایوانک شهرک قدس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی.2.1 بیماریهایغیرواگیراصلیدرایران سایربیماریهایغیرواگیرپراهمیت عواملخطراصلی )رفتاری(بیماریهایغیرواگیر سایرعواملخطرزایبیماریهایغیرواگیر تلفن: تهیه سند: کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر 4.1. مقدمه زمینه چرامطالعهNASBOD موردنیازاست ساختارNASBOD تعاریف نمونهایازنتایج جمه وری اسال م ی اریان وزارت بهدا شت ردمان و آموزش زپ شك ی سند ملے پیشگیری و کنرتل بیماری های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسالمے ایران در بازه زمانے 1394 تا تري کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

19 عملکردها پیامدهایمربوطبهسیاستگذاری نتیجهگیری بررسیاهدافسازمانجهانیبهداشت مقدمه چارچوبمفهومیفعالیتهایکمیته همکارانکمیته اهدافکمیته برنامهعملکمیته مداخالت درون بخشی کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر مداخالت بین بخشی کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر مقدمه عواملموثربربیماریهایغیرواگیردرجمهوریاسالمیایران آیا»برنامه پزشکخانواده ) FP («یکسیستمموثربرایکاهشخطرابتالبه ادغام آموزش پزشکیو سالمتدر وزارتبهداشت درمانو آموزش پزشکی جمهوریاسالمی ایران طرح تولنظام سالمت: فرصتیدیگردرجهت رسیدنبهاهدافسند نتیجهگیری

20 نخست ويراست کرده پیدا دست قابلتوجهی دستاوردهای به اخیر دهههای در شرقی مدیترانه منطقه در متوسط درآمد با کشورهای از یکی بهعنوان ایران این با ولی است. زندگی به امید افزایش و کودکان و مادران مرگومیر میزان سریع کاهش سالمت حوزه در ایران پیشرفتهای جمله از است. هب را غیرواگیر بیماریهای کشور سالمت نظام که گردیده موجب بیماریها این به منتسب مالی بار همچنین و غیرواگیر بیماریهای بار وجود آموزش و درمان بهداشت وزارت آنها به منتسب خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای بار کاهش منظور بگیرد.به نظر در جدی تهدیدی عنوان بیماریهای بر سند این اصلی تاکید نماید. تدوین و تهیه را خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی سند تا شد برآن پزشکی مطرح ایران کشور در ویژه طور به که روانی بیماریهای و حوادث و سوانح همچنین و تنفسی بیماریهای و دیابت سرطانها عروقی قلبی داده بسط کارآمد استراتژیهای صورت به غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری مشخص استراتژیهای ملی سند این در میباشد. است سه و نموده تنظیم ایران شرایط با را آنها و گرفته نظر در را بهداشت جهانی سازمان هدف نه ایران بهداشت وزارت راستا این در است. شده وزارت مختلف معاونتهای شامل بهداشت وزارت خارجی و داخلی ذینفعان کلیه سند این در نمودهاست. اضافه آن به را ایران مختص هدف گرفته نظر در میباشند غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری اصلی همکاران که دولتی سازمانهای ذینفع وزارتخانههای و بهداشت رئیسجمهور معاون بهداشت جهانی سازمان رئیس مجلس رئیس جمهور رئیس توسط ملی سند این که است این توجه قابل نکته شدهاند. كشور وزارت کشاورزی جهاد وزارت اسالمی وارشاد فرهنگ وزارت محیطزیست حفاظت سازمان شامل حوزه این اصلی ذینفعان و معدن صنعت وزارت پرورش و آموزش وزارت اجتماعی تامین و رفاه وزارت نیرو جوانان وزارت و ورزش وزارت دارایی و اقتصاد امور وزارت توسط و است شده منطقه کشورهای در سند این شدن فرد به منحصر موجب ترتیب بدین و گرفته قرار تایید مورد سیما و صدا سازمان و تجارت و کنترل و پیشگیری ملی سند فصلهای کلیه چکیده این در است. شده پذیرفته مورد مختلف سطوح در بخشی برون و بخشی درون ذینفعان است. گردیده ارائه ذیل ترتیب به خالصه طور به خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای جهان در غیرواگیر بیماریهای کلیات نیا نمی-شوند. منتقل دیگر فرد به فردی از میشوند شناخته نیز مزمن بیماریهای بهعنوان همچنین که )NCDs( غیرواگیر بیماریهای بیماریهای از عبارتند غیرواگیر بیماریهای از اصلی نوع چهار هستند. کند پیشرفت دارای عموما و مییابند ادامه طوالنی زمان مدت بیماریها و آسم( و ریوی انسداد مزمن بیماریهای )مانند مزمنتنفسی بیماریهای مغزی( سرطانها وسکته قلبی حمالت )مانند عروقی قلبی- هس به نزدیک و دادهاند قرار تاثیر تحت را متوسط درآمد با و کمدرآمد کشورهای نامتناسب شکلی به درحالحاضر غیرواگیر بیماریهای دیابت. میدهد. رخ کشورها این در - مرگ میلیون 28 - غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگهای از چهارم ایران در غیرواگیر بیماریهای خطر عوامل شناسایی غیرواگیر های بیماری از پیشگیری پایه دارد. اختصاص غیرواگیر بیماریهای به ایران در بیماریها بار کل %76 از بیش امکان حد تا آنها کنترل همچنین و همهگیریها وقوع از جلوگیری کار این از هدف که است عوامل این کنترل و پیشگیری و آنها عمده و اولیه سال در بار بیشترین دارای مغزی سکته و ماژور افسردگی اختالل جادهای سوانح کمر درد قلبی ایسکمیک بیماری است. بروز محل در کشورهای در بیماریها الگوی به باشد توسعه حال در کشورهای در بیماریها الگوی شبیه که آن از بیش الگو این که بودهاند ایران در 2010 دارد. شباهت یافته توسعه ایران در غیرواگیر بیماریهای با مرتبط خطر عوامل کشور بررسی مورد سالهای تمامی در که است تغذیه عوامل به مربوط خطر عامل 5 بین در نیز مرگ میزان بیشترین DALY میزان همانند 1394 تیر غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 20

21 نخست ويراست استعمال خطر عوامل مورد در است. داشته بیشتری مقدار همواره جهان با مقایسه در ناکافی و کم فیزیکی فعالیت و تغذیه عامل نظر از ایران و است صعودی روند دارای 1995 سال تا جهان و ایران در تغذیه عوامل دارد. کمتری میزان جهان با مقایسه در ایران سیگار مصرف و دخانیات دارای جهان و ایران در سیگار مصرف و دخانیات استعمال ناکافی و کم فیزیکی فعالیت خطر عوامل میشود. نزولی بهصورت روند آن از پس در میزان این هرچند دارد جهان و ایران در یکنواخت نسبتا روندی الکل مصرف بهواسطه نیز مرگ میزان DALY همچون هستند. نزولی روند است. کمتر جهانی متوسط به نسبت ایران )NASBOD( بیماریها بار ملی مطالعه ناشی سالمت آسیبهای میزان برآورد برای سیستماتیک تالشی )NASBOD( خطر عوامل و صدمات بیماریها بار منطقهای و ملی مطالعه و روشها از آن در و گرفت انجام منطقهای سطح در آن از پس و ملی سطح در بار اولین برای که است خطر عوامل و آسیبها بیماریها از رد سالمت سیاستگذاران شد. استفاده 2010 سال در بیماریها بار جهانی مطالعه در گرفتهشده بهکار تعاریف و روشها با مشابه تعاریفی مطالعه در آمده بدست برآوردهای از مستقیم طور به میتوانند شهروندان و پژوهشگران سالمت بخش مدیران منطقهای و ملی سطوح فراهم کشور سراسر در جمعیتی گروههای سالمت وضعیت از کلی تصویری 2013 NASBOD مطالعه کنند. استفاده 2013 سال NASBOD انگیزههای که است آن دنبال به مقاله این گیرد. قرار مقایسه مورد یکجا بهصورت آنها توزیع و مختلف بیماریهای بار آنها کمک با تا میکند دهد. شرح را دادهها به دسترسی در محدودیت دلیل به آمده بهوجود چالشهای و معیارها تعاریف طراحی مطالعه این انجام برای الزم بهداشت جهانی سازمان اهداف تحلیل اطالعات و آمار گرفتن نظر در با نمودهاست. تدوین غیرواگیر بیماریهای کنترل و منظورپیشگیری به را هدف 9 جهانی سازمانبهداشت در 25 درصدی )کاهش اول هدف به 9 تا 2 اهداف تمامی شدن اجرایی 100 درصد صورت در که گرفت نتیجه چنین میتوان ایران در موجود سال به نسبت 2025 سال در سال 70 تا 30 سنی گروه در تنفسی مزمن بیماریهای و دیابت سرطانها عروقی قلبی بیماریهای دلیل به مرگ کرد. تنظیم ایرانی جامعه به توجه با را اهداف این که میرسد نظر به ضروری بنابراین کرد. نخواهیم پیدا دست 2010( غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته مداخالت و تشکیل و دولت هیات اعضای از برخی حضور با و غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری هدف با کمیته این پیداست کمیته عنوان از که همانطور تشکیل ایران اسالمی جمهوری کشور در سالمت حوزه متخصصین از جمعی و پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت معاونین و وزیر نیز بهعنوان نیز را دیگری اهداف جهانی بهداشت سازمان اهداف گرفتن نظر در با غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته است. شده این در کمیته فعالیتهای داشت. برخواهد قدم اهداف این به دستیابی سوی به ساله 10 اندازی چشم با و نموده تدوین اختصاصی اهداف میگیرند. قرار بحث مورد تفصیل به حاضر سند در که میشود تقسیم بخشی بین و بخشی درون بخش دو به خصوص رو پیش چالشهای و فرصتها نهفته خود بطن در کمیته اهداف به سریعتر هرچه رسیدن برای را فرصتهایی خود خودی به که است گونهای به ایران در سالمت نظام ساختار بخش ادغام نیز و روستایی جامعه در سالمت سطح ارتقا جهت در بهداشت وزارت اخیر اقدامات از یکی بهعنوان خانواده پزشک سیستم دارد. بخش در که هستند الذکر فوق فرصتهای جمله از پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت در درمانی و بهداشتی خدمات با پزشکی آموزش میگیرند. قرار بررسی و بحث مورد حاضر سند نهایی

22

23 کلیاتبیماریهای غیرواگیر و عوامل خطرمرتبط بیماریهای غیرواگیر ساالنه سبب مرگومیر جدود 38 میلیون نفر در جهان میشوند. چیزی در حدود سهچهارم مرگهای مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در جهان )28 میلیون( در کشورهای درحال توسعه اتفاق میافتد. شانزده میلیون از مرگهای مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در جهان پیش از 70 سالگی اتفاق میافتند که از این میزان %82 مربوط به کشورهای با درآمد کم و متوسط است. بیماریهای قلبی-عروقی بیشترین میزان مرگومیر مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در جهان را شامل میشوند به طوری که بیش از 17 میلیون نفر در سال به واسطه این بیماریها کشته میشوند. مصرف سیگار عدم تحرک فیزیکی سو مصرف الکل و رژیم غذایی ناسالم از مهمترین عوامل خطر مرتبط با ابتال به بیماریهای غیرواگیر هستند. فصل یک 23

24 نخست ويراست کلیدی نکات 1.1. میشوند. جهان در نفر میلیون 38 مرگومیر سبب ساالنه )NCDs( غیرواگیر بیماریهای میدهد. رخ متوسط درآمد با و کمدرآمد کشورهای در - میلیون 28 - غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگومیرهای چهارم سه تقریبا هب مربوط»زودرس«مرگومیرهای این از درصد 82 میدهد رخ سالگی 70 سن از قبل غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگ میلیون شانزده است. متوسط و کمدرآمد کشورهای لاس در مرگ میلیون 17.5 عامل که میشوند محسوب قلبی-عروقی بیماریهای غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگومیر دلیل عمدهترین دارند. قرار میلیون( )1.5 دیابت و میلیون( )4 تنفسی بیماریهای میلیون( )8.2 سرطان آنها از پس و هستند میشوند. محسوب غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگومیرهای کل از 82 عامل بیماریها از گروه چهار این میدهند. راافزایش رژیمغذاییناسالمهمگیخطرمرگناشیازبیماریهایغیرواگیر مصرفدخانیات عدمفعالیتبدنی مصرفالکل و جهان در غیرواگیر بیماریهای وضعیت به کلی نگاهی 1.2. نیا نمی-شوند. منتقل دیگر فرد به فردی از میشوند شناخته نیز مزمن بیماریهای بهعنوان همچنین که )NCDs( غیرواگیر بیماریهای بیماریهای از عبارتند غیرواگیر بیماریهای از اصلی نوع چهار هستند. کند پیشرفت دارای عموما و مییابند ادامه طوالنی زمان مدت بیماریها و آسم( و ریوی انسداد مزمن بیماریهای )مانند مزمنتنفسی بیماریهای مغزی( سرطانها وسکته قلبی حمالت )مانند عروقی قلبی- هس به نزدیک و دادهاند قرار تاثیر تحت را متوسط درآمد با و کمدرآمد کشورهای نامتناسب شکلی به درحالحاضر غیرواگیر بیماریهای دیابت. میدهد. رخ کشورها این در - مرگ میلیون 28 - غیرواگیر بیماریهای از ناشی مرگهای از چهارم میالدیکشورهایمختلفدنیانشانمیدهد. رادرسال 2010 نفرجمعیت دیابتبهازای اثر مرگومیردر نرخ شکلشماره 1.1 درحدمتوسطو زرد رنگ داراهستند.کشورهایبا دنیا در را دیابت اثر در رنگیسبزکمترینمیزانمرگومیر اینتصویرکشورهایباطیف در ارقامیادشدهنتایجحاصلاز آمارو ذکراستکه دردنیاهستند.شایان اینبیماری اثر دارایبشترینمرگومیردر رنگیقرمز مشورهایباطیف است. استنادقرارگرفته اینگزارشمورد در اعتبار میالدیمنتشرشدهوبهعنوانمنبعیقابل درسال 2013 استکه مطالعهبارجهانیبیماریها رادنبالمیکند. درآمدکشورها وابستهبهسطح دراثردیابتدرجهانالگویی زیرچنینبهنظرمیرسدکهمیزانمرگومیر براساسشکل جهان در 2010 سال در دیابت اثر بر جمعیت نفر در مرگومیر نرخ 1.1: شکل همچون میدهد. نشان جهان در 2010 سال در قلب ایسکمیک بیماری اثر بر را جمعیت نفر در مرگومیر میزان 1.2 شماره شکل نشان جهان در را بیماری این اثر در بیشتر مرگومیر قرمز طیف و کمتر مرگومیر میزان دهنده نشان سبز طیف نیز شکل این در 1.1 شکل بدین شد متصور جهان در قلب ایسکمیک بیماری اثر در مرگومیر برای منطقهای الگویی بتوان شاید موجود شواهد به توجه با میدهد. رد بیماری این اثر در مرگومیر نرخ بیشترین دارای اروپایی کشورهای و متوسط نرخ دارای آمریکا میزان دارایکمترین آفریقا قاره که صورت هستند. جهان 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 24

25 نخست ويراست جهان در 2010 سال در قلب ایسکمیک بیماری اثر بر جمعیت نفر در مرگومیر نرخ 1.2: شکل همچون است. داده-شده نشان جهان کشورهای در 2010 سال در جمعیت نفر در مغزی سکته اثر در مرگومیر میزان 1.3 شکل در این بر میدهد. نشان جهان در مغزی سکته اثر در را آن میزان بیشترین قرمز رنگ و مرگومیر میزان کمترین سبز رنگ طیف گذشته اشکال که است حالی در این است. کشورها سایر از کمتر استرالیا و غربی اروپای شمالی امریکای در مغزی سکته اثر در مرگومیر میزان اساس میدهند. اختصاص خود به را بیماری این اثر در مرگومیر نرخ بیشترین مرکزی و شرقی اروپای کشورهای جهان در 2010 سال در مغزی سکته اثر بر جمعیت نفر در مرگومیر نرخ 1.3: شکل نشان میالدی 2010 سال در جمعیت نفر در دنیا مختبف کشورهای در جادهای سوانح اثر بر مرگومیر میزان 1.4 شماره شکل در شرق کشورهای و روسیه جنوبی آمریکای و بوده آفریقا قاره به مربوط عامل این اثر در مرگومیر میزان بیشترین اساس این بر است. شده داده هب را جادهای تصادفات اثر در مرگومیر میزان کمترین استرالیا و کانادا اروپا غرب کشورهای که است حالی در این هستند. بعدی رتبه در آسیا دادهاند. اختصاص خود 25 يک فصل

26 شکل 1.4: نرخ مرگومیر در نفر جمعیت بر اثر سوانح جادهای در سال 2010 در جهان شکل شماره 1.5 میزان مرگومیر بر اثر انواع سرطان در نفر جمعیت در سال 2010 میالدی در جهان را نشان میدهد. در رابطه با سرطان چنین به نظر میرسد که مرگومیر این بیماری نیز الگویی منطقهای را دنبال میکند. این بدان معناست که بیشترین نرخ مرگومیر مربوط به اروپا و آسیای شرقی بوده و آمریکای شمالی و استرالیا در رتبههای بعدی قرار دارند. در این بین کشورهای آفریقایی و خاور میانه پایینترین میزان مرگومیر بر اثر سرطان را نسبت به سایر مناطق دنیا در اختیار دارند. شماره 1.5: نرخ مرگومیر بر اثر سرطان در نفر جمعیت در سال 2010 در جهان 1.3. چه کسی در معرض ابتال به چنین بیماریهایی قرار دارد همه گروههای سنی و همه مناطق تحت تاثیر بیماریهای غیرواگیر قرار دارند. بیماریهای غیرواگیر اغلب با گروههای سنی مسنتر در ارتباط هستند اما شواهد نشان میدهد که 16 میلیون از تمام مرگومیرهای نسبت داده شده به بیماریهای غیرواگیر )NCDs( قبل از سن 70 سالگی رخ میدهند. از میان این مرگهای»زودرس«82 در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ داده است. کودکان بزرگساالن و سالمندان همه در برابر عوامل خطری که باعث بروز بیماریهای غیرواگیر میشوند آسیب پذیر هستند که این خطرات میتواند یا از طریق رژیم غذایی 26 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

27 نخست ويراست بوسیله بیماریها این باشند. الکل مصرف سو اثرات از ناشی یا و آیند بهوجود سیگار دود معرض در گرفتن قرار و بدنی فعالیت عدم ناسالم شیوههای شدن جهانشمول و شهرنشینی سریع و برنامهریزینشده گسترش سن افزایش از: عبارتند که میشوند ایجاد عواملی و نیروها خون فشار شکل به افراد در است ممکن ناسالم غذایی رژیم مانند ناسالم زندگی شیوههای شدن جهانشمول مثال بهعنوان ناسالم. زندگی به میتوانند که میشوند نامیده میانی«خطر»عوامل عنوان تحت موارد این دهد. نشان را خود چاقی و خون چربی افزایش خون قند افزایش شوند. منجر هستند غیرواگیر بیماریهای جز که قلبی-عروقی بیماریهای خطر عوامل 1.4. تغییر قابل رفتاری خطر عوامل غیرواگیر بیماری-های به ابتال خطر الکل مصرف و ناسالم غذایی رژیم بدنی فعالیت عدم دخانیات مصرف شد اشاره نیز پیشتر که همانطور میدهد. افزایش را دوم( دست دود معرض در گرفتن قرار اثرات از ناشی موراد جمله )از میشود محسوب سال هر در مرگ میلیون 6 حدود عامل بهعنوان تنباکو یابد. افزایش 2030 سال در مرگ میلیون 8 به میزان این میشود پیشبینی و )1(. داد نسبت ناکافی بدنی فعالیت به میتوان را ساالنه مرگ میلیون 3.2 حدود میشوند. محسوب غیرواگیر بیماریهای جز مشروبات مضر نوشیدن از ناشی ساالنه مرگ میلیون 3.3 از نیمی از بیش )2(. دادهشدهاست میلیونمرگومیرساالنهناشیازعواملقلبی-عروقیبهمصرفنمک/سدیمبیشازحدنسبت سال 2010 تعداد 1.7 در متابولیک/فیزیولوژیک خطر عوامل خون فشار می-دهند: افزایش را غیرواگیر بیماریهای به ابتال خطر که میشوند متابولیک/فیزیولوژیک کلیدی تغییر چهار به منجر رفتارها این خون(. در چربی از باال )سطوح باال چربی و خون( قند از باال )سطوح خون قند وزن/چاقی اضافه باال هب جهانی مرگومیرهای از 18 )که است خون فشار جهان سطح در متابولیک خطر عامل عمدهترین شده داده نسبت مرگومیرهای نظر از میزان سریعترین شاهد متوسط و کم درآمد با کشورهای دارند. قرار باال خون قند و چاقی و وزن اضافه آن از پس و )1( میشوند( داده نسبت آن هستند. وزن اضافه به مبتال کودکان تعداد در افزایش دارند اقتصادیای و اجتماعی اثرات چه غیرواگیر بیماریهای 1.5. اب فقر هستند از پس توسعهای برنامههای و متحد ملل سازمان هزاره توسعه اهداف به دستیابی برای تهدیدی غیرواگیر بیماریهای هزینههای افزایش طریق از ویژه به غیرواگیر بیماریهای در سریع افزایش که است شده پیشبینی دارد. نزدیکی ارتباط غیرواگیر بیماریهای زا محروم و پذیر آسیب افراد شود. کمدرآمد کشورهای در فقر کاهش طرحهای موفقیت از مانع بهداشتی مراقبتهای دریافت جهت خانوار معرض در بیشتر آنها که دلیل این به ویژه به میمیرند زودتر و میشوند مبتال بیشتر باالتر اجتماعی موقعیتهای با افراد به نسبت اجتماعی نظر دارند. محدود دسترسی بهداشتی خدمات به و هستند ناسالم غذایی مواد یا و تنباکو مانند مضر محصوالت خطر هیر مزمن بیماری یا دیابت سرطانها قلبی-عروقی بیماریهای برای بهداشتی مراقبت به مربوط هزینههای منابع کمبود با محیطهای در درمان جمله از غیرواگیر بیماریهای گزاف هزینههای بکشاند. فقر سمت به را خانواده و برساند پایان به را خانگی منابع میتواند سرعت به متوقف را توسعه روند و میکشاند فقر سمت به را مردم از نفر میلیونها ساله هر خانواده آور نان دادن دست از نیز و قیمت گران و طوالنی اغلب میسازد. با می-دهد. رخ پایین و باال درآمد با گروه دو هر در ناسالم زندگی شیوه و غذایی رژیم و الکلی مشروبات آشامیدن کشورها از بسیاری در که حالی در نماید محافظت خطرات بزرگترین از را آنها که کنند پیدا دست محصوالتی و خدمات به میتوانند باال درآمد با گروههای حال این باشند. داشته دسترسی خدمات و محصوالت اینگونه به نمیتوانند و ندارند را کافی مالی بضاعت اغلب کمدرآمد گروههای غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری 1.6. مالی امور بهداشت جمله از بخشها تمامی که است نیاز مورد جامع رویکرد یک جامعه و افراد بر غیرواگیر بیماریهای تاثیر کاهش برای اب غیرواگیر بیماریهای با مرتبط خطرات کاهش برای تا سازد ملزم را بخشها دیگر و برنامهریزی کشاورزی پرورش و آموزش خارجه امور نمایند. ترویج را بیماریها کنترل و پیشگیری به مربوط مداخالت همچنین و کنند همکاری یکدگیر هزینهای کم راهحلهای شود. تمرکز بیماریها این خطر عوامل کاهش روی که است این غیرواگیر بیماریهای کاهش برای مهم شیوه یک 27 يک فصل

28 نخست ويراست سو و بدنی فعالیت عدم ناسالم غذایی رژیم دخانیات مصرف عمده طور )به تغییر قابل مشترک خطر عوامل کاهش جهت که دارند وجود میشوند. استفاده آنها با مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای اپیدمیهای کشیدن تصویر به جهت نیز و الکل( مصرف میتوان که است غیرواگیر بیماریهای برای باال تاثیر با و اساسی مداخالت از استفاده غیرواگیر بیماریهای کاهش برای دیگر راهحل شواهد گردد. تقویت بیماریها موقع به درمان و زودرس تشخیص وسیله بدین تا داده ارائه اولیه بهداشتی مراقبتهای رویکرد طریق از را آنها بیماران برای سریعا مداخالت این اگر که چرا میکنند عمل عالی بسیار اقتصادی سرمایهگذاری یک همانند مداخالتی چنین که میدهد نشان تاثیر بیشترین کرد. اجرا منابع از سطوحمختلفی در رامیتوان اقدامات این دهند. کاهش را هزینهتر پر درمانهای به نیاز اجراشوند میتوانند هب و میپردازند غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ترویج به سیاستها این که آورد بدست سالم جامعه سیاستهای ایجاد با میتوان را مینمایند. مجدد دهی جهت را بهداشتی سیستمهای بیماریها اینگونه به مبتال افراد نیازهای به رسیدگی منظور کشورهای با مقایسه در هستند. پایینتری ظرفیت دارای غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری برای بهطورکلی کمدرآمد کشورهای بیمههای پوشش تحت را غیرواگیر بیماریهای به مربوط خدمات که دارد احتمال بیشتر برابر چهار حدود در باال درآمد با کشورهای کمدرآمد بیماریهای جهت ضروری مداخالت به فراگیر دسترسی نمیتوانند اغلب درمانی بیمه نامناسب پوشش با کشورهای دهند. ارائه درمانی نمایند. فراهم را غیرواگیر 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 28

29 نخست ويراست بهداشت جهانی سازمان پاسخ 1.7. غیرواگیر بیماریهای بار کاهش جهانی مکانیسمهای روی بر 2011 سال در کشور 190 از بیش بهداشت جهانی سازمان رهبری تحت به برنامه این کردند. توافق 2020«غیرواگیر 2013 بیماریهای کنترل و پیشگیری برای جهانی اقدام»برنامه روی بر جمله از اجتناب قابل میزان به جهانی داوطلبانه هدف نه طریق از را غیرواگیر بیماریهای از ناشی زودرس مرگومیرهای تعداد 2025 سال تا که است این دنبال فعالیت عدم و ناسالم غذایی رژیم الکل مصرف سو دخانیات مصرف مانند عواملی از رویبخشی بر کدام هر هدف نه این دهد. کاهش %25 میدهند. افزایش را افراد میان در بیماریها این بروز خطر عوامل این که مینمایند تمرکز فیزیکی داوطلبانه اهدافجهانی اینگزینهها راارائهمینمایدکه بهصرفه مقرون باالو باتاثیر مداخالت»بهترینگزینهها«ویا منواز برنامهیک این اب ترانس چربیهای جایگزینی الکلی مشروبات و تنباکو تبلیغات اشکال تمام ممنوعیت از عبارتند گزینهها از بعضی میسازند. محقق را گانه نه غربالگری. طریق از رحم دهانه سرطان از جلوگیری و مادر شیر با تغذیه از حمایت و ترویج نشده اشباع چربیهای اینمقادیر میسنجند که رادرمقایسهبامقادیرپایهسال 2010 کشورهاشروعبهتنظیماهدافملینمودهومیزانپیشرفتخود سال 2015 در ارشددرخصوص آمدهاست.مجمععمومیسازمانمللسومیننشستمقامات»گزارشوضعیتجهانیبیماریهایغیرواگیر 2014 «پایهدر ارزیابینماید. را رسیدنبهاهدافداوطلبانهجهانیتاسال 2025 برگزارمینمایدتامیزانپیشرفتمللدر رادرسال 2018 بیماریهایغیرواگیر 29 يک فصل

30 30 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

31 وضعیت بیماریهای غیرواگیر در ایران پیشگیری اساسی بیماریهای غیرواگیر منوط به شناخت جامع فاکتورهای خطر وابسته به آنها است. بیماری ایسکمیک قلب کمر درد سوانح جادهای افسردگی ماژور و سکته مغزی سبب تحمیل بیشترین بار در سال 2010 میالدی به سیستم بهداشت و درمان ایران بودهاند. بیماریهایی همچون گروه اسهال در سالیان اخیر به ردههای پایین اهمیت منتقل شدهاند. برخی معضالت دیگر مرتبط با سالمت همچون بیماریهای مزمن کلیوی خشونت و اختالالت روانی از دیگر عوامل مهم مرتبط با سالمت در بحث بیماریهای غیرواگیر در ایران محسوب میشوند. فصل دو 31

32 درحالحاضر بیماریهای غیرواگیر مسوول بیش از %53 بار بیماریها در سراسر جهان هستند و انتظار میرود تا سال 2020 این عوامل سبب %60 کل بار بیماریها و %73 تمام موارد مرگ شوند که از این میزان مرگ %80 آنها در کشورهای در حال توسعه رخ میدهد. در این میان بیش از %76 کل بار بیماریها در ایران به بیماریهای غیرواگیر اختصاص دارد. پایه پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر شناسایی عوامل خطر اولیه و عمده آنها و پیشگیری و کنترل این عوامل است که هدف از این کار جلوگیری از وقوع همهگیریها و همچنین کنترل آنها تا حد امکان در محل بروز است. عوامل تعیینکننده در ابتالی افراد به بیماریهای غیرواگیر در شکل 2.1 بهصورت شماتیک نشان داده شدهاند. سیاست هاي عمومی سلامت طبقه اجتماعی جنسیت قومیت عوامل تعیین کننده اجتماعی مکان محل سکونت خطرات شغلی عوامل روانی اجتماعی مداخلات اجتماعی تاثیرات زیست محیطی استعمال دخانیات تغذیه فعالیت بدنی عوامل روانی اجتماعی سبک زندگی پیشگیري اولیه و ثانویه فشارخون کلسترول چاقی عوامل فیزیولوژیک پیشگیري ثانویه ابتلا یا عدم ابتلا به بیماري هاي غیرواگیر شکل 2.1 : عوامل تعیینکننده بیماریهای غیرواگیر 32 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

33 نخست ويراست رد 2010 و 1990 سالهای در DALY میزان بیشترین با بیماری بیست بیماریها«جهانی»بار مطالعه از حاصل دادههای اساس بر اند. دادهشده نشان سال تفکیک به 2.2 شکل در جهان و ایران جهان و ایران در بیماری بیست از ناشی جنسی و سنی استانداردشده DALY 2.2: شکل 2010 و 1990 سالهای طی که: میشود استنتاج چنین 2.2 شکل از 2010 سال در بار بیشترین دارای مغزی سکته و ماژور افسردگی اختالل جادهای سوانح کمر درد قلبی ایسکمیک درحالحاضربیماری 1- توسعه کشورهای در بیماریها الگوی به باشد توسعه حال در کشورهای در بیماریها الگوی شبیه که آن از بیش الگو این که بودهاند ایران در دارد. شباهت یافته بیان نیز پیشتر که چنان اند. شده منتقل تری پایین ردههایی به اسهال گروه بیماریهای مانند موارد از برخی است مشخص که همانگونه 2- یارب جدیتری تهدیدهای ریوی مزمن بیماریهای و دیابت سرطانها عروقی قلبی بیماریهای غیرواگیر بیماریهای تمامی بین در شد سالهاست دلیل بدین دارند. نیاز جهان سرتاسر در فراوان خصوصی و دولتی مالی منابع تخصیص به و هستند دنیا مناطق تمامی افراد سالمت قرار اهمیت بعدی درجات در که غیرواگیر بیماریهای سایر دارد. قرار بهداشت جهانی سازمان عملی برنامههای جزو بیماری چهار این که از: عبارتند دارند 33 دو فصل

34 نخست ويراست )Mental( روانی اختالالت الف( حوادث و سوانح ب( خشونت پ( کری و کوری جمله از ناتوانیها ت( و دهان بیماریهای پوست استخوانی عضالنی کبدی گاستروآنترولوژیک هماتولوژیک نورولوژیک آندوکرین کلیوی بیماریهای ث( ژنتیک ناهنجاریهای و دندان تشکیل الکل مصرف و تحرکی کم ناسالم غذایی رژیم دخانیات استعمال نیز را غیرواگیر بیماریهای به مربوط رفتاری اصلی خطر عوامل اضافه چاقی/ و کلسترول افزایش خون قند افزایش خون فشار افزایش از: عبارتند بیماریها این فیزیولوژیک متابولیک/ خطر عوامل و داده وزن. قابل و اصلی خطر عوامل بعد فصل ودر میشود پرداخته جهان و ایران در مهم غیرواگیر بیماریهای به فصل این در باال موارد به توجه با لذا میگیرند. قرار بررسی مورد اصالح ایران در اصلی غیرواگیر بیماریهای 2.1. قلبی-عروقی بیماریهای بیماری قلبی( )حملههای قلب کرونری بیماری و میشوند حاصل خونی عروق و قلب در شده ایجاد مشکالت دلیل به قلبی-عروقی بیماریهای نارسایی و قلب مادرزادی بیماری قلبی رماتیسم بیماری محیطی عروقی بیماری باال( خون )فشار خون فشار افزایش )سکته( مغز عروقی میشوند. شامل را قلبی در میشوند. کشته بیماری این به ابتال اثر در بسیاری افراد ساالنه و هستند جهان سراسر در مرگ عامل اولین عروقی قلبی بیماریهای میزان این از میشود. شامل را جهان در مرگها تمامی %31 که کردند فوت بیماری این به ابتال اثر در نفر میلیون 17/5 حدود 2012 سال کرونری بیماری از ناشی مرگهای 3/4 کردند. فوت مغزی سکته اثر در نفر میلیون 6/7 و قلب کرونری بیماری دلیل به نفر میلیون 7/4 مرگ میدهد. رخ متوسط تا کم درآمد با کشورهای در قلب %37 و داده روی متوسط و کم درآمد با کشورهای در آنها %82 که است بوده غیرواگیر بیماریهای از ناشی سال 70 زیر مرگ میلیون 16 عدم همانند سالم رفتارهای اتخاذ و زندگی سبک تغییر با قلبی-عروقی بیماریهای اغلب است. بوده عروقی قلبی بیماریهای دلیل به آنها اتخاذ با امری چنین هستند. پیشگیری قابل الکل مصرف عدم و بدنی فعالیت انجام چاقی از پیشگیری و سالم غذایی رژیم دخانیات مصرف خطر معرض در که افرادی یا هستند قلبی-عروقی بیماری دچار که افرادی است. انجام قابل )Population-Wide( محور جامعه استراتژیهای کنترل و فوری تشخیص به نیاز هایپرلیپیدی( دیابت باال خون فشار همچون خطر عامل چند یا یک وجود دلیل )به هستند بیماری این باالی دارند. دارویی درمان و مشاوره طریق از بیماری اثر در مستقیم طور به مرگ میلیون 1/ سال در و شده برآورد %9 سال 18 از باالتر بالغین در دیابت جهانی شیوع 2014 سال در بهداشت جهانی سازمان پروژههای بنابر و میدهد روی متوسط و کم درآمد با کشورهای در مرگ موارد از %80 از بیش است. داده رخ دیابت پرهیز و طبیعی حد در بدن وزن حفظ بدنی فعالیت منظم انجام سالم غذایی رژیم بود. خواهد 2030 سال در مرگ سببی علت هفتمین دیابت بیندازد. تاخیر به را آن وقوع یا کند پیشگیری دیابت از میتواند دخانیات استعمال از کشور 5 و ایران جهان در 2010 تا 1990 سالهای در قلبی-عروقی بیماریهای اساس بر جمعیت نفر 100/000 در DALY و مرگ میزان سایر از کمتر آمریکا متحده ایاالت و پاکستان مانند کشورهایی در مرگ میزان اطالعات این اساس بر است. شده داده نشان 2.3 شکل در دیگر میزان متوسط از بیش مرگومیری ایران بین این در است. شده گزارش بیماری این اثر در مرگومیر جهانی متوسط از کمتر حتی و کشورها مرتبط DALY میزان هرچند میدهد. نشان کاهش مطالعه مورد سالهای در زمان مروز به میزان این هرچند میدهد اختصاص خود به را جهانی هک میرسد نظر به چنین اما است ایران حتی و جهانی متوسط از باالتر بسیار مصر و ترکیه همانند کشورهایی در قلبی-عروقی بیماریهای با دارد مصر و ترکیه به نسبت کمتری DALY ایران است. کمتر جهانی متوسط از آمریکا و پاکستان کشورهای در نیز میزان این مرگ نرخ همانند نشان مالحظهای قابل کاهش زمان گذشت با ایران DALY میزان مرگومیر همچون است. جهانی متوسط از باالتر همچنان آن میزان اما میدهد تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 34

35 نخست ويراست جهان در 2010 تا 1990 سالهای در قلبی-عروقی بیماریهای اساس بر جمعیت نفر 100/000 در DALY و مرگ میزان شکل 2.3 : دیگر کشور 5 و ایران سرطانها ناشی مرگ میلیون 8/2 و جدید مورد میلیون 14 حدود 2012 سال در و هستند جهان در مرگومیر و بیماریها اصلی عوامل جمله از سرطانها مورد پنج 2012 سال در شود. بیشتر %70 حدود آتی دهه دو طول در سرطان جدید موارد تعداد که میرود انتظار است. شده گزارش سرطان از نیب در سرطانها شایعترین از مورد پنج و کبد و معده کولورکتوم پروستات ریه از بودهاند عبارت مردان بین در سرطان موارد شایعترین از رخ رفتاری مشکل 5 اثر در سرطان از ناشی مرگهای از سوم یک حدود میدادند. تشکیل معده و رحم دهانه ریه کولورکتوم پستان را زنان مهمترین سیگار مصرف الکل. مصرف و سیگار مصرف بدنی فعالیت عدم سبزیجات و میوه کم مصرف باال بدنی توده شاخص میدهند: حدود میدهد. رخ آن مصرف دلیل به جهان سرتاسر در سرطان از ناشی مرگهای از %20 حدود و میشود محسوب سرطان خطرزای عامل HPV و HBV HCV همانند سرطان کننده ایجاد ویروسی عفونتهای است. سیگار مصرف دلیل به نیز ریه سرطان از ناشی مرگهای %70 در سال هر در سرطان جدید موارد %60 از بیش و هستند متوسط کم درآمد با کشورهای در سرطان از ناشی مرگهای %20 حدود مسوول انتظار میدهند. اختصاص خود به را سرطان از ناشی مرگ موارد تمامی %70 مناطق این میدهد. رخ جنوبی و مرکزی آمریکای آسیا آفریقا برسد. آینده دهه دو طی میلیون 22 به 2012 سال در میلیون 14 از سرطان ساالنه موارد که میرود سال در بگذارند. تاثیر بدن از بخشی هر بر میتوانند که میشود اطالق بیماریها از وسیعی گروه به که است ژنریک واژه یک سرطان از: بودند عبارت شدند مرگ به منجر که سرطانهایی شایعترین 2012 مرگ( میلیون )1/59 ریه مرگ( )745/000 کبد میلیون( )723/000 معده مرگ( )694/000 کولورکتال مرگ( )521/000 پستان )1( مرگ( )400/000 مری 35 دو فصل

36 نخست ويراست میشوند: بندی تقسیم دسته سه در سرطان کننده ایجاد عوامل یونیزان و بنفش ماورای پرتوهای همانند فیزیکی کارسینوژنهای ارسنیک و آفالتوکسین سیگار دود در موجود مواد آزبستوز همانند شیمیایی کارسینوژنهای صاخ میکروبهای و باکتریها ویروسها از ناشی عفونتهای همانند بیولوژیک کارسینوژنهای می-شود. زیاد سن افزایش با چشمگیری طور به سرطان شیوع است. سرطان ایجاد بنیادی عوامل از دیگر یکی نیز سالمندی از برخی برد. نام را بدنی تحرک عدم و ناسالم تغذیه الکل مصرف سیگار از استفاده میتوان سرطان ایجاد برای جهانی خطر عوامل جمله از رحم دهانه مانند سرطانهایی خطر )HPV( انسانی پاپیلومای ویروس انواع از برخی و C( هپاتیتHCV ) B( هپاتیتHBV ) همانند ویروسها میدهد. افزایش را با کرد. پیشگیری سرطان از میتوان بیماریها مدیریت و پیشگیری برای الزم مداخالت و سرطان کننده ایجاد علل مورد در آگاهی افزایش با را سرطان میتوان سرطان به مبتال بیماران مدیریت و آن زودرس تشخیص سرطان از پیشگیری برای شواهد بر مبتنی استراتژیهای اجرای دارند. بهبود احتمال سرطانها از بسیاری مناسب درمان و زودهنگام تشخیص صورت در نمود. کنترل و داد کاهش عبارتند خطر عوامل این هستند. پیشگیری قابل اصلی خطر عوامل از اجتناب و زندگی سبک تغییر با سرطان از ناشی مرگهای %30 از بیش از: سیگار مصرف چاقی وزن اضافه سبزیجات و میوه کم مصرف و ناسالم غذایی رژیم بدنی فعالیت عدم الکل مصرف HPV مقاربتی عفونت HBV عفونت یونیزان غیر و یونیزان اشعههای با مواجهه شهر هوای آلودگی جامد سوختهای ناقص احتراق از ناشی منزل داخل دودهای سرطان از ناشی مرگ-های %70 و سرطان از ناشی مرگهای کل از %20 حدود که است سرطان برای خطر عامل مهمترین دخانیات استعمال هستند. کاهش قابل زودرس درمان و پیشگیری صورت در سرطانها میدهد. رخ HPV و HBV با عفونت اثر در ریه از: عبارتند سرطان از پیشگیری استراتژیهای باال در شده ذکر خطر عوامل از بیشتر چه هر پرهیز B( هپاتیتHBV ) و )HPV( انسانی پاپیلومای ویروس علیه بر واکسیناسیون شغلی خطرات کنترل )UV( نورخورشید غیریونیزان اشعههای با مواجهه کاهش پزشکی( تشخیص تصویربرداریهای یا )شغلی یونیزان اشعههای با مواجهه کاهش میزان کمترین و است آمریکا کشور به متعلق بررسی مورد مناطق بین در مقدار بیشترین سرطانها واسطه به DALY و مرگ میزان براساس روند این که داشته نزولی روند جهان در DALY و مرگ میزان بهطورکلی است. شده مشاهده عراق و مصر کشورهای در ترتیب به DALY و مرگ صعودی بهصورت میزان دو هر براساس عراق و مصر کشورهای در روند که است حالی در این است. مشهود نیز آمریکا و ایران کشورهای در نزولی روند ابتدا در ترکیه کشور آن برخالف و است کرده پیدا نزولی روند آن از پس و داشته صعودی روند ابتدا در پاکستان کشور همچنین است. 2.4(. )شکل میکند پیدا صعودی روند آن از پس و داشته 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 36

37 نخست ويراست کشوردیگر ایرانو 5 درجهان تا 2010 نفرجمعیتبراساسسرطانهادرسالهای 1990 در 100/000 وDALY مرگ میزان شکل 2.4 : ریوی مزمن بیماریهای ار بیماریها این اعظم بخش میشوند. ریهها هوای تبادل در محدودیت موجب که هستند بیماریها از مجموعهای ریوی مزمن بیماریهای بلکه نمیگیرد قرار استفاده مورد دیگر»آمفیزم«و مزمنبرونشیت آشنای واژگان میدهند. تشکیل COPD یا ریه انسدادی بیماریهای میشود. استفاده COPD واژه از تشخیص در درحالحاضر از: عبارتند ریوی مزمن بیماریهای خطر اصلی عوامل سیگار مصرف گرما( و آشپزی برای استفاده مورد زیستی سوختهای از استفاده )همانند منزل داخل هوای آلودگی محیط هوای آلودگی دود( محرک مواد )بخار شغلی شیمیایی مواد و گردوغبار در نفر میلیون سه 2005 سال در و هستند مبتال COPD به انسان میلیون 64 درحالحاضر بهداشت جهانی سازمان برآوردهای آخرین بنابر COPD که میکند پیشبینی بهداشت جهانی سازمان میشود. شامل را سال آن مرگهای تمامی %5 مجموع در که باختهاند جان COPD اثر دقیق اپیدمیولوژیک دادههای آوری جمع نیز یافته توسعه کشورهای در حتی حال هر در شود. تبدیل مرگ اصلی علت سومین به 2030 سال تا است. قیمت گران و دشوار COPD مورد در اما بود شایعتر مردان بین در COPD گذشته در میدهد. روی متوسط تا کم درآمد با کشورهای در COPD از ناشی مرگ موارد %90 حدود سوختهای )نظیر منزل داخل هوای آلودگی با آنان مواجهه باالتر خطر و پردرآمد کشورهای خانمهای در سیگار مصرف افزایش دلیل به رد دارد. تاثیر مردان و زنان روی مساوی بهطور بیماری این درحالحاضر کمدرآمد کشورهای در گرما( و آشپزی برای استفاده مورد زیستی %30 از بیش به COPD از ناشی مرگهای آینده سال 10 طی که میشود برآورد میشد. محسوب مرگ علت پنجمین COPD 2002 سال است این بر دال تخمینها گیرد. صورت الکل مصرف ویژه به بیماری ان خطرساز عوامل کاهش برای فوری اقداماتی که آن مگر یابد افزایش از: عبارتند COPD مدیریت اهداف شود. بدل جهان در مرگ عامل سومین به 2030 سال در COPD که بیماری پیشرفت از پیشگیری عالیم تسکین ورزش تحمل بهبود سالمت وضعیت بهبود عوارض درمان و پیشگیری بیماری یافتن شدت از پیشگیری 37 دو فصل

38 نخست ويراست دربینمناطقموردبررسیمتعلقبهکشورپاکستان ریوی بیشترینمقدار انسدادی واسطهبیماریمزمن به DALY براساسمیزانمرگو رد روند این که داشته نزولی روند جهان در DALY و مرگ میزان بهطورکلی است. شده مشاهده ایران کشور در میزان کمترین همچنین و است استکه درحالی این دارد. ایرانوعراقنیزوجود درکشورهای روندنزولیبهصورتخفیفتری این است. کشورهایمصروپاکستاننیزمشهود )شکل 2.5 (. کردهاست نزولیپیدا روند روندصعودیداشتهوپسازآن ابتدا میزاندر براساسهردو ترکیه آمریکاو کشورهای رونددر جهان در 2010 تا 1990 سالهای در ریوی مزمن بیماری اساس بر جمعیت نفر 100/000 در DALY و مرگ میزان شکل 2.5 : دیگر کشور 5 و ایران دیابت دیابت میدهد. رخ بدنی تحرک عدم و بدن وزن افزایش نتیجه در عموما و میشود شامل را جهان در دیابت به مبتال افراد %90 دو نوع دیابت به مبتال افراد از %50 که داد نشان شد انجام کشور چند در که مطالعهای میشود. مغزی سکته و قلبی بیماری به ابتال خطر افزایش موجب کنترل و پیشگیری مراقبت برای موثر اقدامات از که است این بهداشت جهانی سازمان هدف میکنند. فوت عروقی قلبی بیماری اثر در دیابت کند. پشتیبانی متوسط و کم درآمد با کشورهای در آن عوارض و دیابت بهطورکلی است. عراق کشور به مربوط بررسی مورد مناطق بین در مقدار بیشترین دیابت بیماری واسطه به DALY و مرگ میزان براساس که است حالی در این است. مشهود نیز آمریکا و پاکستان عراق کشورهای در روند این که داشته صعودی روند جهان در DALY و مرگ میزان صعودی روند ابتدا در میزان دو هر براساس ترکیه و ایران کشورهای عالوه به است. نزولی بهصورت میزان دو هر براساس مصر کشور در روند 2.6(. )شکل کردهاند پیدا نزولی روند آن از پس و داشته 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 38

39 شکل 2.6 : میزان مرگوDALY در 100/000 نفرجمعیتبراساسبیماریدیابتدرسالهای 1990 تا 2010 درجهان ایرانو 5 کشوردیگر 2.2. سایر بیماریهای غیرواگیر پر اهمیت بیماریهای کلیوی براساس میزان مرگ و DALY به واسطه بیماریهای مزمن کلیوی بیشترین مقدار در سال 1990 در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور مصر است. این در حالی است که براساس اطالعات سال 2010 بیشترین میزان مرگ و DALY مربوط به کشور عراق است. بهطورکلی میزان مرگ و DALY در جهان روند صعودی خفیفی داشته که این روند در کشور ایران نیز مشهود است. به عالوه کشورهای عراق پاکستان و آمریکا دارای روند صعودی هستند. براساس هر دو میزان کشور ترکیه در ابتدا روند صعودی داشته و پس از آن روند نزولی پیدا کرده است )شکل 2.7(. شکل 2.7 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس بیماریهای مزمن کلیوی در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر فصل دو 39

40 بیماریهای روانی براساس میزان DALY به واسطهبیماریهایمرتبطبااضطراب بیشترینمقداردربینمناطقموردبررسیدرکشورترکیهوپس ازآن درایرانمشاهده میشود.بهطورکلیمیزان DALY درجهان روند تقریباثابتیداشته کهاین رونددرکشورمصر ایران عراقوپاکستاننیزوجوددارد.بهعالوه کشورهای ترکیهوآمریکاتاسال 2005 روندصعودیخفیفیداشتهاند ایندرحالیاستکهدر سال 2010 این میزانکاهشپیدا کردهاست )شکل 2.8 (. شکل 2.8 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت در اثر اضطراب در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر براساس میزان DALY به واسطهاختاللافسردگیماژور بیشترینوکمترینمقداردربینمناطقموردبررسیبهترتیبدرکشورهای ایرانو آمریکا مشاهدهمیشود.بهطورکلیمیزان DALY درجهان روندتقریباثابتی داشته که این روند درکشورهای ایران عراق پاکستانو آمریکانیز وجود دارد کهالبتهدر سال 2010 اینمیزان درکشورهایپاکستانو آمریکا افزایشو در ایرانکاهشیافته است.کشورترکیهتاسال 2005 دارای روند صعودیاست ایندر حالیاستکهدر سال 2010 این میزانکاهشپیدا کردهاست.بهعالوهکشورمصردارای روند نزولیاست )شکل 2.9 (. شکل 2.9 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس اختالل افسردگی ماژور در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر سوانح و حوادث براساس میزان مرگ و DALY به واسطه سوانح جادهای بیشترین مقدار در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور ایران است که این روند در 40 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

41 سالهای ابتدایی مطالعه بهصورت صعودی و پس از آن بهصورت نزولی است. بهطورکلی میزان مرگ و DALY در جهان در سالهای ابتدایی مطالعه بهصورت صعودی روند صعودی خفیفی داشته که این روند در کشور ایران نیز مشهود است. به عالوه کشورهای عراق پاکستان و آمریکا دارای روند صعودی هستند. براساس هر دو میزان کشور ترکیه در ابتدا روند صعودی داشته و پس از آن روند نزولی پیدا کرده است )شکل 2.10(. شکل 2.10 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس سوانح جادهای در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر بیشترین میزان مرگ در سال 2005 به واسطه حوادث جادهای برای هر دو جنس زن و مرد مشاهده شده است که بیشترین سهم در میزان مرگ منتسب به سوانح جادهای متعلق به وسایل موتوری با 3 یا بیش از 3 چرخ است )شکل 2.11(. شکل 2.11 : میزان مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اثر سوانح جادهای در سالهای 1990 تا 2010 به تفکیک جنسیت در ایران فصل دو 41

42 بیشترین میزان DALY همانند میزان مرگ به واسطه حوادث جادهای برای هر دو جنس زن و مرد در سال 2005 مشاهده شده است و در میزان DALY نیز سهم عمده سوانح جادهای مربوط به وسایل موتوری با 3 یا بیش از 3 چرخ است )شکل 2.12(. شکل 2.12 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس سوانح جادهای در سالهای 1990 تا 2010 براساس جنسیت در ایران خشونت بهطورکلیمیزانمرگو DALY به واسطهخودآزاریوخشونت فردی در جهانبسیارباالاستو بیشتریناینمقداردربینمناطق مورد بررسی مربوطبه کشور آمریکااستکهدارای روند نزولیاست. روند مرگو DALY درکشورعراقبرخالفکشورآمریکابهصورتصعودیاست )شکل 2.13 (. شکل 2.13 :- میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس خودآزاری و خشونت فردی در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر 42 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

43 بیماریهای ارگان حسی براساس میزان DALY به واسطه بیماریهای ارگان حسی بیشترین و کمترین مقدار در بین مناطق مورد بررسی به ترتیب در کشورهای مصر و آمریکا مشاهده میشود. بهطورکلی میزان DALY در جهان روند نزولی داشته که این روند در کشورهای مصر ایران پاکستان ترکیه و آمریکا نیز وجود دارد و تنها کشور عراق در بین مناطق مورد بررسی روند صعودی داشته است )شکل 2.14(. شکل 2.14 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس بیماریهای ارگان حسی در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر درد کمر براساس میزان DALY به واسطه درد کمر بیشترین مقدار در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور ایران است. بهطورکلی میزان DALY در جهان روند نزولی خفیفی داشته که این روند در کشورهای مصر ایران ترکیه و آمریکا بیشتر به چشم میخورد و این روند در کشورهای عراق و پاکستان تقریبا بهصورت ثابت در آمده است البته در سال 2010 میزان DALY در کشور عراق کاهش نسبی داشته است )شکل 2.15(. شکل 2.15 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس درد کمر در سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر فصل دو 43

44 بیماریهای ناشی از مصرف الکل بهطورکلی میزان مرگ و DALY به واسطه اختالل مصرف الکل در جهان بسیار باال است و بیشترین میزان در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور آمریکا است. روند مرگ و DALY در جهان تا سال 1995 صعودی و پس از آن نزولی است )شکل 2.16(. شکل 2.16 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس اختالل مصرف الکل بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر بیماریهای ناشی از مصرف مواد مخدر بیشترین میزان مرگ و DALY به واسطه اختالل مصرف مواد مخدر در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور آمریکا است. بهطورکلی میزان مرگ و DALY در جهان همانند تمامی کشورهای تحت بررسی بهصورت صعودی است )شکل 2.17(. شکل 2.17 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس اختالل مصرف مواد مخدر بین سالهای 1990 تا 2010 برحسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر 44 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

45 فصل دو 45

46

47 عوامل خطر مرتبط بابیماریهای غیرواگیر در ایران در بحث عوامل خطر تغذیهای و کمبود یا عدم فعالیت فیزیکی ایران در مقایسه با متوسط جهانی از وضعیت نامساعد تری برخوردار است. در مقایسه با متوسط جهانی عوامل خطری همچون مصرف سیگار و توتون در وضعیت بهتری قرار دارند. عوامل خطری همچون کمبود یاعدم فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار روندی کاهشی در دنیا و نیز در ایران از خود نشان میدهند. بر اساس آمارهای موجود بیشترین میزان مرگومیر در سال 2010 بهواسطه عوامل خطر مربوط به عوامل تغذیهای رخ داده است. فصل سه 47

48 بیست عامل خطر اصلی بیماریهای غیرواگیر بر اساس DALY در سالهای 1990 و 2010 میالدی در ایران و در دنیا در شکل 3.1 نشان داده شده است. شکل 3.1 : DALY استانداردشده سنی و جنسی ناشی از بیست عامل خطر در ایران و جهان در سالهای 1990 و 2010 بیشترین میزان DALY در بین 5 عامل خطر مربوط به عوامل تغذیه است که در تمامی سالهای مورد بررسی ایران از نظر عامل تغذیه و فعالیت فیزیکی کم و ناکافی در مقایسه با جهان همواره مقدار بیشتری داشته است. در مورد عوامل خطر استعمال دخانیات و مصرف سیگار ایران در مقایسه با جهان میزان کمتری دارد. عوامل تغذیه در ایران و جهان تا سال 1995 دارای روند صعودی است و پس از آن روند بهصورت نزولی میشود. عوامل خطر فعالیت فیزیکی کم و ناکافی استعمال دخانیات و مصرف سیگار در ایران و جهان دارای روند نزولی هستند در حالی که مصرف الکل در ایران و جهان روند نسبتا ثابتی دارند )شکل 3.2(. 48 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

49 شکل 3.2 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس 5 عامل خطر اصلی بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان همانندمیزان DALY بیشترینمیزانمرگنیزدربین 5 عاملخطر مربوطبهعواملتغذیهاستکهدرتمامیسالهایموردبررسی کشور ایرانازنظر عاملتغذیهوفعالیتفیزیکیکموناکافیدرمقایسهباجهانهموارهمقداربیشتریداشتهاست.درموردعواملخطراستعمالدخانیاتومصرفسیگار ایراندرمقایسهباجهانمیزانکمتری دارد.عواملتغذیهدر ایرانوجهانتاسال 1995 دارای روندصعودیاستوپسازآن روند بهصورت نزولی میشود.عواملخطرفعالیتفیزیکیکموناکافی استعمالدخانیاتومصرفسیگار درایرانوجهان دارای روندنزولیهستند.همچون DALY میزان مرگنیزبهواسطهمصرفالکل روندینسبتایکنواخت درایرانوجهان داردهرچنداینمیزان درایراننسبتبهمتوسطجهانیکمتراست )شکل 3.3 (. شکل 3.3 : میزان مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اساس 5 عامل خطر اصلی بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان فصل سه 49

50 نخست ويراست غیرواگیر بیماریهای )رفتاری( اصلی خطر عوامل 3.1. ناسالم غذایی رژیم رد پیشنهاد مورد تغذیهای عادات جمله از نمیکنند. استفاده روز طول در جات سبزی و میوه شده توصیه واحد 5 از دنیا جمعیت %80 حدود چربی مصرف عدم امگا 3 ( )اسیدچرب دریایی غذاهای نمود: اشاره مورد 14 به میتوان غیرواگیر بیماریهای کنترل برای جهانی سطح کمتر نمک مصرف حبوبات و آجیل مصرف اشباع چربیهای مصرف عدم سبزیجات و میوه کربوهیدرات( )کیفیت کامل غالت ترانس نوشابهها. کم مصرف و غذایی وعدههای کوچکتر اندازههای )فشارخون( مورد سالهای تمامی در که است باال به سال 70 سنی گروه به مربوط سنی گروه 3 بین در تغذیه عوامل به مربوط DALY میزان بیشترین سال تا روند سنی گروههای تمامی در و جهان و ایران در همچنین است. داشته بیشتری مقدار جهان به نسبت ایران سنی گروه این در بررسی 3.4(. )شکل است درآمده نزولی بهصورت آن از پس و است صعودی بهصورت 1995 گروههای حسب بر 2010 تا 1990 سالهای بین تغذیهای خطر عوامل اساس بر جمعیت نفر 100/000 در DALY میزان شکل 3.4 : جهان و ایران در سنی که است باال به سال 70 افراد سنی گروه به مربوط سنی گروه 3 بین در تغذیه عوامل به مربوط مرگ میزان بیشترین DALY میزان همانند گروههای تمامی در و جهان در همچنین است. داشته بیشتری مقدار جهان به نسبت ایران سنی گروه این در بررسی مورد سالهای تمامی در ات 50 و 49 تا 15 سنی گروههای برای ایران در است. درآمده نزولی بهصورت آن از پس و صعودی بهصورت 1995 سال تا مذکور روند سنی تغییر نزولی بهصورت روند آن از پس و میشود مشاهده صعودی روند 2000 سال تا باال به سال 70 سنی گروه برای و 1995 سال تا سال (. )شکل میکند پیدا وضعیت 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 50

51 نخست ويراست گروههای حسب بر 2010 تا 1990 سالهای بین تغذیهای خطر عوامل اساس بر جمعیت نفر 100/000 در مرگ میزان شکل 3.5 : جهان و ایران در سنی نرخ که است حالی در این است. جهان در سدیم باالی مصرف اثر بر مرگومیر نرخ بیشترین دارای ایران مطالعه مورد کشورهای بین در مقادیر مصرف اثر در مرگومیر نر آمده بدست نتایج اساس بر است. باالتر جهانی میزان متوسط از ایران همراه به ترکیه و عراق مصر مرگومیر زین DALY بحث در است. آن جهانی میزان متوسط از کمتر حتی و مطالعه مورد کشورهای سایر از کمتر آمریکا متحده ایاالت در سدیم باالی مصرف از ناشی مرگومیر و DALY میزان که است ذکر شایان میکنند. دنبال را مرگومیر الگوی مشابه الگویی ایران و مطالعه مورد کشورهای 3.6(. )شکل میدهد نشان گیری چشم کاهش بعد به میالدی 2000 سال از ایران در سدیم زیاد جهان و ایران در 2010 تا 1990 سالهای بین سدیم زیاد مصرف اثر بر جمعیت نفر 100/000 در مرگ و DALY میزان شکل 3.5 : 51 سه فصل

52 نخست ويراست زا بیشتر و مطالعه مورد کشورهای سایر از بیشتر ترکیه کشور در 1990 سال در میوه مصرف کمبود اثر بر ترکیه کشور مرگومیر میزان میزان است. داشته کشور این در چشمگیری کاهش آتی سالهای در میزان این که است حالی در این است. بوده جهانی میزان متوسط کاهش آن از پس و افزایش شاهد 1995 سال تا که صورت بدین است داشته دنیا مشابه الگویی ایران در میوه مصرف کمبود از ناشی مرگومیر است. بوده مرگومیر الگوی مشابه تغییرات الگوی نیز مطالعه مورد زمانی بازه در DALY میزان با رابطه در هستیم. مرگومیر در چشمگیر 3.6(. )شکل است بوده پایینتر آن جهانی متوسط از ایران در 2010 سال در موضوع این با مرتبط DALY و مرگ میزان خوشبختانه جهان و ایران در 2010 تا 1990 سالهای بین میوه کم مصرف اثر بر جمعیت نفر 100/000 در مرگ و DALY میزان شکل 3.6 : بوده باالتر بسیار جهانی متوسط از نیز و مطالعه مورد کشورهای سایر از ایران در سبزیجات اندک مصرف اثر بر مرگومیر میزان 1990 سال در وجود این با است. داشته مطالعه مورد سالهای در را فوق عامل براثر مرگومیر میزان بیشترین پاکستان مطالعه مورد کشورهای بین در است. باالتر خود جهانی متوسط از میزان این هنوز 2010 سال در اما میشود مالحظه ایران در مرگومیر نرخ در مالحظهای قابل کاهش زمان گذر با.)3.7 )شکل میدهد نشان را فوقالذکر عامل اثر بر مرگومیر نرخ با مشابه الگویی شواهد نیز DALY با رابطه در است. بوده 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 52

53 شکل 3.7 : میزان DALY و مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اثر مصرف کم سبزیجات بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان در بین کشورهای مورد مطالعه مصر و عراق روندی تصاعدی را در مرگومیر بر اثر کمبود مصرف غالت کامل از سال 1990 تا 2010 نشان میدهند. این در حالی است که مصر و ترکیه بیشترین میزان مرگ را نسبت به کشورهای دیگر مورد مطالعه و نیز نسبت به متوسط جهانی نشان داده اند. در این بین ایران تا سال 2000 روندی تصاعدی و از آن پس کاهش چشمگیری در نرخ مرگومیر به واسطه این عامل داشته است. با این حال همچنان نرخ مرگومیر ایران از متوسط حهانی باالتر است. همچون عوامل دیگر در سالهای مورد مطالعه DALY مرتبط با مصرف کم غالت کامل الگویی مشابه مرگومیر دنبال کرده است )شکل 3.8(. شکل 3.7 : میزان DALY و مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اثر مصرف کم غالت کامل بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان فصل سه 53

54 فعالیت بدنی ناکافی بیشترین و کمترین میزان مرگ و DALY مربوط به عامل خطر کمبود فعالیت بدنی در بین مناطق مورد بررسی به ترتیب مربوط به کشورهای عراق و آمریکا است. بهطورکلی میزان مرگ و DALY در جهان همانند تمامی کشورهای تحت بررسی بهصورت نزولی است )شکل 3.6(. شکل 3.6 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر کمبود فعالیت بدنی بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر مصر ایرانوعراقبیشترینمیزانمرگومیردر اثرکمبودمصرفاسیدهایچربغیراشباعدرسالهایموردموطالعهدربینکشورهای دیگر داشته اند.با اینوجودبایددرنظر داشتکه اینمیزانطیسالهایمطالعهکاهشچشمگیریدر ایراننشانمیدهد اما این رونددرعراقومصر تغییرچندانینداشتهاست.در اینبینپاکستانمرگومیریحتیپایینترازمتوسطجهانی داشتهکه این امردرنوعخودجالبتوجهوقابلتامل است.همچونفاکتورهایدیگردرموردمصرفاسیدهایچربغیراشباعنیزالگویتغییرات DALY همچونمرگومیراست )شکل 3.7 (. شکل 3.7 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر کمبود مصرف اسیدهای چرب غیر اشباع بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر 54 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

55 مرگومیر در اثر مصرف چربیهای ترانس در مصر و پاکستان بیشترین میزان را در بین سایر کشورهای مورد مطالعه در بین سالهای 1990 تا 2010 داشتهاست. پس از مصر وپاکستانبیشترین آمار مرگ در اثر این عامل مربوط به ایراناست کهتغییراتی افزایشی از سال 1990 تا 2000 داشته و پس از آن این روند کاهش نشان داده است. آمار مرگومیر همه کشورهای مورد مطالعه بجز ترکیه باالتر از متوسط جهانی آن بوده است و سایر کشورها آماری باالتر از متوسط جهانی داشتهاند. الگوی تغییرات DALY در سالهای 1990 تا 2010 نیز روندی مشابه مرگومیر در دنیا و در کشورهای مورد مطالعه نشان میدهد )شکل 3.8(. شکل 3.8 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر ازدیاد مصرف اسیدهای ترانس بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر بیشترین میزان DALY مربوط به عامل خطر کمبود فعالیت بدنی در بین 3 گروه سنی مربوط به گروه سنی 70 سال به باال است که در تمامی سالهای مورد بررسی در این گروه سنی ایران نسبت به جهان مقدار بیشتری داشته است. میزان DALY برای تمامی گروههای سنی در ایران نسبت به جهان بیشتر است. میزان DALY برای گروههای سنی 50 سال و باالتر در سال 2010 نسبت به سال 2005 کمتر است این در حالی است که در گروه سنی 15 تا 49 سال این میزان در سال 2010 نسبت به سال 2005 بیشتر است )شکل 3.9(. فصل سه 55

56 شکل 3.9 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر کمبود فعالیت بدنی در سالهای 2005 و 2010 بر حسب گروههای سنی در ایران و جهان بیشترین میزان مرگ مربوط به عامل خطر کمبود فعالیت بدنی در بین 3 گروه سنی مربوط به گروه سنی 70 سال به باال است که در تمامی سالهای مورد بررسی در این گروه سنی ایران نسبت به جهان مقدار بیشتری داشته است. میزان مرگ برای تمامی گروههای سنی در ایران نسبت به جهان بیشتر است. میزان مرگ برای گروههای سنی 50 سال و باالتر در سال 2010 نسبت به سال 2005 کمتر است )شکل 3.10(. شکل 3.10 : میزان مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر کمبود فعالیت بدنی بین سالهای 2005 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در ایران و جهان 56 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

57 استعمال دخانیات استعمال دخانیات هر ساله منجر به حداقل یک میلیون مرگ در دنیا میشود. در دنیا حدود 250 میلیون فرد سیگاری و به همان میزان افرادی که تنباکوی جویدنی مصرف میکنند وجود دارد که اغلب آنها از مواد سرطانزای دیگر نیز استفاده میکنند. بیشترین و کمترین میزان مرگ و DALY مربوط به عامل خطر استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار( در بین مناطق مورد بررسی به ترتیب مربوط به کشورهای ترکیه و عراق است. بهطورکلی روند میزان مرگ و DALY در کشورهای ایران ترکیه و آمریکا همانند روند کلی در جهان بهصورت نزولی است )شکل 3.11(. شکل 3.11 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار( بین سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر بیشترین میزان مرگ و DALY مربوط به غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور مصر است. بهطورکلی روند میزان مرگ و DALY در کشورهای مصر ایران پاکستان ترکیه و آمریکا همانند روند کلی در جهان بهصورت نزولی است )شکل 3.12(. شکل 3.12 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار بین سالهای 1990 تا 2010 در جهان ایران و 5 کشور دیگر فصل سه 57

58 بیشترین میزان DALY مربوط به عامل خطر استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار( در بین 3 گروه سنی مربوط به گروه سنی 70 سال به باال است که در تمامی سالهای مورد بررسی در این گروه سنی ایران نسبت به جهان مقدار کمتری داشته است. میزان DALY برای تمامی گروههای سنی در ایران و جهان دارای روند نزولی است )شکل 3.13(. شکل 3.13 : میزان DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار( بر حسب گروههای سنی بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان بیشترین میزان مرگ مربوط به عامل خطر استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاریهای در معرض دود سیگار( در بین 3 گروه سنی مربوط به گروه سنی 70 سال به باال است که در تمامی سالهای مورد بررسی در این گروه سنی ایران نسبت به جهان مقدار کمتری داشته است. میزان DALY برای تمامی گروههای سنی در ایران و جهان دارای روند نزولی است )شکل 3.14(. شکل 3.14 : میزان مرگ در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر استعمال دخانیات )بدون احتساب غیرسیگاری-های در معرض دود سیگار( بر حسب گروههای سنی بین سالهای 1990 تا 2010 در ایران و جهان 58 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

59 نخست ويراست تمامی در است. سال 5 از کمتر سنی گروه به مربوط سنی گروه 4 بین در دخانیات استعمال خطر عامل به مربوط DALY میزان بیشترین جهان و ایران در سنی گروههای تمامی برای DALY میزان همچنین است. داشته کمتری مقدار جهان به نسبت ایران بررسی مورد سالهای 3.15(. )شکل است نزولی روند دارای حسب بر 2010 تا 1990 سالهای بین دخانیات استعمال خطر عامل اساس بر جمعیت نفر 100/000 DALYدر میزان شکل 3.15 : جهان و ایران در سنی گروههای سالهای تمامی در است. باال به سال 70 سنی گروه به مربوط سنی گروه 4 بین در دخانیات استعمال خطر عامل به مربوط مرگ میزان بیشترین روند دارای جهان و ایران در سنی گروههای تمامی برای مرگ میزان همچنین است. داشته کمتری مقدار جهان به نسبت ایران بررسی مورد 3.16(. )شکل است نزولی رب 2010 تا 1990 سالهای بین سیگار دود معرض در غیرسیگاریهای اساس بر جمعیت نفر 100/000 در مرگ میزان شکل 3.16 : جهان و ایران در سنی گروههای حسب 59 سه فصل

60 مصرف الکل زیان ناشی از مصرف الکل از مشکالت پزشکی تا معضالت اجتماعی فیزیولوژیک و اقتصادی و نیز سوانح و حوادث و خشونت گسترده است. بیشترین میزان مرگ و DALY مربوط به عامل خطر مصرف الکل در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور آمریکا است. بهطورکلی روند میزان مرگ و DALY در جهان تا سال 1995 بهصورت صعودی و پس از آن بهصورت نزولی است )شکل 3.17(. شکل 3.17 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر مصرف الکل بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر همانطور که از شکل 3.18 پیداست میزان DALY مرتبط با مصرف الکل در همه گروههای سنی در دنیا از میزان آن در ایران بیشتر است. با این وجود باید در نظر داشت که هم در ایران و هم در دنیا میزان DALY مرتبط با مصرف الکل در دو گروه سنی نخست در کمترین حالت و در سه گروه سنی دیگر در بیشترین حالت خود هستند. چنین به نظر میرسد که در دو گروه سنی نخست این میزان به واسطه اثرات غیر مستقیم و در سه گروه دیگر به واسطه اثرات مستقیم مصرف الکل ایجاد شده باشد )شکل 3.18(. شکل 3.18: میزان DALY مرتبط با مصرف الکل در سال 2010 در ایران و دنیا 60 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

61 نخست ويراست گروه در که پیداست چنین امر شواهد از میدهد. نشان دنیا در و ایران در 2010 سال در را الکل مصرف اثر در مرگ میزان 3.19 شماره شکل حالی در این است. سنی گروههای سایر از بیشتر دنیا در هم و ایران در هم الکل مصرف اثر در شده ایجاد مرگومیر میزان سال 70 از باالتر سنی به توجه اهمیت موجود شواهد به توجه با دارند. اختیار در را مرگ میزان بیشترین سال 70 از باالتر افراد از پس سال 69 تا 50 سنی گروه که است.)3.19 )شکل میشود نمایان پیش از بیش الکل مصرف پیامدهای با مواجهه در جامعه مسن گروههای دنیا و ایران در 2010 سال در الکل مصرف با مرتبط مرگومیر میزان 3.19: شکل مخدر مواد میزان روند بهطورکلی است. آمریکا کشور به مربوط بررسی مورد مناطق بین در مواد مصرف خطر عامل به مربوط DALY و مرگ میزان بیشترین 3.20(. )شکل است صعودی روند دارای جهان همانند بررسی مورد کشورهای تمامی در DALY و مرگ 61 سه فصل

62 شکل 3.20 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر مصرف مواد مخدر بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر 3.2. سایر عوامل خطرزای بیماریهای غیرواگیر آلودگی هوا بیشترین میزان مرگ و DALY مربوط به عامل خطر ذرات معلق محیطی در بین مناطق مورد بررسی مربوط به کشور مصر است. بهطورکلی روند میزان مرگ و DALY در کشورهای ایران ترکیه و آمریکا همچون الگوی کلی جهان دارای روند نزولی است )شکل 3.21(. 62 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

63 شکل 3.21 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر آلودگی ذرات معلق محیطی بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر بیشترین و کمترین میزان مرگ و DALY براساس عامل خطر آلودگی ازن محیطی در بین مناطق مورد بررسی به ترتیب مربوط به کشورهای پاکستان و ایران است. بهطورکلی روند میزان مرگ و DALY در تمامی کشورهای مورد بررسی همانند جهان دارای روند نزولی است )شکل 3.22(. شکل 3.22 : میزان مرگ و DALY در 100/000 نفر جمعیت بر اساس عامل خطر آلودگی ازن محیطی بین سالهای 1990 تا 2010 بر حسب گروههای سنی در جهان ایران و 5 کشور دیگر فصل سه 63

64 نخست ويراست سرب مصر کشورهای به مربوط ترتیب به بررسی مورد مناطق بین در سرب با مواجهه خطر عامل براساس DALY و مرگ میزان کمترین و بیشترین 3.23(. )شکل است صعودی روند دارای جهان همانند بررسی مورد کشورهای تمامی در DALY و مرگ میزان روند بهطورکلی است. آمریکا و بر 2010 تا 1990 سالهای بین سرب با مواجهه خطر عامل اساس بر جمعیت نفر 100/000 در DALY و مرگ میزان شکل 3.23 : دیگر کشور 5 و ایران جهان در سنی گروههای حسب محیطی زیست عوامل و عفونتها رد کشورهای در سرطانها پنجم یک مسوول عفونتها میدهند. افزایش را غیرواگیر بیماریهای خطر نیز محیطی زیست عوامل و عفونتها در دهان سرطان شمار افزایش موجب و میشود زنان در رحم دهانه سرطان به منجر انسانی ویروس پاپیلوما مثال برای هستند. توسعه حال سرطان موجب هلیکوباکترپیلوری و میشوند هپاتوسلوالر کارسینومای موجب هپاتیتC ویروس و B هپاتیت ویروس میگردد. نیز مردان و زنان تنفسی مزمن بیماریهای برای مهم خطر عامل یک است جامد سوخت ناقص احتراق از ناشی که خانه داخل هوای آلودگی میگردد. معده وسایط از ناشی گازهای آزبست با مواجهه میتوان غیرواگیر بیماریهای برای مهم شغلی و محیطی خطر عوامل جمله از میشود. محسوب برد. نام را بنفش ماورای و یونیزان پرتوهای و نقلیه 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 64

65 فصل سه 65

66

67 مطالعهملی بار بیماریها :)NASBOD( روشی نوین برای محاسبهدقیق و معتربآمار و اطالعات مرتبط با سالمت در ایران در مطالعه ملی بار بيماریها و عوامل خطر منتسب به آنها 290 بيماری و 67 عامل خطر مورد بررسی قرار میگيرد در مطالعه NASBOD اطالعات اپيدميولوژيك در سطح ملی و فروملی ارائه میگردد فصل چهار 67

68 نخست ويراست مقدمه 4.1. زا ناشی سالمت آسیبهای میزان برآورد برای سیستماتیک تالشی )NASBOD( خطر عوامل و صدمات بیماریها بار منطقهای و ملی مطالعه روشهاوتعاریفی از آن در انجامگرفتو درسطحمنطقهای آن از درسطحملیوپس اولینبار استکهبرای آسیبهاوعواملخطر بیماریها سطوحملی در استفادهشد.سیاستگذارانسالمت درسال 2010 مطالعهجهانیباربیماریها در روشهاوتعاریفبهکارگرفتهشده مشابهبا سال آمدهدرمطالعهNASBOD ومنطقهای مدیرانبخشسالمت پژوهشگران وشهروندانمیتوانندبهطورمستقیمازبرآوردهایبدست آنها ازوضعیتسالمتگروههایجمعیتیدرسراسرکشورفراهممیکندتاباکمک تصویریکلی 2013 استفادهکنند.مطالعهNASBOD 2013 اینمطالعه الزمبرایانجام اینمقالهبهدنبالآناستکهانگیزههای باربیماریهایمختلفوتوزیعآنهابهصورتیکجاموردمقایسهقرارگیرد. راشرحدهد. آمدهبهدلیلمحدودیتدردسترسیبهدادهها بهوجود چالشهای معیارها و تعاریف طراحی زمینه 4.2. پایهریزیکرد. سال 1992 رادر مطالعهGBD دوراول ارزیابیمقایسهایوجامعازباربیماریهادرسال 1990 بانکجهانیبرایدستیابیبهیک اینمطالعهدرسراسرجهانودرهشتمنطقهانجامشد. اطالعات منابع همه که بودند معتقد محققان گرفت. قرار پذیرش مورد جهان سطح در 1990 مطالعهGBD یافتههای و اقدامات روشها با هستند اطالعات یا و انتخاب در سوگیری دارای که دادههایی برای و است بیماریها اپیدمیولوژی مورد در مفیدی اطالعات حاوی بهداشتی بروز شیوع مدت شاملاطالعاتیدرخصوص رابهدستآوردکه سوگیری برآوردهایمعادلوفاقد میتوان آماری ریاضیو روش استفادهازچند بیماریها صدمات وعواملخطرخواهدبود. ناشیاز عارضه زمان ومرگومیربرایتقریبا 500 داشته 1 اندامیممکناستسهمقابلتوجهیدرنتایجغیرکشنده روانیواختالالتحسی بسیاریازبیماریها بهعنوانمثال بیماریهای ازوضعیت اندکویافاقدنتایجمنجربهمرگباشند.بنابراینشاخصهایبقاویامرگومیرنمیتوانندتصویریکلی دارایتعداد باشنددرحالیکه اندازهگیریباربیماریها ارائهدهند.مطالعهباربیماریهانیازمندشاخصیبرایترکیبپیامدهایکشندهوغیرکشندهاست.برای سالمتمردم ناتوانی وهم یاYLL ( زودرس مرگ دلیل به رفته دست از زندگی )سالهای زودرس مرگومیر هم شاخص یک از استفاده با 1990 مطالعهGBD مجموع داد. قرار سنجش مورد را کارشناسان( نظرات اساس بر ناتوانی وزن تعیین YLD یا معلولیت دلیل به رفته دست از سالم زندگی )سالهای شناختهمیشود. جزءتحتعنوانDALYs دو وزنسنیونمرهشدت اجتماعیمربوطبه انتخابهای بودکهبویژهمسئله واردشدمربوطبهساختارDALYs اصلیکهبرمطالعهGBD نقد. 2 رادربرمیگرفت معلولیت وزنناتوانی باعثشدکهبهجایاستفادهازنظرکارشناسان ارزیابی ویژهدرمورد به سال 1990 واردهبرمطالعهGBD انتقادات این بهبودمجموعه بهکارگرفتهشد.عالوهبر اینکاردرمطالعهسال 1990 ارزشگذاریهایمبتنیبرجمعیتمورداستفادهقرارگیردکه و شده بهتر برآوردها که شد باعث الکترونیکی پزشکی پروندههای و ارزیابیها سرشماریها ملی پیمایشهای مانند دادههایجمعیتی آمدشامل بهدست سال 1990 درمقایسهبامطالعهGBD سال 2001 دیگریکهدرمطالعهGBD وابستگیونیازبهمدلهاکاهشیابد.پیشرفت پیشرفت آخرین )20(. میشد استفاده عمده خطر عوامل از یک هر با مرتبط بار مقدار سنجش برای که بود عمدهای متدلوژیک پیشرفتهای برآوردهابود. سازیعدمقطعیتدر کمی سال 2001 حاصلدرمطالعهGBD 187 در بیماری عارضه خطر عوامل 67 بیماری 291 برای 2010 تا 1990 سالهای برای برآوردهایی مطالعهGBD 2010 سال در و بهداشت سنجش و ارزیابی موسسه توسط 2010 GBD مطالعه داد. ارائه سنی گروه و 20 جنس تفکیک به جهان سراسر در منطقه 21 از کشور انجام دانشگاهتوکیو وسازمانبهداشتجهانی دانشگاهکوئینزلند دانشگاهجانهاپکینز دانشگاههاروارد کالجسلطنتیلندن باهمکاری 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 68

69 گرفت.در ایندور جدیدازGBD تغییراتبسیاریدر روشهاصورتگرفتوپیشرفتهای زیادیدرنتایجحاصلشد.در روشها روشجدید DISMOD مورد استفادهقرارگرفت استکهنسخهایبا انعطافبیشتروباقابلیتهایبیشتر است.همچنینچندتغییر اندکنیز درشاخصها انجامگرفتهاست.بهعنوانمثالدر DALY جدید وزنسنیو وزنتخفیف 3 بهکارگرفتهنشدهاندو وزنناتوانی 4 بااستفادهازیک روش جدید برآوردشدهاست.دربخشنتایج برآوردهابرایطیف وسیعتریازبیماریهاوعواملخطر گروههایسنی کشورها و دورههای زمانی ارائه شده است.مطالعهباربیماریهادر ایرانبرای اولینباردرسال 2003 انجامگرفتوباربیماریهابرای 213 بیماریبرآوردشد اما اینمطالعه موفقنشدکهبارمنتسببهعواملخطر رابرآوردنماید.مطالعهیادشده ازنوعمقطعیبودهو درسال 2003 درسطحملیودرششاستان انجام گرفت.برآوردهابدونفاصلهعدماطمینانگزارششدندو اینمطالعهنتوانستبارمنتسببهعواملخطر رابرآوردنماید.یکدههپساز انجام اولینمطالعهباربیماریهادر ایران بار دیگرنیازبه ارزیابیباربیماریهاوتوزیع آنهابه اندازهایاحساسشدکه انگیزه الزم رادر وزارتبهداشت ایجادنمودتا دورجدیدیازمطالعهباربیماریها راتحتعنوان 2013NASBOD انجامدهد. ایندوراز مطالعهباهدفارائه برآورد هایی برای سالهای 1990 تا 2013 درسطوحملیواستانی انجامگرفت چرامطالعهNASBOD موردنیازاست مطالعهNASBOD باهدف برآورد بار 290 بیماریوصدمهو 67 عاملخطردرسالهای 1990 تا 2012 درسطوحملیواستانی انجامگرفت. مطالعهNASBOD اطالعاتی رافراهممیکندکهمیتواندبهمنظوربررسیپیشرفت دروضعیتسالمتدرطول زماندریکاستانیاعملکرد نسبیدرکلاستانهااستفادهشود.در اینمورد مطالعهNASBOD باید مانندمیزانتولیدو درآمدملی بهعنوانیکیازشاخصهایتوسعه اقتصادیدرنظر گرفتهشودکه این امرتابه حالسهم بزرگیدردانشاقتصادیدر انگلستانداشتهاست. مطالعهNASBOD یک منبع اصلی است که میتواند برای شناسایی اولویتهای ملی و محلی استفاده شود. بسیاری از مداخالت ملی در نظام سالمت ایران وجود دارند که میتوانند مقرون به صرفه باشند و به مشکالت مربوط بهسالمت در برخی از مناطق جغرافیایی و نه در همه مناطق جغرافیاییمحلی پاسخ دهند. ارائه اطالعاتی در خصوص توزیع بیماریها و عوامل خطر درسطحمحلی میتواند بهعنوانیک راهنما برای انتخابمداخالتیمورداستفادهقرارگیردکهمشکالتعمدهبهداشتیدرمیانگروههایجمعیتیمحلی راحلمینمایند.مراکز آموزشپزشکی وبهداشتعمومی در ایران امتیازهایی رابرای دانشجویانی درنظرمیگیردکهبر رویموضوعاتتحقیقاتیخاصکارمیکنند.باتوجهبهعدم دسترسی مناسببهدادهها بهخصوصبهدادههایحاصلاز بررسیهایملی وباتوجهبهعدموجودیکسیستم ناوبری 5 برایتحقیقدر زمینه سالمت بخشعمدهایازپتانسیلموجودبرایاستفادهازمنابعتولیددانشبهخوبیاستفادهنشدهاست.مطالعهNASBOD دسترسیغیربهینه ونامناسببه دادههاونیزعدموجودسیستمناوبریبرایتحقیقاتسالمتدر ایران راموردتوجهقرارمیدهد ساختارNASBOD مطالعهNASBOD 2013 توسطمعاونتبهداشتعمومی وزارتبهداشتسازماندهیوپشتیبانیمیشودوتوسطیککمیته راهبریشامل محقق اصلی سیاست گذاران ارشد وزارت بهداشت مدیران فعال در وزارت بهداشت که تمرکز بیشتری بر روی بیماریها دارند و محققانی که تمرکزبیشتریبر رویسالمتجامعه دارند انجاممیگیرد.کمیته ارزیابیخارجیشاملکارشناسانبینالمللیونمایندههایی ازسازمانهای بینالمللیمانندبانکجهانیوسازمانبهداشتجهانی EMRO میباشدکه اینگروههاتوجهخاصبهباربیماریها دارند. بخشاجراییساختارNASBOD شاملیکتیماصلیاست کهمسئول ارائهتعاریفیبرایشاخصها استانداردسازیفرآیندها وپروتکلها مانندپروتکلمرورنظاممند آموزشتمامپژوهشگران درگیر درNASBOD جستجووجمعآوریدادهها تلخیصدادهها مدل سازی تفسیر نتایجو ارائهگزارشهااست.عالوهبر این تیمفنینیزمسئول ارائهتعاریفعملیبرایبیماریهاوعواملخطر ومشارکتدر ایجاددسترسیبه مجموعه دادههاینظرسنجی تفسیرنتایجوتهیهگزارشهااست تعاریف مطالعه NASBOD از DALY )سالهای زندگی تعدیل شده با ناتوانی( YLD )سالهای از دست رفته از زندگی به علت ناتوانی( YLL )سال زندگی از دست رفته( و مرگ به عن وان شاخصهایی برای اندازهگیری نرخ وکسری از علل استفادهمیکند تا باکمک آنها نتایج کشنده و غیر کشنده ناشی ازبیماریها عواملخطرو آسیبها رابهتصویربکشد.مقادیرYLD DALY وYLL بدوندرنظر گرفتن وزنسنیونرخ تنزیل برآوردشده تابه اینشیوهبرآوردها رابانتایجحاصل ازGBD 2010 سازگارسازند )28(. محدودیتسنی برایهردوجنس مذکرو مونث 86 سالخواهدبودو YLD براساسشیوع بیماریها ونه بروز آنها برآوردخواهدشد.همهشاخصها برایهردوجنسو 20 گروهسنی درسطوحملیو استانیمورد استفاده قرارخواهد گرفت. فصل چهار 69

70 4.6. نمونهایازنتایج نمونهایازنتایجمطالعهملیباربیماریهادرپیمیآید: بهطورکلیمیزانمرگومیرکودکانباگذشت زمان درحالکاهش است.بهعنوانمثال استانهایخراسان رضوی آذربایجانشرقیو آذربایجانغربی دارایشیبتندترینسبتبهسایراستانهاهستند.)شکل 4-1 ( شکل 4-1: مرگومیر کودکان زیر 5 سال در بازه زمانی 1960 تا 2013 در سطح استانها 70 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

71 نخست ويراست ملی سطح در 2013 تا 1960 زمانی بازه در سال 5 زیر کودکان مرگومیر 4-2: شکل شیوع بیشترین سال 54 تا 45 سنی گروه در زنان 2013 سال طوریکه به است افزایش حال در زمان گذشت با وزن چاقی/اضافه شیوع بهطورکلی است. مطالعه سالهای تمامی در سال 79 تا 75 سنی گروه به متعلق زنان در شیوع میزان کمترین مقابل در و میدهند اختصاص خود به را 4-3( )شکل 2013 و سالهای در ایرانی زنان در وزن چاقی/اضافه شیوع 4-3: شکل * سنی گروههای و استان تفکیک به ایران اسالمی جمهوری کشور در ساکن ایرانی جمعیت در آن نابرابری تحلیل و بدنی توده شاخص به انتساب قابل بیماریهای بار و اضافهوزن و چاقي شیوع روند بررسی شیرین جاللینیا * )1393 تهران پزشکی علوم دانشگاه نیافته( انتشار )داده تخصصي دکتری )پاياننامه پیشبینیکننده مناسب مدل پیشنهاد و زمانی بازه در استان بهتفکیک 71 چهار فصل

72 شیوع چاقی/اضافه وزن با گذشت زمان به طور نسبی در حال کاهش است به طوریکه بیشترین میزان شیوع متعلق به گروه سنی 45 تا 54 سال در سال 1990 است و در مقابل کمترین میزان شیوع در مردان متعلق به گروه سنی 75 تا 79 سال در تمامی سالهای مطالعه است. )شکل 4-4( شکل 4-4: شیوع چاقی/اضافه وزن در مردان ایرانی در سالهای و 2013 به تفکیک استان و گروههای سنی 72 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

73 نخست ويراست شیوع میزان بیشترین سال 64 تا 55 سنی گروه در مردان 2013 سال طوریکه به است افزایش حال در نسبی طور به زمان گذشت با دیابت شیوع سنی گروه و 2000 و سالهای در سال 34 تا 25 سنی گروه به متعلق شیوع میزان کمترین مقابل در و دادهاند اختصاص خود به را 4-5( )شکل است سال در سال 44 تا و سالهای در ایرانی زنان در دیابت شیوع 4-5: شکل ** سنی گروههای و استان تفکیک به زمانی بازه در استان تفکیک به ایران اسالمی جمهوری کشور در ساکن ایرانی جمعیت در آن نابرابری تحلیل و دیابت بیماری به انتساب قابل بیماریهای بار و شیوع روند بررسی نیلوفر پیکری ** )1393 تهران پزشکی علوم دانشگاه نیافته( انتشار )داده تخصصي دکتری )پاياننامه پیشبینیکننده مناسب مدل پیشنهاد و چهار فصل

74 نخست ويراست شیوع میزان بیشترین سال 64 تا 55 سنی گروه در مردان 2013 سال طوریکه به است افزایش حال در نسبی طور به زمان گذشت با دیابت شیوع 44 تا 35 سنی گروه و 1995 و 1990 سالهای در سال 34 تا 25 سنی گروه به متعلق شیوع میزان کمترین مقابل در و دادهاند اختصاص خود به را 4-6( )شکل است سال در سال 2013 و سالهای در ایرانی مردان در دیابت شیوع 4-6: شکل سنی گروههای و استان تفکیک به عملکردها 4.7. هستند: عملکردهایزیرفرآیندهایاصلیمطالعهNASBOD مقررات استانداردهاو آنهابرآوردخواهدشد ونیزبرایجستجوینظاممندوحقوقمعنوی آسیبهاکهبار انتخاببیماریها عواملخطر و تیممرکزیبرایفرآیند PubMed ISI Web پایگاههایدادهof بایددر مرکزی توسطتیم کرد براساساستانداردهایارائهشده راتهیهخواهد الزم استانداردهای ازمیانتمامموتورهایجستجوداخلی وIran.doc IranMedex ازمیانتمامموتورهایجستجوبینالمللیونیزدرSID وScopus Sciences ایناستکهمواردیادشدهتقریباهمهمقاالتمنتشرشدهدر اینموتورهایجستجو تمامجستجوهایسیستماتیکانجاممیشود.علتانتخاب دارند.استانداردهایمربوطبهجستجویعبارات راتحتپوشش ایران موردبیماریها عواملخطر وتوزیعصدماتدرمیانجمعیتعمومیدر ازبیماریها عوامل اصطالحاتموردجستجوبرایهرگروه نیزتوسطتیممرکزیتعیینمیشود.جزئیاتمربوطبهجستجویسیستماتیکو اینخصوصتوضیحدادهشدهاست. سایرمقاالتمنتشرشدهدر خطروآسیبهادر تیمهای چگونه که کرد خواهد مشخص که میشوند استانداردهایی شامل شوند تعیین مرکزی تیم توسط باید که دیگری استانداردهای 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 74

75 نخست ويراست لیست آخرین باشند. ایرانی جمعیت برای بار باالترین دارای که کنند انتخاب را هایی بیماری کارشناسان نظر و GBD لیست از استفاده با فنی محقق 300 از بیش همکاری با و گروهی کار یک طریق از NASBOD مطالعه که چرا بود خواهد معنوی حقوق مسائل به مربوط استانداردها از میکند. تعیین شده منتشر مطالب و گزارشها در را محققان حقوق استانداردها این است. گرفته شکل آموزش تمام با NASBOD مطالعه در محققان از بسیاری که آنجا از است. مختلف رشتههای از دانش و تخصص نیازمند NASBOD مطالعه NASBOD مطالعه برای نیاز مورد تخصصهای و مهارتها به مربوط دورههای و کارگاهها که است الزم نیستند آشنا نیاز مورد مهارتهای ریسک مقایسهای بررسی ها بیماری بار بر تمرکز با نظاممند مرور خصوص در آموزشی کارگاههای منظور همین به شود. اجرا و طراحی و تجزیه مدلهای سازی مدل DISMOD II و بیماریها بار کودکان و بزرگساالن مرگومیر آمار برآورد برای دموگرافیک روشهای مدلهای سرطان و مرگومیر ثبت سیستم در نادرست طبقهبندیهای و نقصها با مواجهه زمانی و فضایی مدلهای سطحی چند تحلیل کارگاههای این در شرکت به نیازمند افراد برای تدریج به و شدهاند طراحی Stata و R نیاز مورد بستههای سایر و 6 گاوسی فرآیند رگرسیون میشود. برگزار آموزشی اطالعات آوری جمع استفاده کنند کمک زودرس مرگومیر یا بیماریها بروز و شیوع میزان برآورد به میتوانند که ممکن داده منابع همه از NASBOD مطالعه یلم بررسیهای سرطان و مرگومیر ثبت سیستم شده منتشر دادههای است: زیر موارد تمام شامل ایران در موجود دادههای منابع میکند. شده متمرکز عمومی جمعیت میان در متابولیک خطرات و زندگی شیوه رفتاری خطرات روی بر اغلب که درمان و بهداشت بخش در محلی و حال به تا 2001 TLGS 2007 و 2001 خانوار IHHP مخارج 2000 DHS 2000 و 1991 NHS 2011 و NCDSS مانند اند انسانی سرمایه شناختی جمعیت فاکتورهای بر عمدتا که بهداشتی غیر بخشهای میان در محلی و ملی نظرسنجی و 2003 MONICA است NASBOD مطالعه برای دیگر منابع از یکی سرشماری خانوار(. مخارج مطالعه )مانند شدهاند متمرکز کمکی متغیرهای سایر و ها هزینه است. سالمت خصوص در مفید دادههای از برخی شامل و میکند فراهم را نیاز مورد دموگرافیک اطالعات که هک هستند گونهای به دادهها این نتیجه در و نمیکند حمایت سرپایی بیماران و بیمارستانی دادههای از ایران در سالمت اطالعات نظام مرتبط اطالعات تا است کرده اجرا و طراحی را بستری دادههای روی بر ملی پژوهش یک مرکزی تیم نمیباشند. مفید NASBOD مطالعه برای جزئیات آورد. دست به را 2011 سال تا 1996 سال از پذیرش موارد خصوص در موجود( بیمارستانهای )همه بیمارستان 863 تمام از معتبر و NASBOD مطالعه سرپایی دادههای برای است. شده داده توضیح شماره همین در دیگر مقالهای در بیمارستانی دادههای بررسی به مربوط اخذ دارو و غذا سازمان از نمونهها این که میکند استفاده گذشته سال 5 مدت در نمونه( میلیون )23 شده تجویز نسخههای تمام از نمونه یک دیگر اطالعاتی منبع کند. فراهم نیز را شهرستان سطح در داروخانهها از دارو خرید به مربوط دادهها تمام میتواند و دارو و غذا سازمان میشوند. بهعنوان نقد پول انتقال برنامه شرایط واجد خاص بیماریهای به مبتال بیماران که چرا است خاص بیماریهای به مربوط دارو و غذا سازمان در هستند. داروی برای یارانه ها روش و مواد میباشند محاسباتی و فرآیندها ها داده مجموعه تمام دهنده نشان 3 و 2 1 شکلهای میباشند. DALY برآورد برای نیاز پیش YLD و YLL برآورد نظام روی بر بیشتر ما YLL تخمین برای میشوند. استفاده خطر عوامل به منتسب DALY و YLL YLD تعیین برای NASBOD مطالعه در که مشخص را علت جنس سن حسب بر مرگومیر میزان سیستم این میکنیم تکیه میشود مدیریت بهداشت وزارت توسط که مرگ ثبت مرکزی تیم میبرد رنج نادرست بندی طبقه و نقص از درجهای از توسعه حال در کشورهای تمام در تقریبا مرگ ثبت نظام که آنجا از میسازد. به روشهای خصوص در بیشتر توضیحات برای کند. اتخاذ راهحلی مرگ ثبت نظام در نادرست بندی طبقه و نقص مسئله برای گرفت تصمیم نیاز ما است گرفته قرار استفاده مورد 2004 سال از مرگ ثبت نظام که آنجا از است. شده ارائه دیگر مطلبی در بیشتر جزئیات شده گرفته کار نماییم. جبران را 1990 سال تا 2003 سال از یعنی ماقبل سالهای برای اطالعات فقدان داریم عوامل ها بیماری شیوع نیز و YLD برای داد. خواهیم توضیح را دادهها محاسبه برای استفاده مورد مدل خالصه طور به مقاله این ادامه در ما منابع و بیمارستانی دادههای بررسی محلی و ملی های بررسیهای سرطان ثبت شده منتشر دادههای روی بر مرکزی تیم صدمات و خطر به مطلوب نا دسترسی مسئله دارد نیاز مرکزی تیم محلی و ملی سطوح در اطالعات کمبود علت به حال این با میکند. تمرکز سرپایی داده از دادههای محاسبه برای مدل از استفاده از بعد دهد. قرار توجه مورد نیز را صدمات و خطر عوامل ها بهشیوعبیماری مربوط دادههای 75 چهار فصل

76 نخست ويراست هر از ناشی DALY میتوان YLDs و YLLs مقادیر تجمیع با شد. خواهد برآورد NASBOD فهرست در موجود بیماریهای برای YLD رفته دست آورد. دست به را بیماری موارد این از جفت هر به منتسب DALY و بیماریها خطر عوامل از جفت هر به مبتال جمعیت از کسری برآورد برای ریسک مقایسهای ارزیابی داده نسبت بار طریق این از تا میشود محاسبه خطر عوامل از یک هر به شده داده نسبت DALYهای همه مجموع نهایت در و میشود استفاده. 7 شود برآورد خطر عوامل از یک هر به شده رگرسیون پیچیده مدلهای شامل روشها این است. شده بحث دیگر جایی در بیشتر جزئیات با دادهها دادن نسبت برای آماری روشهای کمکی متغیرهای و ها داده از مکانی و زمانی الگوی ها داده الگوی مراتبی سلسله مدلهای سن مدلهای موجود دادههای از که هستند برای است ممکن NASBOD مطالعه در روش هر در موجود چالشهایفنی کنند. برآورد را ناقص و رفته ازدست دادههای تا میکنند استفاده گردآوری دادهها آوری جمع فاز طول در مدلها این برای نیاز مورد کمکی متغیرهای باشد. جالب دارند تمرکز کمی موضوعات بر که افرادی شود. ایجاد دادهها استناد روش در کمکی متغیر 84 حدود که میشود زده تخمین و میشوند را مدلها این کمکی متغیر چند از استفاده با ما داشت. خواهیم 8 علت کسر و نرخ شامل استفاده وابسته متغیر دو ما اسنادی مدلهای در میانجامد. مدل صدها ایجاد به کار این که میکنیم برازش فضا-زمانی( و سطحی چند )اتورگرسیو روش دو این و وابسته متغیر دو این برای مرکزی تیم عوض در بیاندازد. بیرون مطالعه از دارند مدلها دیگر از بدتر عملکردی که را مدلها این از برخی ندارد قصد NASBOD مطالعه وزنهای از استفاده با میکند. تعیین وزن یک آن برای مدل هر رتبه از استفاده با و میکند بندی رتبه خود عملکرد اساس بر را مدلها این همه میشوند. جمع انتسابی ارزش بهعنوان مدلها تمام از حاصل نتایج همه آمده بدست نتایج تفسیر اب NASBOD مطالعه موضع با کنفرانس یک در مدل اصالح از پس نیاز صورت در و میگیرند قرار بحث مورد فنی تیمهای در نهایی نتایج میشود. گذاشته اشتراک به گذاران سیاست و پزشکان ها اپیدمیولوژیست کارشناسان انتشارات تمامی همچنین ما شد. خواهد منتشر بهداشت وزارت برای گزارشی شکل به خطر عوامل و صدمات ها بیماری خصوص در شده آماده نتایج در بهداشت گذاری سیاست و اپیدمیولوژیک بالینی توجه مورد حیطه اساس بر مقاالت از مجموعهای یا و جداگانه مقاالت شکل به را مقاالت کرد. خواهیم منتشر داخلی یا و بینالمللی مجالت سیاستگذاری به مربوط پیامدهای 4.8. بیماریها بار مطالعه است. داده قرار توجه مورد را استانها بین در آن تفاوتهای و ایرانی جمعیت در سالمت شکاف NASBOD مطالعه رابهسمتتخصیص آنهافراهممیکند کهمیتواندسیاستگذاران رادرموردبیماریها صدماتوعواملخطروتوزیع اطالعاتگستردهای توزیع و شود برآورد سالمت نظام برای خطر عامل و آسیب بیماری هر هزینه که است این پژوهش حوزه در بعدی گام نماید. هدایت منابع بهتر گذاری سیاست برای نیاز مورد شواهد همه سالمت نظام عملکرد ارزیابی با همراه اطالعات از قطعه دو این شود. مقایسه هزینهها توزیع با بار توزیع از آگاهی بود. خواهد مربوط درمانی بیمه صنعت در آن پیامدهای به NASBOD مطالعه دیگر کاربرد میکند. فراهم را سالمت نظام در میکند. فراهم محلی سطوح در بیمه حق برآورد برای را فرصتی درمان هزینه متوسط و بیماریها نتیجهگیری 4.9. از یکی NASBOD مطالعه است. خطر عوامل و صدمات ها بیماری توزیع کمیت تعیین برای سیستماتیک تالش یک NASBOD مطالعه مطالعه این است. محلی سطوح در خطر عوامل و صدمات ها بیماری بار برآورد آن هدف که است بیماریها مطالعات بین در پیشرو مطالعات قرار استاندارد فرمت یک در را آنها و میکند آوری جمع را ایران در بیماریها بار و بروز شیوع مرگومیر به مربوط دادههای منابع تمام تقریبا جستجوهای اساس بر شد. خواهند ارائه مربوطه اطمینان عدم فواصل با همراه NASBOD مطالعه در شده محاسبه برآوردهای همه میدهد. مشکل آماری روشهای از استفاده با دارد نیاز و شد خواهد مواجه دادهها به مطلوب نا دسترس معضل با مطالعه این ها داده منابع در ما اولیه فرایند یک ایجاد برای سیستماتیک رویکرد یک نزدیک آینده در که میکنیم توصیه بهداشت وزارت به قویا ما نماید. جبران را دادهها کمبود و شده تولید گذاری سیاست جهت نیاز مورد اطالعات تمام که شود حاصل اطمینان این طریق این از تا نماید ایجاد جامع دادههای آوری جمع عمدهدرخصوصکیفیتمطالعاتملیو کیفیتدادههایتولیدشدهاست.نگرانیهای دیگرتیممرکزیNASBOD دردسترساست.نگرانی 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 76

77 سیستمهای ثبت اطالعات که باید توسط وزارت بهداشت مورد توجه قرار گیرند عبارتند از: میزان قابل توجه اطالعات ناقص در میان متغیرها در مجموعه داده تناقضات در پرسشهای موجود در مطالعات تکرار شده نمونه برداری و وزن دهی نامناسب قابلیت اطمینان پایین در نتایج به علت وجود استانداردها و نظارت نا مطلوب نبود معیار برای شهرستانها و استانهای تحت مطالعه و نبود ثبات در روش نمونهگیری در میان جمعیت. پینوشتها: 1. non-fatal outcomes of health 2. The main criticism of the GBD study focused on the structure of DALYs15-17 particularly the social choices pertaining to age weights and severity scores for disabilities. 3. age weight and discount weight 4. disability weights 5. navigating system 6. Gaussian Process Regression models 7. Comparative risk assessment will be used for estimating population attributable fraction for each diseases risk factor pair and the attributed DALY to each pair will be calculated and finally all those attributed DALY s to each risk factor will be summed to estimate the burden attributed to each risk factor. 8. rate and cause fraction فصل چهار 77

78

79 تحلیلی بر اهداف نهگانهسازمان جهانیبهداشت و امکان دستیابی به آن در جمعیت کشورجمهوری اسالمی ایران تعداد مرگ به دلیل بیماریهای قلبی عروقی سرطانها دیابت و بیماریهای مزمن تنفسی در هر دو جنس و در گروه سنی 30 تا 70 سال و در سال 2010 برابر مرگ است. براساس نرخ رشد سال 2006 نسبت به سال 1996 و 1986 به ترتیب تعداد و مرگ به دلیل بیماریهای قلبی عروقی سرطانها دیابت و بیماریهای مزمن تنفسی در گروه سنی 30 تا 70 سال در سال 2025 رخ خواهد داد. در صورت 100 درصد اجرایی شدن تمامی اهداف 2 تا 9 تعداد مرگ کاهش پیدا خواهد کرد. فصل پنج 79

80 برای بررسی هدف اول سازمان جهانی بهداشت یعنی %25 کاهش در مرگ ناشی از بیماریهای قلبی عروقی سرطانها دیابت و بیماریهای مزمن تنفسی در گروه سنی 30 تا 70 سال پیشبینی جمعیت و نسبت مرگ به واسطه بیماریهای ذکر شده به تفکیک گروههای سنی در سال 2025 الزامی است. بدین منظور از اطالعات جمعیتی که از سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سالهای و 2006 بدست آمده و با استفاده از معادله 1-5 میزان رشد محاسبه شد. در این رابطه و به ترتیب نشان دهنده جمعیت در سال انتهایی و ابتدایی بازه و n نشان دهنده تعداد سال در این بازه است. بدین ترتیب نرخ رشد سال 2006 نسبت به سال 1996 و سال 2006 نسبت به سال 1986 محاسبه شد. سپس با استفاده از 2 میزان رشد بدست آمده و جایگذاری در معادله 2-5 جمعیت برای سال 2025 پیشبینی شد. همانطور که در شکل 1-5 قابل مالحظه است بین جمعیت پیشبینی شده برای سال 2025 براساس این 2 نرخ رشد تفاوت زیادی وجود ندارد. شکل 1-5: جمعیت پیش بینی شده برای گروه سنی باالی 30 سال برای محاسبه میزان مرگ احتیاج به نسبت بیماریهای ذکر شده در هدف اول نسبت به کل بیماریها است. بنابراین با استفاده از ضرایب معادله رگرسیونی 3-5 این نسبت برای سال 2025 پیشبینی شد. در این معادله و به ترتیب تعداد مرگ به دلیل بیماریهای قلبی عروقی سرطانها دیابت و بیماریهای مزمن تنفسی و تعداد مرگ به دلیل کل بیماریها را نشان میدهند. با فرض اینکه تعداد مرگ به تفکیک گروههای سنی و جنسی در سال 2025 ترکیبی همانند سال پایه داشته باشد با استفاده از معادله 4-5 میزان مرگ به دلیل بیماریهای ذکر شده در هدف اول محاسبه میشود. که در این رابطه m نشان دهنده نرخ مرگ در هر گروه سنی و جنسی است. در این گزارش از اطالعات مطالعه بار جهانی بیماریها )GBD( که توسط IHME 1 انجام شده برای محاسبه مرگ استفاده شده است. 80 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

81 نخست ويراست مرگ تعداد رشد نرخ مقدار کل % به نسبت به نسبت 2006 کل 2025 و 2010 سالهای در مرگ تعداد 1-5: جدول سال برابر سال 70 تا 30 سنی گروه در و جنس دو هر در 2010 سال در اول هدف در شده ذکر بیماریهای علت به مرگ تعداد 1-5 جدول به توجه با پیدا کاهش مرگ به باید میزان این بیفتد اتفاق 2025 سال در مرگ تعداد در کاهش %25 اگر که است حالی در این است. نفر شده ذکر سنی گروه برای مرگ تعداد 1996 به نسبت 2006 سال رشد نرخ براساس و 2025 سال برای شده انجام بینی پیش طبق کند. سال تا 1986 به نسبت 2006 سال رشد نرخ براساس عالوه به کند. پیدا کاهش مرگ باید 2025 سال تا بنابراین است. شده بینی پیش کند. پیدا کاهش مرگ باید 2025 بهداشت: جهانی سازمان 9 تا 2 اهداف بررسی پیدا دست کاهش میزان این به آیا شده آورده ذیل در که بهداشت جهانی سازمان 9 تا 2 اهداف اجرای با که است این اصلی سوال حال کرد خواهیم الکل مصرف در کاهش %10 ناکافی فیزیکی فعالیت میزان در کاهش %10 سدیم/نمک مصرف در کاهش %30 دخانیات استعمال در کاهش %30 باال خون فشار در کاهش %25 دیابت و چاقی میزان افزایش عدم مشاوره و درمانی دارو در 50 درصدی پوشش به دستیابی اصلی غیرواگیر بیماریهای برای ضروری داروهای و تکنولوژیها در 80 درصدی پوشش به دستیابی همین نیز اهداف سایر برای و میشود خطر عامل این علت به مرگ میزان در کاهش %10 باعث الکل مصرف در کاهش %10 که فرض این با فشار دخانیات استعمال سدیم مصرف کم فیزیکی فعالیت الکل خطر عوامل در کاهش علت به یافته کاهش مرگ تعداد شود فرض شرایط محاسبهی در که است ضروری مطلب این ذکر 2-5(. )جدول است مرگ برابر سال 70 تا 30 سنی گروه در دیابت و چاقی باال خون و غیرواگیر بیماریهای واگیر )بیماریهای خطر عامل هر به مرگهایمنتسب تعدادکل خطر عاملهای علت به کاهشیافته مرگهای خواهد شده گزارش مقدار از کمتر اول هدف در شده ذکر 4 بیماری علت به مرگ تعداد واقع در بنابراین و شده وارد محاسبات در حوادث( و سوانح بود. مرگ میزان در کاهش درصد میزان همان باعث وجه هیچ به آنها در کاهش درصد که است ضروری نکته این به توجه خطر عاملهای مورد در استعمال خطر عامل برای همچنین است. شده انجام تحلیل فرض این با گزارش این در حال این با نمیشود. خطر عامل آن واسطهی به گذشت از پس که فردی با داشته دخانیات استعمال طوالنی زمان مدت که فردی دارد تجمعی اثر خطر عامل این اینکه به توجه با دخانیات این در که حالی در ندارد. خطر عامل این با مرتبط بیماریهای با مواجه برای یکسانی شانس میکند قطع را دخانیات استعمال کوتاهی مدت مواجه خطر عامل این با مرتبط بیماریهای با استعمال عدم از پس افراد کلیه دخانیات استعمال زمان مدت به توجه بدون شده فرض تحلیل شد. نخواهند شده انجام مطالعه طبق است. مشاوره و درمانی دارو در حداقل 50 درصدی پوشش سطح به رسیدن بهداشت جهانی سازمان هشتم هدف سطح به دستیابی است. شده محاسبه %35.7 و %39.2 ترتیب به ایرانی جامعه در فشارخون و دیابت پوشش سطح همکاران و فرزادفر توسط 3-5(. )جدول میشود مرگ در کاهش تعداد 521,1 باعث فشارخون و دیابت در پوشش 50 درصدی بیماریهای درمان برای ضروری داروهای و تکنولوژیها در درصدی پوشش 80 به دستیابی کننده بیان که بهداشت جهانی سازمان نهم هدف 81 پنج فصل

82 غیرواگیر اصلی در دو سطح خصوصی و دولتی است. در حال حاضر در جامعه روستایی و شهری این میزان دسترسی وجود دارد. هدف عامل خطر مقدار زن تعداد مرگ مرد هردو دوم مصرف الکل کل کاهش 10 درصدی سوم فعالیت فیزیکی ناکافی کل کاهش 10 درصدی چهارم مصرف سدیم/نمک کل کاهش 30 درصدی پنجم استعمال دخانیات کل کاهش 30 درصدی ششم فشار خون باال کل کاهش 25 درصدی هفتم میزان چاقی دیابت کل بدون کاهش کل بدون کاهش جدول 2-5: تعداد مرگ در سال 2010 به علت عوامل خطر سطح پوشش فشارخون قندخون جنسیت هدف زن مرد هشتم هردو جدول 3-5: تعداد کاهش در مرگ با افزایش سطح پوشش در سال 2010 طبق هدف اول سازمان جهانی بهداشت براساس نرخ رشد سال 2006 نسبت به 1996 احتیاج به کاهش در تعداد مرگ است در حالیکه اگر کلیه اهداف 2 تا 9 اجرا شوند مرگ کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین براساس نرخ رشد سال 2006 نسبت به 1996 و سال 2006 نسبت به 1986 به ترتیب تعداد و مرگ باقی میماند که حتی با اجرایی شدن 100 درصد اهداف بدون کاهش باقی ماندهاند )شکل 2-5(. پس میتوان نتیجه گرفت که با اجرای اهداف 2 تا 9 نمیتوان به هدف اول )دستیابی به %25 کاهش نسبی در سال 2025( دست یافت. الزم به ذکر است که محقق شدن 100 درصدی اهداف 2 تا 9 نیز نکته قابل توجهی است که در بهترین شرایط نیز ممکن است نتوان به طور 100 درصد به این اهداف جامه عمل پوشاند. در هر حال نباید از نظر دور داشت که از آن جایی که بسیاری از بیماری های غیرواگیر با تغییر در سبک زندگی افراد قابل کاهش هستند تمرکز بر پیشگیری از این بیماریها و عوامل خطر مرتبط با آن ها امری است حیاتی. بنابراین ضروری به نظر میرسد که اصالحاتی در اهداف انجام داد با این شرح که 25 درصد کاهش در نظر گرفته شده در هدف اول را به مقدار کمتری تغییر داد و یا از سویی دیگر درصد کاهش در عوامل خطر و درصد پوشش دارو درمانی و مشاوره را افزایش داد و این اهداف را با توجه به جامعه ایرانی تنظیم کرد. 82 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

83 نخست ويراست و سال به نسبت 2006 سال رشد نرخ گرفتن نظر در با دوجنسیت در سال 70 تا 30 گروهسنی برای مرگ تعداد در کاهش 2-5: شکل مقادیر میدهد. نشان را 2025 و 2018 سالهای برای انتظار مورد مقادیر و 2010 سال در ایران کشور برای شده گزارش مقادیر 4-5 جدول میانگین محاسبهی برای همچنین است. شده استخراج غیرواگیر بیماریهای جهانی وضعیت گزارش از 7 و اهداف برای پایه سال step مطالعه از سال 15 باالی افراد در دخانیات مصرف شیوع میزان بهعالوه شد. انجام متاآنالیز دریافتی سدیم نمک/ دریافتی میزان شد. استخراج 3 SARA مطالعه از غیرواگیر بیماریهای برای ضروری داروهای و تکنولوژیها پوشش میزان درنهایت آمدهاست. بدست 2009 هدف سال پایه( 2010 )سال و دیابت سرطانها عروقی قلبی بیماریهای از ناشی مرگ در نسبی کاهش %25 1- تنفسی مزمن بیماریهای %13.6 %15.7 %18.1 %0.27 %0.3 %0.3 الکل مصرف در نسبی کاهش %10 حداقل 2- %30.2 %31.7 %33.5 ناکافی فیزیکی فعالیت شیوع در نسبی کاهش %10 3- g/day 7 g/day 8.4 g/day 10 سدیم نمک/ دریافتی میانگین در نسبی کاهش %30-4 %7.6 %9.1 %10.8 سال 15 باالی افراد در دخانیات مصرف شیوع در نسبی کاهش %30 5- %19.2 %22.2 %25.6 خون فشار شیوع در نسبی کاهش %25 6- %11.5 %11.5 %11.5 دیابت میزان در افزایش %0-7 %23.9 %23.9 %23.9 چاقی میزان در افزایش %0-7 %50 % % مشاوره و درمانی دارو پوشش %50 8- %80 %75.3 %70 غیرواگیر بیماریهای برای ضروری داروهای و تکنولوژیها پوشش %80 9- پینوشتها: 1. Institute for Health Metrics and Evaluation 2. Global Status Report on non-communicable diseases Service Availability and Readiness Assessment 83 پنج فصل

84 فلوچارت 1-5: بررسی کلی اهداف نهگانه سازمان جهانی بهداشت مرگ باقی مانده در سال 2025 بعد از اجرایی شدن اهداف 2 تا مرگ باقی مانده در سال مرگ به علت 4 بیماری غیرواگیر در سال 2025 براساس نرخ رشد سال 2006 نسبت به کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

85 75000 مرگ به علت 4 بیماری غیرواگیر در سال 2010 * 75% مرگ به علت 4 بیماری غیرواگیر در سال مرگ باقی مانده در سال 2025 بعد از اجرایی شدن اهداف 2 تا مرگ باقی مانده در سال 2025 نگه داشته شدن مرگ پس از 100 درصد اجرایی شدن اهداف مرگ به علت 4 بیماری غیرواگیر در سال 2025 براساس نرخ رشد سال 2006 نسبت به 1996 تا 9 فصل پنج 85

86

87 شکلگیریکمیته ملی پیشگیری و کنرتلبیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوریاسالمی ایران فصل شش 87

88 نخست ويراست مقدمه 6.1. اسالمی راهبردیکشورجمهوری ایران برنامه اسالمی درجمهوری برنامهملیپیشگیریوکنترلبیماریهایغیرواگیروعواملخطرمرتبط وزارتبهداشت راهبردهای سال 2025 ( )تا سال ایرانبرایپیشگیریوکنترلبیماریهایغیرواگیروعواملخطرمرتبطاستکهبهمدت 10 اجرایبرنامهمذکور رابرایپیشگیریوکنترلبیماریهایغیرواگیروعواملخطرمرتبطمشخصمیکند.برای آموزشپزشکی درمانو وزارت قانونی وظایف اجرای برای که است شده تشکیل خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته نام با کمیتهای رد مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای زمینه در فعالیتها تمامی بر نظارت و برنامهریزی سیاستگذاری در یکپارچگی هدف با و بهداشت سیاستگذاری کمیته یک ملی کمیته است. بهداشت وزارت وظایف با مطابق کمیته این تشکیل است. شده تشکیل ایران اسالمی جمهوری زمینههایکنترلبیماریهایغیرواگیر درتمام استو وظایفخود اجرای الزمبرای زیرکمیتههای دارای استکه نظارتی علمیوبرنامهریزی اینگروه اهمیت دلیل درنظرگرفتهمیشود.به اینمورد در وزارتبهداشت وعواملخطرمرتبطفعالیتمیکندوبهعنوانمرجعتصمیمگیری این کشور در مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل برای اقدام به ایران اسالمی جمهوری بینالمللی تعهد به توجه با و بیماریها از واقعیکشوردرحوزه ارزشمندجهانیونیازهای اینکمیتهباکمکتجربههای درمانشکلگرفتهاست. وزیرمحترمبهداشتو ریاست کمیتهبا راهبردهایاصلیکنترل راکهعمدتاناظربرسیاستهایکالنو بیمارهایغیرواگیروعواملخطرمرتبط سندملیکنترلبیماریهایغیرواگیر درونوبرونبخشیاستتدویننمود. راهبردهاوسیاستهای بیماریهایغیرواگیرودرعینحالناظربرحسناجرایبرنامههاو کمیته فعالیتهای مفهومی چارچوب 6.2. است: آمده زیر شکل در ترتیب به خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته فعالیتهای مفهومی چارچوب اقتصادی: اجتماعی موقعیت آموزش اشتغال ای حرفه منزلت درآمد دارایی میزان فردی: سطح در : خانوار بدن توده شاخص ناشتا خون قند سیستولیک خون فشار خون تام کلسترول فیزیولوژیک: عوامل پاتولوژیک: عوامل قلبی ایسکمیک های بیماری مغزی سکته تنفسی های بیماری کلیوی های بیماری ها سرطان NCDs بر مؤثر عوامل برای مفهومی چارچوب زندگی امید در تغییر عدالت کارایی رفتاری: عوامل محله: / جامعه سطح در پرورش و آموزش شهری( / سکونت)روستایی محل حکومت: خدمات دهنده ارائه اطالعات دهنده ارائه مقررات و قوانین جنسیت سن تغییر: قابل غیر عوامل اجتماعی طبقه قومیت/ بدنی فعالیت مخدر مواد و سیگار مصرف سبزیجات و میوه مصرف نمک مصرف کالری مصرف یا و غذایی رژیم دارو به پایبندی میزان دیگر های رژیم سالمت: مراقبت نظام اولیه بهداشتی های مراقبت 1- غربالگری 2- سوم سطح خدمات 3- بستری خدمات 4- سالمت نظام های بخش 5 -دیگر دسترسی کیفیت مالی تامین مارکینگ بنچ بندی سهمیه بیمه انسانی نیروی حجم دستورالعمل پیگیری صنایع و بازار محیط کمیته همکاران 6.3. وزارت سایر و بهداشت وزارت زیرمجموعه اداره و سازمانها ها معاونت از: عبارتند که میشوند تقسیم کلی دسته دو به ملی کمیته همکاران نهادها. و سازمانها ها خانه 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 88

89 معاونت ها سازمانها و ادارات زیرمجموعه وزارت بهداشت معاونت بهداشتی- معاونت درمان- معاونت غذا و دارو- معاونت آموزشی- معاونت تحقیقات و فن آوری- معاونت توسعه مدیریت و منابع- روابط عمومی- شورای سیاستگذاری- موسسه ملی تحقیقات سالمت- هیئت امنای دانشگاهها سایر وزارتخانه ها سازمانها و نهادها آموزش و پرورش- وزارت صنایع- وزارت رفاه- صداو سیما- وزارت ورزش و جوانان- وزارت راه و ترابری- وزارت بازرگانی- وزارت جهاد کشاورزی- نیروی انتظامی- مجلس شورای اسالمی- ستاد مشترک نیروهای مسلح- قوه قضائیه- مجمع تشخیص مصلحت نظام- سازمان مدیریت و برنامهریزی- وزارت نیرو- وزارت نفت- شهرداریها 6.4. اهداف کمیته این کمیته با هدف کلی کاهش 25 درصدی میزان مرگومیر ناشی از بیماریهای غیرواگیر تا سال 2025 تشکیل شد که این درصد به توصیه سازمان جهانیبهداشت برایتمامی کشورها در نظر گرفته شدهاست. اماپر واضحاست که اهدافملی باید بر اساس شرایط کشورتعیین شوند و درصد پیشرفت هر یک از اهداف زیر بنا به مقتضیات و امکانات ملی تعیین شود. این اهداف عبارتند از: 1- کاهش مرگ زودرس ناشی از بیماریهای غیرواگیر 2- کاهش میزان عدم تحرک بدنی 3- کاهش در مصرف سدیم 4- کاهش استعمال دخانیات 5- کاهش مصرف الکل 6- کاهش در فشار خون باال 7- عدم افزایش میزان چاقی و دیابت 8- افزایش پوشش دارودرمانی و مشاوره 9- افزایش پوشش تکنولوژیها و داروهای ضروری برای بیماریهای غیرواگیر فصل شش 89

90 نخست ويراست کمیته عمل برنامه 6.5. کنترل و پیشگیری ملی»کمیته نظر مورد عمل برنامه جمهوری در مرتبط خطر عوامل و غیرواگیر بیماریهای و بیماریها این کنترل و پیشگیری برای ایران«اسالمی میگیرد: بر در را فعالیت شش مرتبط خطر عوامل ادغام و ملی سطح در غیرواگیر بیماریهای به دادن اولویت 1- تمامی سیاستهای در بیماریها این کنترل و پیشگیری غیرواگیر( بیماریهای اولویت )افزایش دولت بخشهای پیشگیری برای ملی برنامههای و سیاستها تقویت و استقرار 2- ملی( برنامههای )تقویت غیرواگیر بیماریهای کنترل و و مشترک اصلی خطر عوامل کاهش برای مداخالت ترویج 3- دخانیات مصرف همانند: غیرواگیر بیماریهای اصالح قابل الکل بار زیان مصرف و بدنی عدمتحرک ناسالم غذایی رژیم خطر( عوامل )کاهش بیماریهای کنترل و پیشگیری برای پژوهشها افزایش 4- ها( پژوهش بندی )اولویت غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری برای همکاریها افزایش 5- ها( همکاری )تقویت غیرواگیر و آنها تعیینکننده عوامل و غیرواگیر بیماریهای پایش 6- بیماریهای روند )پایش ملی سطح در پیشرفت ارزشیابی غیرواگیر( بیماریهای کنترل و پیشگیری استانی سند تدوین و تهیه 7- کشور در غیرواگیر دستاوردهای فعالیت 7 این انجام با همگام که میرود انتظار شوند: محقق زیر تحلیل و غیرواگیر بیماریهای اپیدمی بروز نقشه کشیدن 1- سیاسی و رفتاری اقتصادی اجتماعی تعیینکننده عوامل سیاسی اقدامات مورد در راهنمایی ارایه اساس بهعنوان آنها پایش و حمایت برای که برنامهای و مالی قانونگذاری هستند. نیاز مورد غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری قابل خطر عوامل با جمعیتها و افراد مواجهه میزان کاهش 2- مصرف )همانند غیرواگیر بیماریهای برای مشترک اصالح زیان مصرف و بدنی تحرک عدم ناسالم غذایی رژیم سیگار و افراد ظرفیت تقویت نیز و آنها تعیینکننده عوامل و الکل( بار الگوهای پیگیری و سالمتر انتخابهای اتخاذ برای جمعیتها میشوند. جامعه آحاد سالمت تامین موجب که زندگیای سبک بیماریهای به مبتال افراد از سالمت مراقبتهای تقویت 3- و استانداردها هنجارها ایجاد کمک به غیرواگیر هزینه اثربخش مورد در شواهد بر مبتنی دستورالعملهای نظام )Reorientation( مجدد گیری جهت و مداخالت بودن موثر مدیریت برای موجود نیاز به پاسخگویی برای سالمت مزمن. بیماریهای 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 90

91 فصل شش 91 ويراست نخست

92 / COPD/ 92 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

93 ( ) (Noise) / فصل شش 93

94

95 مداخالت درونبخشی وبرونبخشی کمیتهملی پیشگیریو کنرتلبیماریهای غیرواگیر فصل هفت 95

96 25% : WHO.5 30%.5G1-1 (HQ).5G1-2.5G2-1.5RR3-1.5RR2-1.5RR2-2.5RR1-1.5G3-1.5G3-2.5RR2.5RR1.5RR3 5HC1. 5S1.STEPS-GSHS-GYTS.5G3-4.5RR3-2 5HC1-1. 5S %.6G1-1 / ) (.6G1.6G2.6G5.6G3 ) ( 6G6..6RR1.6RR3.6S1.6HC1.6G1-2 WHO PEN.6G2-1 / ) (.6G2-2.6G3-1.6G4.6G7.6G4-1.6G4-2.6G6-1.6G7-1 PA.6RR1-1 6RR2. 6RR2-1. ) KCL (.6RR3-1.6RR3-2.6RR3-3 PA.6RR4.6RR5.6RR6.6HC1-1.6HC1-2.6HC2.6HC2-1.6HC2-2 6S1-1 RFs.6S1-2.6S1-3.6S1-4.6S2.6S2-1 RFs ) (.6S2-2 ) (.6S2-3 ) (.6S2-4 6G2-3. 6S1-2..6S1-3.6S1-4.6S S2-4 - MI.7.7G1-1 /.7G1.7G1-2 WHO PEN.7G1-3.7G2 7RR1. 7RR1-1..7RR1-2.7RR2.7RR3.7HC1.7HC1-1.7HC1-2.7HC1-3.7S1.7S1-1 7S1-2..7S1-3.7G1-4 ) traffic light (.7G1-5 ) (.7G G3 (PHC).7G G4. 7G4-1. 7G5.. 7G G6. 7G6-1..7G7 ) (.7G7-1 7G8. 7G8-1. 7G9. 7G9-1. 7G10. 7G RR2-1 ) (.7RR RR4 CV.7RR4-1 7RR5. 7RR5-1. WHO/ISH.7RR6.7RR6-1.7HC1-4 / PHC.7HC1-5 BMI.7HC1-6 BMI.7HC HC8. 7HC8-1. 7HC9. 7HC9-1. 7HC10. 7HC HC11.7HC11-1 PHC ) (....7HC12.7HC HC13 PHC.7HC13-1.7HC14.7HC14-1 ) (....7S S2 DM.7S2-1.7S3 STEP.7S3-1 DM....8 %70.8G1-1 WHOPEN.8HC1-2 ) (.8HC1-1.8S1-1.8G2.8G1.8HC4.8HC1.8HC3 ) / / ( 8HC5..8S1.8G1-2.8G2-1 PHC.8G1-4.8G1-3.8G2-2 (NCVDPC.8G2-3 / PHC.8G2-4 PHC.8HC1-3.8HC2.8HC2-1.8HC2-2 30) (.8HC3-1.8HC4-1.8HC5-1.8S1-2.8S1-3.8S1-4.8S1-5.8G2-5 ) ( -PHC - -.8HC1-4 - / ) -(....8HC2-2 30) -(.8S1-6.8S1-7.8S1-8 - ) (.8HC G1 STEMI.9G1-1 PPCI.9RR1 STEMI.9RR1-1 (R-TPA) PPCI.9HC1 (24/7) PPCI.9HC1-1.9S1 STEMI.9S1-1.10S1-1.10S1.10S1-2 تسخن تساريو 1394 ريت ریگاو ریغ یاه یرامیب لرتنک و یریگشیپ ےلم هتیمک 96

97 2025 NCD RR2-1 (PM10 PM2.5).1RR2-3 ) (.1RR2-2.1S2-1 ) (.1S3-1 (PM2.5,PM10,Benzene, Ben zo α Pyrene) G3.1G4.1G5 CDSS.1G6 (N.S.F).1G7.1RR1.1G1.1HC2.1G2.1RR2.1HC3.1HC4 PHC 1S1..1HC1.1S2.1S3 PM2.5 PM10 - Benzene & Benzo α Pyrene.1G7-1 PEN.1G7-2.1G7-3.1HC1-1 CPR.1HC1-2 CPR.1HC1-3 CPR.1HC2-1 CCU.1HC2-2 PHC.1HC2-3.1HC3-1 CVD R.1S1-1 NCDRF.1S1-2.1S1-3.1S1-4 MI.1G1-1.1G1-2 NCD.1G G2-1.1G2-2.1G2-3 ) (.1G2-4.1G3-1.1G3-2.1G3-3 ) (.1G3-4.1G4-1 NCD.1G4-2 NCD.1G7-4 ) (.1G7-5 MS&HS PHC.1G7-6.1G7-8 CHD / CHD PHC.1G7-10 ) ( PHC.1G7-9 )PHC / (.1G7-7.1HC1-4 CPR.1HC1-5 CPR.1HC1-6 CPR (defibrillator) ) (.1HC1-7.1HC1-8 ) ( ) (PPCI.1HC1-9 CCU ) (.1HC1-10 MI CCU.1HC2-4 CVDRP ) ) ( HC2-5 CVDRP PHC.1HC2-6 CVDRP ) / (.1HC4-1 PHC.1S1-4 MI.1S1-4 ) (.2 10%.2HC S1-1 KAP.2HC2-3 ] [.2G1» 2011 «2015» 2013 «2017-2S1.STEPS- GSHS-GYTS.2RR1.2RR2.2HC1.2G1-1.2G1-2 (SAPTO) (MeHSHAD).2HC2.2HC2-1 AUDIT.2HC2-2.2RR1-1 ] [.2RR1-2 AUDIT.2RR RR2-1.2RR3.3 % 20.3G1-1.3RR1-1 PA.3RR1-2.3RR2-1.3RR2-2.3RR3-2.3RR3-1.3S2-1.3G1 3S1. STEP S-GSHS- GYTS.3G2.3RR1.3RR2.3RR3.3HC1.3S2 STEP..3HC2.3HC2-1.3RR1-1.3RR2-3.3RR3-2..3HC3.3HC HC4.3HC4-1.3HC4-2 (HEDIS)..3HC4-3..3HC % /.4G1-1.4G2-2.4G2-3.4RR1-1.4RR3-1.4S1-1.4G1.4G2 4RR3. KCL.4RR6.4RR4.4RR5.4RR1 4S1.STEPS.4G1-2.4G1-3.4G2-1.4RR2.4RR3-2 ) (....4RR4-1.4RR5-1.4RR5-2.4RR5-3.4RR5-4 4RR6-1..4RR6-2.4RR6-3.4RR6-4.4HC1.4HC1-1.4HC1-2.4HC2.4HC2-1.4HC2-2.4S1-2.4S1-3 4S1.4S1-2 ) KCL (.4S1-3.4S1.4S1-3.4S1.4S1-3.4S1.4S1-3 5G3-3..5G1 /.5G2 /.5G G1-1.10G2-1.10G3-1.10G3-2.10RR1-1.10RR2-1.10RR3-1.10G2.10G1.10G3.10RR2.10RR1.10RR3.10G1-2.10G1-3 TFA SFA.10G1-4.10G1-5.10G2-2 ) ( 10G4. 10G RR2-2 ) (.10HC1.10HC1-1.10HC1-2.10HC2.10HC2-1 10HC تفه لصف تسخن تساريو

98 % : WHO NCD 98 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

99 RR2-1 (PM10 PM2.5).1RR2-3 ) (.1RR2-2.1S2-1 ) (.1S3-1 (PM2.5,PM10,Benzene, Benzo α Pyrene) G3.1G4.1G5 CDSS.1G6 (N.S.F).1G7.1RR1.1G1.1HC2.1G2.1RR2.1HC3.1HC4 PHC 1S1..1HC1.1S2.1S3 PM 2.5 PM10 - Benzene & Benzo α Pyrene.1G7-1 PEN.1G7-2.1G7-3.1HC1-1 CPR.1HC1-2 CPR.1HC1-3 CPR.1HC2-1 CCU.1HC2-2 PHC.1HC2-3.1HC3-1 CVDR.1S1-1 NCDRF.1S1-2.1S1-3.1S1-4 MI.1G1-1.1G1-2 NCD.1G G2-1.1G2-2.1G2-3 ) (.1G2-4.1G3-1.1G3-2.1G3-3 ) (.1G3-4.1G4-1 NCD.1G4-2 NCD.1G7-4 ) (.1G7-5 MS&HS PHC.1G7-6.1G7-8 CHD / CHD PHC.1G7-10 ) ( PHC.1G7-9 PHC ) / (.1G7-7.1HC1-4 CPR.1HC1-5 CPR.1HC1-6 CPR ) (defibrillator ) (.1HC1-7.1HC1-8 ) ( ) (PPCI.1HC1-9 CCU ) (.1HC1-10 MI CCU.1HC2-4 CVDRP ) ) (....1HC2-5 - CVDRP PHC.1HC2-6 CVDRP ) / (.1HC4-1 PHC.1S1-4 MI.1S1-4 ) ( 99 تفه لصف تسخن تساريو

100 «2015 « (MeHSHAD)» 2011 (SAPTO).2G1».2G1-1.2G1-2 ] 150 [.2RR1.2RR1-1.2RR1-2 AUDIT.2RR1-3.2RR2.2RR2-1.2RR3 %10.2.2HC1.2HC2.2HC2-1 AUDIT.2HC ].2HC2-3 [.2HC2-4 2S1.STEPS- GSHS-GYTS KAP.2S کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

101 %20.3.3G1.3RR1.3G1-1.3RR1-1 PA.3RR1-1.3RR1-2.3HC1..3HC2 3S1. STEPS-GSHS- GYTS STEP.3S2.3S2-1.3HC2-1.3G2.3RR2.3RR2-1..3HC3.3RR2-2.3RR2-3.3HC3-1.3RR3 -.3RR3-1..3HC4.3RR3-2.3RR3-2.3HC4-1 (HEDIS)..3HC4-2.3HC4-3..3HC4-4 فصل هفت 101

102 / % RR1.4RR1-1.4HC1.4G1.4G1-1.4G1-2.4G1-3.4RR2 4RR3. KCL (... ).4RR3-1.4RR3-2.4HC1-1.4HC1-2.4HC2 4S1.STEPS.4S1-1.4S1-2.4S1-3 4S1.4G2.4G2-1.4G2-2.4RR4.4RR5.4RR4-1.4RR5-1.4HC2-1.4HC2-2 ( KCL.4S1-2 ).4S1.4G2-3.4RR5-2.4S1.4S1-3.4RR5-3.4S1-3.4RR5-4.4S1-3.4RR6. 4RR6-1.4RR6-2.4S1.4S1-3.4RR6-3.4RR کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

103 .5G1 (HQ).5G1-1.5G1-2.5G2.5G2-1.5G3.5G3-1. 5G3-3. 5G3-2.5G3-4.5RR1.5RR2.5RR3 30%.5.5RR1-1.5RR2-1.5RR2-2.5RR3-1.5RR3-2. 5HC1 5S1.STEPS-GSHS-GYTS.5HC1-1.5S1-1 / / ويراست نخست فصل هفت 103

104 25%.6.6G1 ( WHO PEN.6G1-1 / ).6G1-2.6RR1.6RR3.6RR1-1. 6RR2. 6RR2-1 ( KCL.6RR3-1 ).6HC1.6HC1-1.6HC1-2 RFs.6S1 6S1-1.6S1-2.6G2 (.6G2-1 / ).6G2-2 PA.6RR3-2.6RR3-3.6HC2.6HC2-1.6S1-3.6S1-4 (.6G3 ).6G4. 6G2-3. 6S1-2.6G3-1.6G4-1.6G4-2.6RR4.6RR5.6HC2-2.6S1-3.6S1-4.6RR6.6G5 -.6S1-4. 6G6.6G G7 PA.6G7-1.6S2 ) RFs.6S2-1 ( ) (.6S2-2 ) (.6S2-3.6S2-4 MI.6S کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

105 .7.7G1.7G1-1 /. 7RR1. 7RR1-1.7HC1.7HC1-1.7S1.7G1-2.7G1-3.7RR1-2.7HC1-2.7S1-1 WHO PEN.7RR2.7RR2-1.7HC1-3. 7S1-2 traffic (.7G1-4 ) light.7g1-6 ) (.7G1-5.7RR3 ) - (.7RR3-1 /.7HC1-4 PHC.7S1-3.7S1-4.7HC BMI -.7G2.7HC1-6.7G3.7G3-1 - CV.7RR4.7RR4-1 BMI.7HC1-7.7S2 DM - -.7S2-1 (PHC). 7G4. 7G4-1.7RR5.7RR5-1 WHO/ISH.7HC8.7HC8-1. 7HC9. 7HC9-1.7S3. 7RR6. 7RR6-1 STEP. 7G5. 7G5-1.7HC10.7HC10-1.7S3-1 - DM. 7G6. 7G6-1. 7HC11. 7HC11-1 PHC )... ) (.7G7.7G7-1 (.... 7HC12. 7HC G8. 7G G9. 7G9-1.7HC13 PHC.7HC HC14. 7HC G10. 7G10-1 (... ) فصل هفت 105

106 .8 %70.8G1-1.8G1.8G1-2.8HC1-1.8HC1.8HC1-2.8S1.8S1-1.8S1-2 WHOPEN.8HC1-3 ( ).8G1-3.8G1-4 ) - /.8HC1-4.8S1-3 PHC.8G2-1.8G2.8G2-2 -(....8HC2.8HC2-1.8S1-4 /.8G2-3 (NCVDPC.8G2-4 PHC -( ( 30) 30).8HC2-2.8HC2-2.8S1-5 PHC ) -PHC -.8G2-5 ( - ( / /.8HC3 ).8HC4.8HC3-1.8HC4-1.8S1-6. 8HC5.8HC5-1.8S HC5-2.8S1-8 - ( ) 106 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

107 STEMI PPCI.9G1.9G1-1 PPCI (R-TPA).9RR1 STEMI.9RR1-1 PPCI 80.9HC1 (24/7).9HC1-1.9 STEMI.9S1.9S1-1 فصل هفت 107

108 .10G1.10G2.10G3.10G4 SFA TFA ).10G1-1.10G1-2.10G1-3.10G1-4.10G1-5.10G2-1.10G2-2 (.10G3-1.10G3-2.10G4-1.10RR1.10RR2.10RR3.10RR1-1.10RR2-1.10RR2-2 ) (.10RR HC1.10HC1-1.10HC1-2.10HC2.10HC2-1 10HC2-2.10S1.10S1-1.10S1-2. ويراست نخست 108 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

109 فصل هفت 109 ويراست نخست

110 نخست ويراست ا ذاف ب ١ ف - 1 ؿجی 25 زضنسی ذغط ط یط بقی ظ زضؼ اظ ثی بضی ١ بی ػط هی ه جی ؾطعب یب زیبثت ثی بضی ١ بی ت لؿی ع حیط حب یت استشاتژی ا ق ضای تو یت ػب ی یت ٠ تك ی ی فؼالیت ا ریىفغ گشي ای مطل ب وتیج اسصشیاتی شاخص ای مىاتغ ديس صماوی شد. خواهد مشخص 1394 شهریور تا تامین محل و محاسبه نیاز مورد مالی منابع و تجهیزات انسانی نیروی شامل سند این اجرای نیاز مورد منابع کلیه غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته بخشی درون مداخالت 7.1. نورد مداخالت بخش دو در و زمانی دورهی و منابع ارزیابی شاخصهای نتیجه ذینفع گروههای فعالیتها نوع مداخله حیطه نیز و اهداف تفکیک به غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته مداخالت فصل این در میگیرند. قرار بررسی و بحث مورد زیر جداول در بخشی بین مداخالت و بخشی ا یت ؿیط ا یط ثی بضی ١ بی اظ ح بیت ؾیبؾت ١ ب ت ب ث سی NCDزض ثط جت ی كطا یط ؾیبؾت زضد ایطا ی ت ؾؼ ٠ ثط ب ١٠ بی ی عطح تحون ثطای ػ ی ٢ بز ١ ط ؾ ٢ اظ زضنس 0.5 ترهیم ثطای زكبع ی عطح طز ٢ بیی ب ١ ب ٠ ؾ ٠ حساه ر ؿبت ثط عاضی ق ضا زض ت ب اظ زضنس 60 زض قس ا زب ته ی یطی ١ بی ثبقس ؿیط ا یط ثی بضی ١ بی ذه ل ضز تبیذ زؾتب ضز ١ بی عاض ثی بضی ١ بی ی یت ٠ ث ٠ ظط ؿیط ا یط ث ٠ ؾ ٢ ب ساضا تؼ ٢ س اظ خجت اضظیبثی ی عطح زض ظط ضز ا ١ ساف ثطای: ث زر ٠ زثیطذب ٠ ایزبز M & E ح بیت ر ت بض ب تز ٢ یعات ت یي ١ ب اثعاض بثغ اضائ ٠ زض ثركی كؼب یت ١ بی ارطای ی عطح ته یت ثركی ثی كؼب یت ١ بی ١ ب ١ ی ) اكوت ب ٠ ( اضظیبثی ظبضت / زاذ ی شی لؼب ثب تؼب 100 ر ز یؿت اؾبؼ )ثط ثركی ثی ی( عطح زض عطح ارطای اظ ب ٠١ ؾ ٠ عاض ی زض ی عطح اظ تطا ی اضظیبثی ؾب بثغ ب ی ضؼیت ؾبال ٠ عاض ی عطح ثطای زی ط بثغ ا ؿب ی ثطای اؾتب ی كؼب یت ١ بی حي عطح ارطای زض ثطتط اهسا بت تط یذ ؾبال ٠ ق ث ٠ تبیذ عاض ی ؿتو زاذ ی حؿبثطؼ ا تهبة ذبضری ؿتو حؿبثطؼ ا تهبة ثطای: ث زر ٠ ت یي ١ ب اثعاض ١ ب اضائ ٠ بثغ كؼب یت ١ بی ارطای ثطای بثغ زض ثركی ١ ب ١ ی ثطای بثغ ثركی ثی كؼب یت ١ بی زاذ ی حؿبثطؾی ثطای بثغ ذبضری حب زض ا زب 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 110

111 ث زر ٠ ثطای: ث زر ٠ ثطای: بثغ اضائ ٠ اثعاض ١ ب ت یي ١ ب بثغ ثطای ارطای كؼب یت ١ بی زض ثركی بثغ ثطای ١ ب ١ ی كؼب یت ١ بی ثی ثركی بثغ ثطای حؿبثطؾی زاذ ی ذبضری HR - - تب ی ب ی ضز یبظ ساذالت ا تهبة حؿبثطؼ زاذ ی ؿتو ا تهبة حؿبثطؼ ؿتو ذبضری - ث ٢ ج ز HR بثغ ب ی زض زؾتطؼ هؼیت ازاض زض ؾ ؿ ٠ طاتت ظاضت ث ٢ ساقت ته یت عطح ی 100 تؼب ثب شی لؼب زاذ ی / ثی ثركی )ثط اؾبؼ یؿت ر ز زض عطح ی( عاض ؾ ٠ ب ٠١ اظ ارطای عطح ی اضظیبثی تطا ی اظ عطح ی زض ؾب عاض ؾبال ٠ ب ی بثغ ا ؿب ی بثغ زی ط ضؼیت ثطای عطح ی حي كؼب یت ١ بی اؾتب ی ثطای اؾت تط یذ اهسا بت ثطتط زض ارطای عطح ی عاض تبیذ ث ٠ ق ؾبال ٠ - ایزبز یي زكتط ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ٠ زض زاذ هبزض ث ٠ ضؾیس ی ث ٠ ا عا بت ثط ب ٠ یNCD ٢ بیی طز عطح اؾتب ی اضائ ٠ بثغ اثعاض ت یي ١ ب ارطای كؼب یت ١ بی زض ثركی ) اكوت ب ٠ ( ١ ب ١ ی كؼب یت ١ بی ثی ثركی ظبضت اضظیبثی تزسیس ؾبذتبض چبضت ؾبظ ب ی ازاض NCD ث ٠ ظ ض تغجین ثب ضؼیت كؼ ی ؾبظ ب رسیس زؾتیبثی ازاض NCD ث ٠ اؾتوال ب ی زض اضتوب ؾبذتبض زكتط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط تك ی یت ١٠ بی اؾتب ی فصل هفت 111

112 تب پبیب ؾب ازؿب ثط ب ٠ ی ثی بضی ١ بی - ترهیم ث زر ٠ ه جی ػط هی - زضنس كب ضا ضز یبظ )ض ا ك بؾب تصی ٠...( - زضنس بض ب آ ظ زیس - زضنس زاض ١ بی ػطض ٠ قس - تؼساز بض ب ١ بی ثط عاض قس - یعا ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی اضائ ٠ ز ١ س ب طاهجت ث ٢ ساقتی( )2017( - ب ١ ف ؿجی ذغط ط ظ زضؼ بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی) ب ١ ف ؿجی 25 زضنسی زض ط یط ی تب ؾب 2025 ضؾیس ث ٠ 14.5 زضنس تب زضنس تب ؾب 2015( - ایزبز تؼ ٢ سات اؾتب ساضز ١ بی الظ ثطای ازؿب ثط ب ٠ ی پبضچ ٠ ی پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض قج ٠ طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی )تب 2017( - آ بز ؾبظی زؾت ضا ؼ ١ بی كب ض طاهجت اظ ذ ز - كب ض ازؿب یبكت ٠ ثطای ر یطی اظ ح ٠ ه جی ؾ ت ٠ عی زض ؾغح ا PHC )ت ؾظ ث ٢ ضظ / - ازؿب زؾت ضا ؼ ١ بی ی )تب 2017( زض قج ٠ ث ٢ ساقت زض ب - آ بز ؾبظی ثط ب ٠ ی پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثط اؾبؼ ض ی طز ؾبظ ب ر ٢ ب ی ث ٢ ساقتPEN )تب 2017( - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از زكتط آ ظ اضتوب ؾال ت( - ؼب ت ت ؾؼ ٠ یط ی ا ؿب ی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت آ ظ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؾبظ ب ؿصا زاض )ت ؾظ ث ٢ ضظ/ اضائ ٠ ز ١ س ب طاهجت ث ٢ ساقتی( - ؿت اع ی ب اظ حض ض كب ضا )ض ا ك بؾب ترهم تصی ٠ ( زض پبیی تطی - ازؿب ذس بت كب ض ثطای ر یطی اظ ح ٠ ه جی ؾ ت ٠ عی زض ؾغح ا PHC كطا ١ ؾبظی بثغ الظ زض قج ١٠ بی ث ٢ ساقت زض ب ث ٠ ذه ل زض پبیی تطی ؾغح PHC ذ ثبال ػ ا آ ٢ ب اظ عطین پیف ثی ی ت ٢ ی ٠ زاض ١ بی ضس ككبض ذ ثبال CHD بض ب ث ٢ ساقت زض ضز ح ارطای ثط ب ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ایزبز زؾتطؾی ث ٠ ك ب ضی زاض ١ بی ضط ضی الظ ضا ثطای تط / CHD ككبض ثط عاضی بض ب ١ بی آ ظقی ثطای آ ظ ی پبضچ ٠ ؾبظی ثط ب ٠ زض ؾغح PHC - ت ؾؼ ٠ ایزبز تؼ ٢ سات اؾتب ساضز ١ بی الظ ثطای ازؿب ثط ب ٠ ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثط ب ٠ پیك یطی تط زض قج ١٠ بی طاهجت ث ٢ ساقتی - عطاحی زؾت ضا ؼ ١ بی كب ض از آ ظقی ثطای ح طاهجت اظ ذ ز - تبؾیؽ یت ١٠ بیی زض ؾغح ی اؾتب ی )زا ك ب ( ثطای پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )اظ ر ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی( - اثالؽ ثط ب ٠ ث ٠ MS&HS زا ك ب ١ ب - ت ؾؼ ٠ ثط ب ٠ رب غ ی پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثط اؾبؼ ض ی طز ؾبظ ب ر ٢ ب ی ث ٢ ساقتPEN ؾغح PHC - آ ظ ػ ی ثط ب ٠ ی ثطای ؾ ت ٠ عی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی 112 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

113 ؾ ٠ ؾب ٠ ز ؾب ٠ 5 ؾب 10 ؾب تب پبیب تؼیی ظیط زؾت ١٠ بی بثغ تحطى ایزبز آ ز ی ١ ا پط كبی ی Benzene PM10 PM2.5( )Benzo α Pyrene طخ ط یط بقی اظ ح ازث ه جی 30 زضنس ب ١ ف زض ١ ط یي اظ آالی س ١ بی ١ ا پؽ اظ 5 ؾب 50 ث ٢ ط ضی ا طغی زض ظاضت ث ٢ ساقت ب ١ ف ا تكبض آالی س ١ بی ١ ا طاهجت ث ٢ ساقتی ث ٠ هغ ب ١ ف طز ا تكبض آالی س ١ بی ١ ا زض ظاضت ث ٢ ساقت ق بؾبیی ثركی اظ آالی س ١ بی ١ ا طث ط ث ٠ بثغ تحطى ضؾیس ث ٠ پط كبی ی آ ز ی ١ ا ثب زض ظط طكت ١ ط یي اظ بثغ ا تكبض شضات - ؼب ت اهسا بت زپبضت ب حیظ ظیؿت ظاضت ك ض ظاضت لت ظاضت كب ضظی ظاضت ضا ق ٢ طؾبظی ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت یط ١ بی ا یتی )پ یؽ ضا ١ بیی یط ی ا تظب ی( ظاضت ك ض )زكتط ط عی( ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت )زپبضت ب ن ؼت ؼس ( ظاضت ضا ق ٢ طؾبظی )تط ی ب ١ بی ح و ك ض ؾبظ ب ١ اپی بیی ك ضی قط ت ضا آ ١ ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ( ؾؿ ٠ اؾتب ساضز تحویوبت ن ؼتی ایطا ١ ئیت ز ت زثیطذب ٠ ؾیبؾت صاضی ث ٢ ساقت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ١ بضی كبض ت ر ٢ ت ظطكیتؾبظی آ ظ بض ب یط ی ا ؿب ی ثطاؾبؼ تبیذ یبظؾ زی - پطؾك ب ٠ بثغ آ ز ی ١ ا (PM2.5, PM10) - اضظیبثی ظبضت ثط بثغ تحطى ؾبذت ٠ قس ت ؾظ ا ؿب ) ت ض ؾی ت ات جی ذه نی ب ب ت ضی ح و ػ ی هغبض ق ٢ طی ح ٠ ١ اپی ب( ثطضؾی تبحیط آ ٢ ب ث ٠ ػ ا بثغ ثحطا ی آ ز ی ١ ا ثب ض ی طزی ی ٠ ا توبزی ؿیط ا توبزی - ارطای الیح ٠ ١ ای پبى ثب ض ی طز ؾال ت ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ث ٢ ط ثطزاضی اظ ذب ١٠ بی ث ٢ ساقت طا ع ث ٢ ساقت زض ب ثی بضؾتب ١ ب ؾبذت ب ١ بی ؾجع زض ت ب ثرف ١ بی ظاضت ث ٢ ساقت اظ عطین اكعایف ث ٢ ط ضی زض ا طغی ثطاؾبؼ زؾت ضا ؼ ؾبظ ب ر ٢ ب ی ث ٢ ساقت IPCC اعالػبت ث ٢ ساقتی ؾیؿت رب غ CDSS چبضچ ة ذس بت ی )N.S.F( طاهجت ١ بی آ ز ی ١ ا مشاقثت کا ش آسیة فصل هفت 113

114 تب پبیب ؾب زضنس ثی بضا ه جی ػط هی طخ ط یط بقی اظ ح ازث ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( IHD( MI CAD ؾ ت ٠ عی..( زض ١ ب حض ض زض ثی بضؾتب - زضنس آ ج ال ؽ ١ بی ز ٢ ع ث ٠ ٠ طاهجت ث ٢ ساقتی ث ٠ هغ زضیبكت ی س - ت ؾظ ظ ب زضیبكت ذس بت ث ٠ هغ ث ٠ ز ی ح ازث ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( هج اظ طارؼ ٠ defibrillator - زضنس ثی بضا ی ٠ ثؼس اظ تطذیم زاض ١ بی ضط ضی زضیبكت ی س - زضنس بض ب آ ظ زیس - طخ آ ب ١ ی طز - ت ؾظ ؾ ط بقی اظ ح الت ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( ١ ط ؾب ( )حساه 80 ب ١ ف ط یط زض ب ا ثؼس اظ ثط ظ ح ازث ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( 20 ب ١ ف زض عی( ) 10 زض ١ ط ؾب ( - ب ١ ف ط یط بقی اظ ح الت ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( - ثی بضا ی ٠ پؽ اظ تطذیم زاض ١ بی ضط ضی ضا زضیبكت ی س )حساه 90( - اكعایف ت ؾظ ؾ ط بقی اظ ح الت ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ - بض ب ث ٢ ساقت آ ظ زیس ) ١ ط ؾب 20 زضنس( - ر ؼیت آ ظ زیس ) ١ ط ؾب 10 زضنس اظ ط ١ بی ١ سف( - اضز بقی اظ ح الت ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ عی( عی( )حساه 80 اظ ثی بضا طاهجت ث ٠ هغ زضیبكت ی س ثب اكعایف 20 زضنسی زض ١ ط ؾب (: - آ ج ال ؽ ز ٢ ع ث ٠ defibrillator ) ١ ط ؾب 20 زضنس( طاهجت ث ٢ ساقتی ث ٠ هغ ب ١ ف ط یط بقی اظ ثی بضی ١ ب ح الت ه جی ػط هی MI( ؾ ت ٠ - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ضؾب ١٠ بی ر ؼی )نسا ؾی بی ایطا غج ػبت زالت ض ظ ب ١٠ ب ( ثی بضؾتب ١ ب ؾطعب ١ ب زیبثت ثی بضی ١ بی ع ت لؿی )ثؿتطی( ثی بضؾتب ١ ب - تو یت حجت MI زض ثرف CCU - ث ٢ ج ز ثركیس ث ٠ ذس بت ثرف CCU پیف اظ ثؿتطی قس ( - ب ١ ف ظ ب زضیبكت زض ب ث ٠ هغ اظ عطین غب ؼ ٠ ثط ض ی كطای س ١ ب ت ٢ ی ٠ زؾت ضا ؼ ١ ب - ث ٢ ج ز ثركیس ث ٠ ذس بت ثرف ا ضغا ؽ ثی بضؾتب ١ ب )ثؿتطی( ثب تكریم اهسا بت ظ ز ١ ب )ث ٢ ج ز )PPCI )defibrillator( ثطای آ ج ال ؽ ١ ب )ذس بت ب ١ بی ػ ی - كطا ١ طز تز ٢ یعات CPR - كطا ١ طز تز ٢ یعات CPR ثطای )defibrillator( ثطای ح بض ضؾب ١٠ بی ر ؼی - كطا ١ طز تز ٢ یعات CPR بض ب ث ٢ ساقت - آ ظ ػ ی زض ذه ل CPR ت ؾظ )پطؾ بض طا زا كز یب ؾطثبظا ظب یب...( - اضائ ٠ طاهجت ١ بی ا ضغا ؽ ثطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثط عاضی ز ض CPR ثطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - اضائ ٠ طاهجت ١ بی ا ضغا ؽ ثطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ز ض CPR ثطای ٠ ١ ط ١ ب طاهجت ١ بی ا ضغا ؽ مشاقثت ت ذاشتی 114 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

115 تب پبیب ؾب 2025 تب پبیب ؾب زؾت ض ا ؼ ١ بیی ثطای - ترهیم ث زر ٠ - ثط ب ٠ ضیعی ثطای ت ا جركی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ثط ب ٠ ی ثطای CVDR CVDR - یط ی ا ؿب ی آ ظ زیس - طخ ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی IHD( MI CAD - زضنس ثی بضؾتب ی تز ٢ یع قس ث ؾی ٠ كبض ت رب ؼ ٠ یي ب ثؼس( - زضنس ثی بضؾتب ١ بی زاضای یط ی ا ؿب ی ضز یبظ ثطای ثرف ت ا جركی ؾ ت ٠ عی...( - زضنس ثرف ١ بی ت ا جركی ز ٢ ع زض ثی بضؾتب - زضنس بض ب آ ظ زیس - زضنس كبض ت ثی بضا ه جی ػط هی زض ثط ب ٠ ت ا جركی زض ؾغ ح رت ق قج ٠ ث ٢ ساقت زض ب - زضنس ػ ز MI ؾ ت ٠ عی )زض - ازؿب ثط ب ٠ ت ا جركی زض ؾغح PHC )تب ) ازؿب ثط ب ٠ ت ا جركی زض - تز ٢ یع ثی بضؾتب ١ ب ثطای تو یت یب ایزبز ثرف ت ا جركی ) ١ ط ؾب 20 زضنس( ثی بضؾتب ١ بی زاضای ثرف CVD - ثی بضؾتب ١ بی زاضای بض ب - ي ا ز ١ بی ذیطی ٠ ثطای تز ٢ یع ثی بضؾتب ١ ب ث ٠ CVDR عی زض یي ب ثؼس )حساه 80 ١ ط ؾب 20 زضنس( ) ١ ط ؾب 20 زضنس( - كبض ت ثی بضا زض ثط ب ٠ ت ا جركی )حساه اكعایف زض ١ ط ؾب ( - ب ١ ف اضز طارؼMI٠ ؾ ت ٠ آ ظ زیس )حساه اكعایف زض ١ ط ؾب ( - بض ب آ ظ زیس زض ؾغ ح رت ق ث ٢ ساقت )ثی بضؾتب ١ ب PHC )حساه 20( - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؾبظ ب ثی ٠ زض ب ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ظیط یت ٠ ت ا جركی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی رت ق بض ب آ ظ آ ١ ب )پعق ب پطؾتبضا بض ب ث ٢ ساقت )ث ٢ ضظ ١ ب اضائ ٠ ز ١ س ب طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی زا ع جب ؾال ت...( - ا زب آ ظ سا ارجبضی ثطای پعق ب - ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ CVDRP ثطای ؾغ ح - ازؿب ثط ب ٠ ت ا جركی زض ؾغح PHC ثی بضی ١ بی ع ت لؿی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - تو یت ا زب ثط ب ٠ ت ا جركی ثطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض ت ب ثی بضؾتب ١ بی زاضای ثرف CCU - ازؿب CVDRP زض PHC آ ظ ػ ی اع ی ب اظ اضائ ٠ ذس بت ض ا ك بؾی تصی ٠ زض پبیی تطی ؾغح PHC ؾطعب ١ ب زیبثت ثی بضی ١ بی ع ت لؿی - كبض ت رب ؼ ٠ یب ا ز ١ بی ذیطی ٠ ثطای تز ٢ یع ثی بضؾتب ١ ب ث ٠ CVDR پعق ی ت ا جركی پطؾتبضا ترههب تصی ٠ / بضق بؼ تصی ٠ ض ا ك بؼ طثیب تطثیت ثس ی( - اع ی ب اظ بض ب CVDRP ) ترهم كبض ت رب ؼ ٠ طاهجت ت ا جركی انالح PHC پعقي ذب از زض ایطا بعن ق ٢ طی وظاست فصل هفت 115

116 ز ض ظ ب ی ز ؾب ٠ ز ؾب ٠ تب پبیب ؾب ؾیؿت ا تط ی ی - بثغ ثی بضؾتب ١ ب كط حجت HIS زض - یلیت ؾیؿت حجت ط یط قبذم ١ بی اضظقیبثی زض زؾتطؼ ث ز ؾ س ؾیبؾت ی )زضنس حجت ب ث ٠ هغ زضنس زاز ١ بی حجت قس ؼتجط نحیح( - زضنس پعق ب آ ظ زیس كؼب زض ؾیؿت حجت ط یط تیز ٠ غ ة زض زؾتطؼ ث ز ؾ س ؾیبؾت ی ضؾیس ث ٠ پط كبی ی آ ز ی ١ ا اظ عطین ب ١ ف یعا هطاض طكت زض ؼطو ذغط ثطای پیبز ؾبظی اضظیبثی یي ؾیؿت ظبضت بؾت ثی بضی ١ بی تو ٠ اظ ضا ١ ا ر ٢ ت ق بؾبیی اضظیبثی تبحیط آ ز ی ١ ا ثط ؾال ت - حجت ث ٠ هغ )حساه 90 زضنس اظ زاز ١ ب( - حجت زهین نحیح اعالػبت حجت )حساه 90 زضنس اظ زاز ١ ب( - ضریؿتطی ط یط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ثه ضت كؼب ) ظبضت ثط 4 زؾت ٠ ػ س اظ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( ) 100( - پعق ب آ ظ زیس )حساه زض ١ ط ؾب ( - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - ؾبظ ب حجت ػالئ حیبتی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ط ١ بی شی لغ ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت ك ض ظاضت ضكب زپبضت ب حیظ ظیؿت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؿیط ا یط ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ایزبز ایؿت ب ظبضت اضظیبثی ثطای آالی س ١ بی ١ ا ١ سف ایزبز یي ؾیؿت ق بؾبیی ظبضت پبیف عاض ط یط طتجظ ثب اؾت كبم ١ ا )ثی بضی تو ٠ اظ ضا ١ ا( زض ك ض - آ ظ پعق ب ثطای حجت زهین ط یط ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ حجت ط یط )ز ض آ ظ ارجبضی( ؾیؿت حجت ط یط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؾبذت ؾیؿت ١ بی ا تط ی ی ثطای حجت اعالػبت - تو یت ضریؿتطی ؼ زاز - تو یت ؾیؿت ضریؿتطی MI ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ؿتط ؾیؿت ظبضت ١NCDRFب ث ٠ (PM2.5,PM10,Benzene, Benzo α Pyrene) ر ؿبت زكتط پیك یطی زض ب ؾ ء هطف كؼب یت ١ ب ر ؿبت یت ٠ ی پیك یطی تط ا حساه 43 ق ٢ طؾتب ثب ثیف اظ ١ عاض 300 لط ر ؼیت - ظبضت ثط حجت ط یط حجت ثی بضی ١ بی ع ت لؿی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی حجت ط یط PM10 PM2.5 زض ق ٢ طؾتب ١ ب 1 ال ق ٢ ط ١ ب - Benzene & Benzo α 2 Pyrene اؾتطاتػی ١ ب عطح رب غ "پیك یطی زض ب ب ١ ف حیغ ٠ حاکمیت ا ١ ساف 2 حذاقل 01 دسصذ 116 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

117 ی ١ ب ويراست نخست زض زؾتطؼ ث ز ثؿت ٠ اؾتب ساضز ثطای زض زؾتطؼ ث ز ثط ب ١٠ بی زض ب ی اؾتب ساضز زض ثرف ١ بی ذس بت ؾطپبیی ثؿتطی ثطای ثی بضا زض زؾتطؼ ث ز ثؿت ٠ اؾتب ساضز ثطای PHC ضؼیت ػ ی ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی ؾتبز تط جبضظ ثب از رسض ثرف ذه نی زا ك ب پعق ی ػ ظاضت ث ٢ ساقت ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی ؾتبز تط جبضظ ثب از رسض نسا ؾی ب پ یؽ ؾیؿت هضبیی ت ؾؼ ٠ یي ثؿت ٠ ذس بتی ثطای ازؿب ذس بت تو یت ذس بت ثؿتطی زض ب ا زض قف ثرف ض ا پعق ی تو یت ذس بت زض ب ؾطپبیی ا زض 150 ط ع زض ب ؾطپبیی اؾتب ساضز ؾبظی AUDITث ٠ ظثب كبضؾی ت ؾؼ ٠ یي ثؿت ٠ ذس بتی ثطای ازؿب ذس بت ا زض ؾیؿت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی ا ی ٠ ]ثط ب ٠ پعقي ذب از [ ؾال ت ارت بػی اػتیبز )MeHSHAD( از )SAPTO( زپبضت ب ؾال ت ض ا تحهیالت پیك یطی ا ی ٠ زض ب ؿ یت ا " تبییس قس ت ؾظ ق ضای ػب ی ؾال ت ا یت ؿصایی ق ضای ػب ی ارت بػی ظاضت ك ض ؾ س ؾیبؾت ی "پیك یطی وبث ٠ زض ب ب ١ ف آؾیت ت ا جركی هطف ا "2017 پیك یطی ا ی ٠ ازؿب زض ؾیؿت ؾال ت ػ ی مشاقثت کا ش آسیة کا ش مضشات استفاد اص الکل فصل هفت 117

118 ی ١ ب ی ١ ب ويراست نخست ز ض ظ ب ی بثغ STEPS- GSHS- GYTS قبذم ١ بی اضظقیبثی تیز ٠ غ ة ث ٢ ج ز ر غ آ ضی ض تی زاز ١ ب ظطؾ زی زض ذه ل قبذم ١ بی هطف ا طتجظ ثب ؾال ت زض زؾتطؼ ث ز ثط ب ١٠ بی زض ب ی اؾتب ساضز زض ثرف ١ بی ذس بت ؾطپبیی ثؿتطی ثطای ثی بضا PHC ضؼیت ػ ی ؾال ت ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی ط ١ بی شی لغ ؾتبز تط جبضظ ثب از رسض ثرف ذه نی زا ك ب پعق ی ػ ظاضت ث ٢ ساقت ثرف ذه نی ؾتبز تط جبضظ ثب از رسض ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی زا ك ب پعق ی ػ كؼب یت ١ ب رسض زی ط اضز ان ی ؾ هطف اظ ر ٠ هطف از رسض حطى ١ ب عطاحی ؾیؿت اعالػبت ا طتجظ ثب ؾال ت تو یت ذس بت ثؿتطی زض ب ا زض قف ثرف ض ا پعق ی ا زب غب ؼ ٠ KAP زض ذه ل ا از تو یت ذس بت زض ب ؾطپبیی ا زض 150 ط ع زض ب ؾطپبیی ا زض ؾیؿت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی ا ی ٠ ]ثط ب ٠ پعقي ذب از [ اؾتب ساضز ؾبظی AUDITث ٠ ظثب كبضؾی اؾتطاتػی ١ ب ظبضت اضظیبثی ی زض ب ازؿب زض ؾیؿت ؾال ت ػ ی حیغ ٠ وظاست ت ذاشتی ا ذاف 118 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

119 ز ض ظ ب ی زؾت ضا ؼ ١ بی اؾتب ساضز ثطای كؼب یت ثس ی زض ساضؼ اكعایف پیبز ض ی / ز چطذ ٠ ؾ اضی زض ؿیط سضؾ ٠ ث ٠ ذب ٠ ثب ؼ ؽ - ر ز عطح ثؿیذ ؾبظی بثغ ثطای اهسا بت طث ط ث ٠ كؼب یت ثس ی تؼساز اضز آ ظ كؼب یت كیعی ی اؾتب ساضز زض ساضؼ زا ك ب ١ ب تؼساز اضز آ ظ سا هج اظ ذس ت ثطای طثیب تطثیت ثس ی - ب یؿ كب ض بضق بؾی ثب بی س ب ی اظ ت ب ثرف ١ بی ضقت ١٠ ب یسی - ب یؿ كب ض ترههی ثب زؾت ض ا ؼ ض ق هسضت پبؾر یی ت ا بیی ثطای اػ ب ل ش زض ؾیبؾت - ر ز طا ع زا ك ب ١ ی ػب ی ثطای ت ط ع ثط ضغی ؿصایی كؼب یت كیعی ی - ب یؿ ١ ب ١ ؾبظی ثب ض ١ جطی یب ضیبؾت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ر ز ث زر ٠ ی / یب ح ی ض ق پبیساض ثطای ارطای اهسا بت طث ط ث ٠ كؼب یت ثس ی تیز ٠ غ ة ١ ب ١ ی ثی ثركی ر ٢ ت اضتوبء كؼب یت ثس ی ترهیم ث زر ٠ قبذم ١ بی اضظقیبثی تؼساز ر ؿبت ثطای ؾبظ ب س ١ ی تك ی ر ؿبت یت ٠ ك ضتی - ر ز كطآی س بؾت ثطای اضائ ٠ زؾت ضا ؼ طث ط ث ٠ كؼب یت ثس ی - ر ز یي ب یؿ كب ض ترههی ثب ؿئ یت كؼب ث ٠ ظ ض ت ؾؼ ٠ پیبز ؾبظی ثط ب ٠ ػ یبتی - ر ز ب یؿ ١ ب ١ ی )یي ؾبظ ب یت ٠ یب زی ط اػضب( ثطای ظبضت ثط ت ؾؼ ٠ پیبز ؾبظی ثط ب ٠ ی. بثغ ػ ستب ز تی ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت آ ظ ػب ی ن ؼت ظاضت ضظ ر ا ب ضؾب ٠ ظاضت ضا ق ٢ ط ؾبظی آ ظ ث ٢ ساقت ضؾب ٠ ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی ط ١ بی شی لغ كؼب یت ١ ب ارطا هب پ ز ی ثط ب ٠ پ ذ ؾب ٠ ت ؾؼ ٠ زض ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ثط ب ٠ ی ثطای اضتوبء كؼب یت ١ بی كیعی ی تك ین ساضؼ زا ك ب ١ ب ث ٠ اتربش اؾتب ساضز ١ بی الظ ثطای زب س كؼب یت ثس ی ثط ب ٠ ساضؼ اضتوبء ز ١ س ؾال ت تبؾیؽ غو ٠ پ یب ازؿب PA زض ؾال ت ض ی طز سضؾ ٠ ح ض ثط ب ٠ ی اؾتطاتػی ١ ب ترهیم ث زر ٠ زض ظاضت ث ٢ ساقت کا ش آسیة حیغ ٠ حاکمیت ا ذاف 3 21 دسصذ کا ش میضان شی ع فؼالیت تذوی کم فصل هفت 119

120 - زضنس كبض ت ی قط ت ١ ب ر ٢ ت ث ٠ ػ ٢ س طكت یي ؾیبؾت یب ؿئ یت ارت بػی ٠ قب یي ثؼس - تؼساز اضز كبض ت ثرف ز تی ذه نی ر ٢ ت تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی. - تؼساز پط غ ١ بی ی تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی ح بیت قس ثب ث زر ٠ ثرف ن ؼت. - زضنس قط ت ١ بی زض یط زض آ ظ ضغی ؿصایی كؼب یت ثس ی غبثن ثب زؾت ضا ؼ ١ بی ی. - تؼساز قط ت ١ بی زض یط زض اهسا بت طث ط ث ٠ كؼب یت ثس ی زض ثرف ١ بی ز تی طث ع ٠. اضائ ٠ ا ب بت تز ٢ یعات بض ب آ ظ زیس ثطای تسضیؽ تطثیت ثس ی ثب یلیت ثبال ثط ب ٠ یؿی كؼب یت ١ ب تؼساز ز ب ی ١ ط ٠ ض ظ پیبز ث ٠ سضؾ ٠ ی آی س تؼساز ز ب كؼب ث ٠ ست + 60 زهیو ٠ زض ض ظ - تؼساز ؾیبؾت ١ بی تطؿیجی ه ا ی ی ثطای بضكط بیب زض ١ ط ز ذه نی ػ ی ر ٢ ت پیبز ؾبظی تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی زض ح بض - تؼساز قط ت ١ بی ارطا س ؾیبؾت ی كؼب یت ثس ی. ؼ ب اثتسایی كؼب یت ثیف اظ 50 زضنس زض ح بض اكعایف تز ٢ یعات ا ب بت تطثیت ثس ی ضظ زض ح بض ب ١ ف اضبك ٠ ظ چبهی ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت ظاضت تؼب بض ضكب ارت بػی ق بؾبیی بثغ ب ی ثطای ح بیت اظ كؼب یت ١ ب ت ؾؼ ٠ پیبز ؾبظی یي ثط ب ٠ ح بیتی. ١ بضی ثب بضكط بیب ر ٢ ت تط یذ ؾیبؾت طث ط ث ٠ كؼب یت ثس ی. ق بؾبیی ؾیبؾت ١ بی یسی كؼب یت ١ بیی ٠ بضكط بیب زض ١ ط ز ثرف ذه نی ػ ی یت ا س ثطای تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی زض ح بض پیبز س ت ؾؼ ٠ ه ا ی ؾیبؾت ١ بیی ٠ زض آ بضكط ب اظ ثط ب ٠ كؼب یت ثس ی ح بیت ی س. زض ثط ب ١٠ بی هج ثؼس اظ سضؾ ٠ یبظ ث ٠ آ ظ سا هج اظ ذس ت ثطای زثیطا تطثیت ثس ی ؼ ب اثتسایی ث ٠ ظ ض اضائ ٠ ثط ب ١٠ بی آ ظقی زض ضز كؼب یت كیعی ی ثب یلیت ثبال ض ی طز جت ی ثط ح بض 120 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

121 - ر ز یي ثط ب ٠ ی ض ق ثطای تطثیت ثس ی آ ب ١ ی ػ ی. - یعا اعالع ضؾب ی زض ذه ل كؼب یت ١ ب ثطای هطف س ب ت ؾظ ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز. - كبض ت كؼب ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز زض ارطای ؾیبؾت ١ بی ی كؼب یت ثس ی. زض كؼب یت ١ بی كیعی ی. - زضنس قط ت ١ بی از ؿصایی آقب یس ی ؿیط ا ی ٠ اظ ض یساز ١ بی ضظقی ح بیت ی س - ؿجت اكطازی ٠ هج ثؼس اظ ساذ ٠ ثب ر ٠ ظیط اكو س: " هت پیبز ضكت ث ٠ ح بض ضا ساض " تؼساز ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز كؼب - زضنس قط ت ١ بی ذه نی ح بیت س اظ تط یذ كؼب یت ثس ی زض ؾطاؾط ك ض. اظ كؼب یت ثس ی ث ز زض ضاؾتبی ؾیبؾت ١ ب ا یت ١ بی ی ثبقس. - ر ز ح بیت ٢ بزی پبیساض ثطای - زضنس ر ؼیت ی یب ر ؼیت ضز ١ سف ثطای اعالع ضؾب ی زض ذه ل - تؼساز ب ب ١ بی ضز اؾتلبز ثطای ثطهطاضی اضتجبط پیب ضؾب ی زض ذه ل كؼب یت ثس ی. تط یذ ارطای زؾت ضا ؼ ١ بی ی كؼب یت ثس ی. ق ٢ طزاضی ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت ضظ ر ا ب ق ضای ػب ی اؾتب ی - اؾتلبز اظ ت ب ب ب ١ بی اضتجبعی ر ز ثطای اػضب زا ع جب اظ ر ٠ كطیبت چبپی ة ؾبیت ١ ب ضؾب ١٠ بی ارت بػی ضؾب ٠ پرف ذجط ب ٠ ثطای تط یذ تؼب ح بیت اظ تییط ضكتبض اؾتلبز اظ اؾتطاتػی ١ ب اكعایف یبكت ٠ اؾت ب س ثط ب ١٠ بی كط ١ ی بؾت از ب ب ١ بی اضتجبعی ثطای ضؾیس ث ٠ ر ؼیت ١ بی ذبل - ت ؾؼ ٠ یي ثؿیبض هبث كب ١ س ی ب تزبضی جبضظات ا تربثبتی پیب ١ بی كؼب یت كیعی ی اؾت. - اؾتلبز اظ ت یي ١ بی ثؿیذ ؾبظی رب ؼ ٠ ث ٠ ظ ض رصة تؼب اػضب زا ع جب ارعاء رت ق. - Develop ضا ١ بی ؾجي ضا ١ بی آ ظقی ثط اؾتلبز اظ ضؾب ١٠ بی ر ؼی پیب ١ ب آض ١ بی ی ب تزبضی ط ١ بی شی لغ. بضثطا زض ایزبز ای اثعاض ثبقس. ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض فصل هفت 121

122 - تؼساز از ب ب ١ بی اضتجبعی ثطای ضؾب س پیب ث ٠ یي ط ر ؼیتی ذبل - تؼساز پیب ١ بی یسی طث ط ث ٠ تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی ثطای ؾال ت. - تؼیی ط ١ بی ١ سف رت ق ثطای ثط ب ١٠ بی آ ظقی. - تؼساز ثط ب ١٠ بی زضؾی ثطای اضتوبء كؼب یت ثس ی. كؼب یت ثس ی یب پیب ضؾب ی. - تؼساز طا ع PA - تؼساز ساذالت ١ عی ٠ جت ی ثط ق ا ١ س - ازؿب ؾیؿت اضظیبثی كؼب یت كیعی ی زض ذس بت ث ٢ ساقتی زض ب ی - ر ز ظب اضربع ثطای ك الت - ر ز یي ط ع ث ٢ ساقت ثطای ح بیت اضتوبء كؼب یت كیعی ی - پػ ١ ف زض ذه ل اضتوبء كؼب یت ثس ی. - ضا ا ساظی ؾیؿت عاضز ١ ی ثطای ثط ب ٠ ی اضتوبء كؼب یت ثس ی. - ارطای عطح ح بیت اظ اضتوبء كؼب یت كیعی ی. - تؼساز طا ع كب ض كؼب یت كیعی ی. - حض ض ط ع ١ ب ١ ی ثط ب ١٠ ب ثطای اضتوبء كؼب یت ثس ی زض ظاضت ث ٢ ساقت. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زؾت ٠ ث سی ضؼیت ثس ی طارؼ ٠ س زض طا ع طاهجت ث ٢ ساقتی - اؾتوطاض یي احس ذبل ثطای ١ ب ١ ی - ایزبز ظ ی ٠ ثطای ضزیبثی كؼب یت ١ بی كیعی ی طارؼ ٠ س ب زض پط س ا تط ی ی ؾال ت. - ؿت اع ی ب اظ ای ٠ ت ب ؾبظ ب ١ بی حطك ٠ ای طاهجت ث ٢ ساقتی اػضبی ذ ز ضا ث ٠ اضظیبثی كؼب یت ١ بی كیعی ی طارؼ ٠ س ب تك ین ی بی س. - اؾتوطاض یي قج ٠ ی اظ ثط ب ١٠ ب اضائ ٠ ز ١ س ب حب یب كؼب یت ١ بی كیعی ی ث ٠ ػ ا یي رعء یسی اظ ظب ؾال ت ر ٢ ضی اؾال ی ایطا. ثط ب ١٠ بی كؼب یت ثس ی زض ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؿتط زؾت ضا ؼ كؼ ی اهسا بت حط ثطای تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی زض ظیط ط ١ بی پط ذغط. - ت ؾؼ ٠ ز ػ ٠ زاز ١ بی احطثركی ث ٢ ساقت زض ب اعالػبت (HEDIS) ر ٢ ت - اؾتلبز اظ - ایزبز ٢ ساضی كبض ت توبث - اضظیبثی ثحج ثب كتطیب زض ذه ل كؼب یت ١ بی كیعی ی اضائ ٠ قس ت ؾظ ت ب اضائ ٠ ز ١ س ب طاهجت ث ٢ ساقتی. ض ی طز ؾیؿت ١ بی طاهجت ث ٢ ساقتی ثطای تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی ثطای پیك یطی زض ب ػس كؼب یت ثس ی. مشاقثت ت ذاشتی 122 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

123 تب پبیب ؾب 2016 ز ض ظ ب ی تب پبیب ؾب 2016 بثغ - ازؿب حت ای طتجظ ثب كؼب یت ١ بی كیعی ی زض ثط ب ١٠ بی زضؾی زا ك ب ثطای ترههب ث ٢ ساقت - زضنس ر ؼیتی ٠ زض ضز كؼب یت ١ بی كیعی ی ت ؾظ تی طاهجت ١ بی ا ی ٠ كب ض قس ا س. - زضنس ا ب بت ث ٢ ساقتی ز تی ر ٢ ت اضائ ٠ كب ض زض ذه ل كؼب یت ثس ی. - اضائ ٠ كب ض زض ضز كؼب یت ١ بی كیعی ی ت ؾظ اكطاز ارس قطایظ حطك ٠ ای اظ ر ٠ زض طا ع ا ی ٠ عطح ی طاهجت ث ٢ ساقتی. ث ٢ ساقتی طث ط ث ٠ ػس كؼب یت ثس ی. CASPIAN,STEP, GSHS, GYTS تؼساز تج یبت حه الت از ؿصایی بؾب قبذم ١ بی اضظقیبثی تؼساز حه الت ؿصایی ثب ب ١ ف اؾتب ساضز یعا ي ت ٢ ی ٠ ثبظثی ی ؾبال ٠ ك ٢ طؾت از ؿصایی بؾب تج یؾ قس ع ثط اؾبؼ بز 37 پ ز ی ثط ب ٠ پ ذ ؾب ٠ ت ؾؼ ٠ تیز ٠ غ ة انالح حه الت ؿصایی ثب ت ط ع ثط یعا ي اضظیبثی ظبضت ثط كؼب یت ١ بی كیعی ی ی زض ١ ط ؾب ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ضظ ر ا ب ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ضا ق ٢ ط ؾبظی ط ١ بی شی لغ زپبضت ب تصی ٠ ISIRI FDA ظاضت زپبضت ب تصی ٠ ن ؼت ؼس تزبضت ISIRI FDA ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت نسا ؾی بی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا كؼب یت ١ ب ر غ آ ضی زاز ١ ب تح ی زاز ١ ب ض ز زاز ١ ب - اضائ ٠ بثغ ؿت ط ثطای ؾبظ ب ١ بی ث ٢ ساقت ػ ی ر ٢ ت ح بیت اظ ط رب كؼب یت ثس ی ١ سایت ٠ ضا ١ جطی ر ؿ ١٠ بی كتطى ضا ث ٠ ػ ٢ س زاض س كبض ت اؾتطاتػیي ح بیت پبیساض ضا كطا ١ یؾبظ س - ثطضؾی یعا كبض ت توبث ثطای ق بؾبیی تط یت ػ بنط یسی زط ث ٠ كویت. - تك ین ترههب ث ٢ ساقت ػ ی زض ١ ط ز ثرف آ ظ یبز یطی ث ٠ ظ ض تو یت احطثركی كبض ت ١ ب تال ١ بی اػضب. - تط یذ طاهجت ث ٢ ساقتی حطك ٠ یا ث ٠ ظ ض اضائ ٠ ا یی ثطای قی ظ س ی كؼب ثطای طز. ا ساظ یطی كؼب یت كیعی ی. - اؾتوطاض یت ٠ ك ی - - ت ؾؼ ٠ پط كبی از صی - - ت ؾؼ ٠ یؿت از ؿصایی بؾب ثط اؾبؼ بغ كرهبت از صی اؾتطاتػی ١ ب تزسیس ظط زض اؾتب ساضز ١ بی طث ط ث ٠ ي زض حه الت ؿصایی ت ظی ثبظاض از ؿصایی ظبضت اضظیبثی ی چبضچ ثی ثطای كؼب یت ثس ی ثی ثركی ائتالف ر ٢ ت ارطای حط اؾتطاتػی ١ ب ثطای تط یذ كؼب یت كیعی ی - ی ي ١ بی زض ب چبهی حیغ ٠ حاکمیت وظاست ا ذاف 4 31 دسصذ کا ش مت سط مصشف ومک/ سذیم ت سط جمؼیت فصل هفت 123

124 تب پبیب ؾب ز ض ظ ب ی بثغ STEP قبذم ١ بی اضظقیبثی تؼساز ر ؿ ٠ تؼساز )حساه ز ر ؿ ٠ زض ؾب ( - - هب ثطای ارطای ارجبضی اؾتب ساضز ١ بی تزسیس ظط قس ي - - ت یس اؾتلبز اظ ي ؾسی زض حه الت ؿصایی - تیز ٠ غ ة ارطا ث ٢ تط ه ا ی وطضات تط زذب یبت اعالػبت زض ذه ل ت ؾظ هطف ي ظاضت زاضایی ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت ا یت ؿصایی FDA - - زپبضت ب تصی ٠ - ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ISIRI - - ن ؼت ؿصا ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ن ؼت ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت ن ؼت ظاضت بض ضكب ا ض ارت بػی ط تصی ٠ ؾؿ ٠ ی تصی ٠ یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - زپبضت ب تصی ٠ ؾؿ ٠ ی تصی ٠ یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ١ بی شی لغ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی كط ١ اضقبز اؾال ی ن ؼت یط ی ا تظب ی ز ؽ ق ضای اؾال ی نسا ؾی بی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز - تك ی یي بض ط ثطای ت ؾؼ ٠ پیك ٢ بزات ر ٢ ت ته یت زض ق ضای ػب ی - تك ین ن ؼت ؿصا ثطای اؾتلبز تط اظ تو یت ؾتبز ی تط زذب یبت (HQ) كؼب یت ١ ب تؼیی هطف ي ث ٠ ع ض ت ؾظ تؼیی ت ؾظ هطف ي اضتوبء ؾال ت اظ عطین ثط ب ٠ آ ظ سضؾ ٠ یا ث ٢ ساقت بؾت ثطای زا ف آ ظا زؾتطؾی ث ٠ از ؿصایی ؾب اضتوبء ؾال ت ح بض اظ عطین ثط ب ٠ آ ظ ث ٢ ساقت ثطای بضكط بیب ي ؾسی )ربی عی ثبKCL ) ارطا/هبچبم اؾتطاتػی ١ ب ظبضت اضظیبثی ی ض ی طز جت ی ثط ح بض ض ی طز سضؾ ٠ ح ض ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض ارطا اؾتب ساضز ١ بی ربی صاضی ؾسی حیغ ٠ حاکمیت وظاست کا ش آسیة ا ذاف 5 31 دسصذ کا ش شی ع استؼمال دخاویات دس حال حاضش 124 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

125 ثؿت ٠ ث سی حه الت زذب یبت زض هب ت ؾبز نس ض ز ظ ثطای ت ب كط ق س ب زذب یبت 10 ب ١ ف ؿجی زذب یبت هبچبم ب یبت ذ ا ١ س قس 60 اظ هی ت ذطز كط قی ك ته یت پط ت حصف تزبضت ؿیط هب ی زذب یبت تط ث ٢ تط زذب یبت ؿیط هب ی زض طظ ؾغح ثبظاض ب ١ ف ؾغح حه الت هبچبم زذب یبت زض ثبظاض ب ١ ف زذب یبت هبچبم ب یبت ذ ا ١ س قس 85 اظ هی ت ذطز كط قی ك - ب ١ ف هطف زذب یبت - ب ١ ف زؾتطؾی ث ٠ حه الت زذب ی ١ بضی ثی ا ی ر ٢ ت اكعایف تط تزبضت ؿیط هب ی زذب یبت ز ؽ ق ضای اؾال ی ؾتبز ی تط زذب یبت - ز ؽ ق ضای اؾال ی - ؾتبز ی تط زذب یبت - ق ضای ػب ی ؾال ت ا یت ؿصایی - ظاضت ا ض اهتهبز زاضایی - ؾتبز ی تط زذب یبت - ؾتبز ی جبضظ ثب هبچبم - ظاضت ن ؼت - ؾتبز ی تط زذب یبت - ظاضت ن ؼت - ؾتبز ی تط زذب یبت - ؾبظ ب ی اؾتب ساضز پیبز ؾبظی ثؿت ٠ ث سی ؾبز زذب یبت تط ثبظاض اظ عطین ؾیؿت نس ض ز ظ ػ س كط قی ذطز كط قی - ارطای اهسا بت تط ی اظ ر ٠ ق بؾبیی ضزیبثی حه الت زذب یبت - تط ؿتطز تط ثطای حه الت زذب ی هبچبم - اضائ ٠ پیف یؽ هب ی زض ذه ل ظب ب یبتی بال ١ بی زذب یبت زاذ ی ث ٠ ز ؽ ق ضای اؾال ی ته یت پط ت حصف ارطا ب یبت/ هی ت ذطز كط قی دس سىیه 05 سال ت تاال فصل هفت 125

126 پ قف 100 ح ١ بی ػ ی تؼطیق قس پ قف 100 زضنسی ح ١ بی ػ ی تؼطیق قس ث ٠ رع چبی ذب ١٠ بی زبظ - زا ف ػ ط _قی ع زذب یبت - زا ف ػ ط _قی ع زذب یبت - زا ف ػ ط _قی ع زذب یبت حصف تج یبت تط یذ ح بیت ب ی اظ زذب یبت - اكعایف زا ف زض ضز احطات ؾ ء ث ٢ ساقتی زذب یبت - اكعایف زا ف زض ضز احطات ؾ ء ث ٢ ساقتی زذب یبت ب ١ ف هطف زذب یبت ارطای رب غ ػیت تج یبت زذب یبت - ازؿب ثط ب ٠ پیك یطی اظ اؾتؼ ب پیك یطی اظ ؾی بض كیس اؾتؼ ب زذب یبت زض ب ١ بی ػ ی - اكعایف زا ف زض ضز احطات ؾ ء ث ٢ ساقتی زذب یبت زذب یبت زض ثط ب ٠ زضؾی ساضؼ اثتسایی - ظاضت ن ؼت - ؾتبز ی تط زذب یبت - ت ب ی طا ع طتجظ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی نسا ؾی بی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؾتبز ی تط زذب یبت - ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ق ضا ١ بی ن لی - ق ضای ػب ی ؾال ت ا یت ؿصایی - ؾتبز ی تط زذب یبت پیك یطی اظ اؾتؼ ب زذب یبت ؾی بض كیس زض ا ب ػ ی ضؾت ضا ؾ تی ه ٢ ذب ١٠ ب - ازؿب ثط ب ٠ پیك یطی اظ اؾتؼ ب زذب یبت زض ثط ب ٠ آ ظقی سضؾ ٠ - ارطای پی ١ بیی ثطای اكعایف آ ب ١ ی - ارطای ثط ب ٠ اكعایف ؾغح آ ب ١ ی سضؾ ٠ - ضا ا ساظی پی اعالع ضؾب ی جت ی ثط رب ؼ ٠ ػیت ت ب اق ب تج یبت تط یذ ح بیت اظ زذب یبت ض ی طز جت ی ثط ح بض ض ی طز سضؾ ٠ ح ض ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض کا ش آسیة 126 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

127 ی ١ ب ويراست نخست تب پبیب ؾب 2018 ز ض ظ ب ی تب پبیب ؾب 2017 بثغ - زؾت ضا ؼ ی ككبض ذ ثبال - ترهیم ث زر ٠ - ازؿب ؾ االت اؾتب ساضز زذب یبت زض ثطضؾی ١ بی ی طث ع ٠ ث ٢ ساقت زض ب ك ض یي TCC زض ١ ط غو ٠ زض قج ٠ STEP - ت ؾؼ ٠ ثط ب ٠ زضؾی زا كز یب پعق ی قبذم ١ بی اضظقیبثی - تؼساز ر ؿبت یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ ككبض ذ ثبال - تزسیس ظط زض ثط ب ٠ زضؾی زا كز یب پعق ی )تب پبیب ؾب )2018 تیز ٠ غ ة - ر ؿ ٠ یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی )2 ثبض زض ؾب ( - تزسیس ظط ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ ككبض ذ ثبال )تب 2017( ؾیؿت ظبضت تط ث ٢ ج ز یبكت ٠ زذب یبت - اكعایف طخ تطى زذب یبت ط ١ بی شی لغ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؼب ت ث ٢ ساقت ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ؾتبز ی تط زذب یبت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ع ی آ بض - ه جی ػط هی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( - ؼب ت اهسا بت زض ب ی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی یت ٠ ثی بضی ١ بی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؾبظ ب ؿصا زاض - ه جی ػط هی ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( یت ٠ ثی بضی ١ بی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ظاضت ث ٢ ساقت - ثط عاضی ر ؿبت یت ٠ ی ػ ی / ك ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ) یت ٠ كطػی ككبض ذ ثبال( - ت ؾؼ ٠ زؾت ض ا ؼ پیك یطی تط ضؼی ككبض ذ ثبال ) ت ( - نس ض ثط ب ٠ زضؾی رسیس ثطای زا ك ب پعق ی كؼب یت ١ ب - ثط عاضی ر ؿبت یت ٠ ی ػ ی / ك ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ) یت ٠ كطػی ككبض ذ ثبال( - زؾت ضا ؼ ١ ب اضظیبثی تكریم زض ب انالح ككبض ذ ثبال اظ عطین ایزبز یي ض ی طز رسیس تكریهی زض ب ی ككبض ذ ثبال ثط اؾبؼ WHO PEN پیبز ؾبظی ؾیؿت ظبضت زذب یبت ؿتط ذس بت تطى ؾی بض ثبظ طی ثط ب ٠ زضؾی زا كز یب پعق ی ثطای هبزض ؾبذت آ ٢ ب ثطای سیطیت ككبض ذ ثبال اؾتطاتػی ١ ب تطاظث سی زؾت ضا ؼ ١ بی پیك یطا ٠ تكریهی ظبضت اضظیبثی ی ی یي ١ بی تطى ؾی بض حیغ ٠ حاکمیت وظاست مشاقثت ت ذاشتی ا ١ ساف 6 25 دسصذ کا ش شی ع فشاس خ ن تاال فصل هفت 127

128 تب پبیب ؾب 2016 تب پبیب ؾب تب پبیب ؾب 2016 تب پبیب ؾب كطآی س بؾت ثطای اضائ ٠ زؾت ضا ؼ زض ذه ل كؼب یت ثس ی - تؼساز ر ؿبت ؾبظ ب س ١ ی تك ی ر ؿبت یت ٠ ك ضتی - اضائ ٠ ضا ١ بی ثطای ط ١ بی ١ سف رت ق تؼساز تج یبت حه الت از ؿصایی بؾب - تؼساز حه الت از ؿصایی ثب ب ١ ف اؾتب ساضز ي - ت یس اؾتلبز تط اظ ي ؾسی زض حه الت ؿصایی - تزسیس ظط زض هب ارطای اؾتب ساضز ١ بی ارجبضی ي اكعایف ؾغح PA ك ٢ طؾت ع از ؿصایی بؾب آ ٢ ی قس تزسیس ظط ؾبال ٠ ثط اؾبؼ بز 37 پ ز ی ثط ب ٠ پ ذ ؾب ٠ ت ؾؼ ٠ - انالح حه الت ؿصایی ثب ت ر ٠ ث ٠ ي زض ب آ ظ پعق ی ؼب ت آ ظ - زپبضت ب تصی ٠ ISIRI FDA ظاضت زپبضت ب تصی ٠ ن ؼت ؼس تزبضت ISIRI FDA ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت نسا ؾی بی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ظاضت زاضایی نطكب ز تی - ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ظاضت آ ظ ػب ی ن ؼت - ظاضت ضظ ر ا ب ضؾب ٠ - ظاضت ضا ق ٢ ط ؾبظی - ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت ا یت ؿصایی - FDA - اؾتوطاض یت ٠ ك ی - تك ین ن بیغ ؿصایی ثطای اؾتلبز تط اظ ي ؾسی )ربی عی ی ثب )KCL - تك ی یي ط بض ثطای اضائ ٠ پیك ٢ بزات ذ ز ث ٠ ق ضای ػب ی ثط ب ٠ ی ثطای اضتوبء PA - ارطا چ ٢ بض ی هب ثط ب ٠ پ ذ ؾب ٠ ت ؾؼ ٠ زض ر ٢ ضی اؾال ی ایطا - ت ؾؼ ٠ پط كبی از صی - ت ؾؼ ٠ یؿت از ؿصایی بؾب ثط اؾبؼ بغ كرهبت از صی ٠ ١ اؾتطاتػی ١ بی حب یت ب ١ ف ي ثط ب ٠ ی اؾتطاتػی حب یت كؼب یت ١ بی كیعی ی ترهیم ث زر ٠ زض ظاضت ث ٢ ساقت اؾتطاتػی ١ بی حب یت ب ١ ف ي )تزسیس ظط زض ضز ي اؾتب ساضز زض حه الت ؿصایی( ت ظی ثبظاض از ؿصایی - ربی صاضی ؾسی کا ش آسیة 128 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

129 تب پبیب ؾب زؾت ضا ؼ رسیس ككبض ذ ثبال - اضائ ٠ ارجبضی زض ؼ - ترهیم ث زر ٠ - نس ض وطضات ثطای طا ع آ ظ ؿت ط - زضنس پعق ب حبضط زض ز ض پیك یطی تط ككبض ذ ثبال زهیو ٠ زض ض ظ تؼساز ؾیبؾت ١ ب ه ا ی تطؿیجی ثطای بضكط بیب زض ١ ط ز ثرف ذه نی ػ ی ثطای تط یذ كؼب یت ١ بی كیعی ی زض ح بض ؿجت اكطازی ٠ هج ثؼس اظ ساذ ٠ ثب ای لت ٠ اكو س ٠ : ' هت بكی ثطای پیبز ضكت ث ٠ ح بض ضا ساض ' - اضائ ٠ ا ب بت تز ٢ یعات بض ب آ ظ زیس ثطای اضائ ٠ ثط ب ١٠ بی تطثیت ثس ی ثب یلیت ت ظی كؼب یت ١ ب تؼساز زا ف آ ظا ی ٠ ؿیط سضؾ ٠ ضا ض ظا ٠ پیبز عی ی س تؼساز ز ب كؼب ث ٠ ست+ 60 آ ظ سا ثطای طثیب تطثیت ثس ی ؼ ب اثتسایی - تؼساز اضز آ ظ اؾتب ساضز كؼب یت كیعی ی زض ساضؼ زا ك ب ١ ب - تؼساز اضز آ ظ پیف اظ ذس ت - پعق ب آ ظ زیس )حساه 90 ١ ط ؾب 20 زضنس( ثیف اظ 50 زضنس زض ح بض كؼب ثبقس اكعایف تز ٢ یعات تبؾیؿبت ثس ی ضظ زض ح بض - زؾت ضا ؼ ١ بی اؾتب ساضز ثطای كؼب یت ثس ی زض ساضؼ - اكعایف پیبز ض ی / ز چطذ ٠ ؾ اضی زض ؿیط سضؾ ٠ - اضبك ٠ ظ ب ١ ف چبهی ؾؿ ٠ ی تصی ٠ - زپبضت ب تصی ٠ - ISIRI - ن ؼت ؿصا - آ ظ - ؾال ت - ضؾب ٠ ق ٢ طزاضی ق ضای ػب ی اؾتب ی ؾال ت ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت ظاضت تؼب بض ضكب ارت بػی - ؼب ت آ ظ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت - نس ض زؾت ضا ؼ رسیس ككبض ذ ثبال ت ؾظ ط ع آ ظ ١ بی ؿت ط ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - اضائ ٠ ارجبضی ز ض آ ظ سا آ ظا - ثط ب ٠ اضتوبء ؾال ت زض سضؾ ٠ - تبؾیؽ غو ٠ پ یب - ازؿب PA زض ثط ب ١٠ بی ؾال ت زا ف آ ظ سا حط ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض ض ی طز جت ی ثط ح بض ٠ ١ اؾتطاتػی ١ بی حب یت كؼب یت ١ بی كیعی ی ض ی طز سضؾ ٠ ح ض مشاقثت ت ذاشتی فصل هفت 129

130 تب پبیب ؾب 2025 تب پبیب ؾب ترهیم ث زر ٠ - ترهیم ث زر ٠ - پطؾ حطك ٠ یا - ساذالت جت ی ثط ق ا ١ س - ا یت زاز ث ٠ تحویوبت زض ذه ل ككبض ذ ثبال ػ ا ذغط آ - ا یت زاز ث ٠ ساذالت زض ذه ل ككبض ذ ثبال ػ ا ذغط آ - تؼساز غب ؼبت ا زب قس زض ذه ل ككبض ذ ثبال - تؼساز ساذالت اضظیبثی قس ) یب زضنس ساذالت اضظیبثی قس ( - ثطضؾی یعا قی ع ككبض ذ ثبال - زضنس تحهی / اكطاز آ ظ زیس ) ط ١ سف( - زضنس آ ب ١ ی طز زضنسی قی ع ككبض ذ تب پبیب - ظبضت اضظیبثی ض س پیكطكت ساذالت ثط اؾبؼ پیف ثی ی ١ ب ) ١ ط ز ؾب ( - ضتج ٠ ث سی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ذغط آ ٢ ب ) ١ ط ز ؾب ( - ضؾیس ث ٠ ١ سف ب ١ ف 25 - ك ٢ طؾت ساذالت ا یت ث سی قس زض ذه ل ككبض ذ ثبال ػ ا ذغط آ )ث ٠ ض ظ قس زض ١ ط ؾب ) - ك ٢ طؾت ا یت ث سی تحویوبت زض ذه ل ككبض ذ ثبال ػ ا ذغط آ )ث ٠ ض ظ قس زض ١ ط ؾب ) - آ ظ طز ) ط ١ سف( زض طا ع ث ٢ ساقتی زض ب ی )حساه 20 5 زض ١ ط ؾب ( - اكعایف آ ب ١ ی طز زض ضز ككبض ذ ثبال )حساه 20 اظ طز ث ٠ آ ب ق س 5 زض ١ ط ؾب ( - ػط هی یت ٠ ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( ثی بضی ١ بی ه جی - یت ٠ ثی بضی ١ بی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( ؿیط ا یط - ضؾب ١٠ بی ر ؼی - ػط هی یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ه جی ػط هی ؼب ت تحوین ك ب ضی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( یت ٠ ثی بضی ١ بی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ا یت زاز ث ٠ تحویوبت ضز یبظ ثطای پیك یطی تط ككبض ذ ثبال - ا یت زاز ث ٠ تحویوبت ضز یبظ ثطای اضظیبثی ساذ ٠ ر ؼیت ثط اؾبؼ ككبض ذ ثبال - ؾبذت ؾیؿت ا تط ی ی ثطای حجت زاز - تو یت حجت زاز ١ بی ؼ - تس ی ظبضت اضظیبثی قبذم ١ بی ای ثط ب ٠ زض ثرف ث ٢ ساقت زض ب - تزعی ٠ تح ی ظبضت ثط تلؿیط تبیذ اضظیبثی زض ؾغ ح ی اؾتب ی ثطای اضائ ٠ ثبظذ ضز ث ٠ ؾغ ح رت ق قج ٠ ث ٢ ساقت زض ب - ا یت ث سی ١ عی ٠ - احطثركی ساذالت - تو یت ؾیؿت ظبضت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یطRFs - آ ظ زض طا ع ث ٢ ساقتی زض ب ی ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ ١ بی ت ة ثط اؾبؼ ثؿت ١٠ بی آ ظقی ت بؾت ثب ثط ب ١٠ بی رت ق ثط اؾبؼ یبظ ١ بی ط ١ بی ١ سف - آ ظ ت ؾظ ضؾب ١٠ بی ر ؼی ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ ١ بی ت ة ثط اؾبؼ ثؿت ١٠ بی آ ظقی ت بؾت ثب ثط ب ١٠ بی رت ق ثط اؾبؼ یبظ ١ بی ط ١ بی ١ سف پػ ١ ف سا ثط اؾبؼ ساذالت ر ؼیت آ ظ ػ ی حط وظاست 130 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

131 ی ١ ب ی ١ ب ويراست نخست ز ض ظ ب ی تب پبیب ؾب ؾیؿت ا تط ی ی - كط حجت بثغ یلیت ؾیؿت حجت: - - قبذم ١ بی اضظقیبثی زضنس زاز ١ بی حجت قس ث ٠ هغ زضنس زاز ١ بی حجت قس ؼتجط 2025 تیز ٠ غ ة - ث ٠ هغ ث ز ظ ب حجت )حساه 90 اظ زاز ١ ب 20 اكعایف زض ١ ط ؾب ( - زاز ١ بی حجت قس نحیح ؼتجط )حساه 90 زضنس اظ زاز ١ ب( حجت زاز ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ٢ )تب پبیب ؾب 2020( - تو یت حجت ط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )تب پبیب ؾب 2020( - ؿیط ا یط - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - ؾبظ ب حجت ػالی حیبتی یت ٠ ثی بضی ١ بی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ط ١ بی شی لغ كؼب یت ١ ب ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ػ ا ذغط ػ اضو بقی اظ آ ( - ت ؾؼ ٠ ؾیؿت ظبضت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )ث ٠ یػ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی( - تو یت ؾیؿت حجت ط یط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )ث ٠ یػ ثی بضی ه جی ػط هی( - ؾبذت ؾیؿت ا تط ی ی ثطای حجت زاز - تو یت حجت زاز ١ بی ؼ - تو یت ت ؾؼ ٠ ؾیؿت حجت MI زی ط ثطای تكریم ظ ز ١ ب زض ب ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثبظزیس س ب - اؾتلبز اظ تزبضة كن پیك ب ب - تو یت ؾیؿت ظبضت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یطRFs )ثطای ظبضت ثط ككبض ذ ثبال اؾتطاتػی ١ ب حجت ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ا ذاف حیغ ٠ فصل هفت 131

132 تب پبیب ؾب 2015 ز ض ظ ب ی تب پبیب ؾب 2020 بثغ - ثط ب ٠ ػ ی ی پبضچ ٠ ؾبظی - ارطای ثط ب ٠ ػ ی ی پبضچ ٠ ؾبظی تیز ٠ غ ة - ثط عاضی ر ؿبت یت ١٠ بی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی )ز ثبض زض ؾب ( - تزسیس ظط ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ چبهی )تب ؾب 2017 ( - ثطچؿت ظز از ؿصایی )حساه 80 اظ از ؿصایی( - ث ٠ ض ظ طز ه ا ی وطضات اؾتب ساضز ١ ب )حساه 80( - حس ز طز تج یبت زض ذه ل ؿصا ١ بی ضط زض ضؾب ١٠ بی ر ؼی )حساه 80 اظ تج یبت ؿیط هب ی( - ١ سك س طز یبضا ٠ ؿصا ١ بی ؾب )حساه 20 اظ آ ٢ ب( - ب ١ ف یب ت هق طز قی ع چبهی قبذم ١ بی اضظقیبثی - تؼساز ثط عاضی ر ؿبت یت ١٠ بی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ چبهی - زضنس ثط چؿت ظز ث ٠ از ؿصایی - ثطضؾی یعا قی ع اضبك ٠ ظ چبهی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( - ؼب ت اهسا بت زض ب ی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؾبظ ب ؿصا زاض - یت ٠ ػب ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زپبضت ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - یت ٠ كب ض ی ط ١ بی شی لغ - ثط عاضی ر ؿبت یت ٠ ی ػ ی / ك ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ثبظ طی زض زؾت ضا ؼ پیك یطی چبهی اضظیبثی زض ب اظ عطین ایزبز ض ی طز رسیس ث ٠ WHO PEN - پطزاذت یبضا ٠ ؿصا ١ بی ؾب - اؾتوطاض یت ٠ ك ی - یي پبضچ ٠ ؾبظی ثط ب ١٠ بی ػ ی ثطای ثی بضی كطزی ػ ا ذغط - ته یت عطح ازؿب ت ؾظ یت ٠ كب ض ی آ یعی ث ٠ ظ ض كب زاز ذغط از ؿصایی صی( - عطاحی پی یطی ته یت ارطای ه ا ی وطضات طث ط ث ٠ ثط ظ ضؾب ی ت یس آ بز ؾبظی ت ظیغ اؾتب ساضز ١ بی از ؿصایی )اظ عضػ ٠ تب ع ( - عطاحی پی یطی ته یت ارطای ه ا ی وطضات طث ط ث ٠ حس زیت تج یبتی ؿصا ١ بی ضط زض ضؾب ١٠ بی ر ؼی - تس ی ؾیبؾت ١ بیی ث ٠ ظ ض تط حس ز طز تج یبت ثبظاضیبثی زض قبث ١٠ ب پلي ١ ب از ؿصایی بؾب ثطای ز ب - عطاحی پی یطی ارطای هب ثطچؿت از ؿصایی )ت ؾظ ؾیؿت traffic light یب ض كؼب یت ١ ب ارطای ثط ب ١٠ بی ػ ی ی پبضچ ٠ ؾبظی ثطای پیك یطی تط زیبثت ككبض ذ ثبال چبهی اضبك ٠ ظ اذتالالت زض طاهجت ا ی ٠ ث ٢ ساقتی( PHC ) اؾتطاتػی ١ ب چبهی: تطاظث سی ارطای زؾت ضا ؼ ١ بی پیك یطی تكریم حیغ ٠ حاکمیت ا ذاف - 7 ت قف افضایش دیاتت ي چاقی 132 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

133 ؾبال ٠ ؾبال ٠ تب پبیب ؾب 2018 تب پبیب ؾب تؼساز ذب ١٠ بی ث ٢ ساقت طا ع اؾتب ساضز زض ؾغح ی اؾتب - زضنس پ قف - تح ی ضؼیت - ض س DM زی ط ػ ا ذغط وبیؿ ٠ ث زر ٠ ضز یبظ ترهیم ث زر ٠ زضنس ث زر ٠ ث ٠ زؾت آ س زضنس زؾتیبثی ث ٠ از اكوت ب ٠ - ر ز ا ب بت ث ٢ ساقتی بكی ثب تز ٢ یعات اؾتب ساضز یط ی ا ؿب ی - اضائ ٠ ذس بت ث ٢ ساقتی زض ب ی اؾتب ساضز - پ قف ث ٢ ساقتی بؾت ث ٠ ذه ل زض بعن ز ض اكتبز ر ا غ كویط - ق بؾبیی اكطاز ثب ضیؿي - ساذ ٠ - ت هق یب ث ٠ تبذیط ا ساذت پیكطكت ثی بضی ١ بی آق بض یب پیچیس اذتهبل ث زر ٠ بكی ١ بضی بؾت ثط اؾبؼ از اكوت ب ٠ - یت ٠ ػب ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت - زكتط قج ٠ ؾال ت یت ٠ ػب ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زكتط قج ٠ ؾال ت زپبضت ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ظاضت ث ٢ ساقت ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی ظاضت ث ٢ ساقت ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت ا یت ؿصایی ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زكتط آ ظ ث ٢ ساقت زض ظاضت ث ٢ ساقت زا ك ب ١ ب ثرف ذه نی ؾبظ ب ١ یب طز ٢ بز ضؾب ١٠ بی ر ؼی - پیبز ؾبظی ثط ب ٠ ی پبضچ ٠ ؾبظی زض ظب ؾال ت - ر ٢ ت یطی زسز ظب ؾال ت ثطای - اؾترسا یط ی ا ؿب ی ضز یبظ آ ظ پیك یطی اظ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ارت بػی ظ ی ٠ یا حبؾج ٠ زهین تب ی ب ی ر غ آ ضی پ بكی ثطای پ قف ر ٢ ب ی ١ بضی ا ضب اكوت ب ٠ تؼب ثب ثرف ذه نی ؿیط ذه ل ث ٢ ساقت )اهسا بت چ س ثركی( اكعایف ا یت ث سی ترهیم ث زر ٠ ارطای حط ثط ب ١٠ بی ی پبضچ ٠ ؾبظی ثطای پیك یطی تط زیبثت ككبض ذ ثبال چبهی اضبك ٠ ظ زیؽ یپیس ی ثطاؾبؼ ر ؼیت ١ ط یي اظ ساذالت تو یت ظطكیت ظب ؾال ت ث ٠ ذه ل زض ؾغح طاهجت ١ بی ا ی ٠ فصل هفت 133

134 تب ؾب 2017 تب غ ئ 2017 تب غ ئ 2017 ؾبال ٠ ثطضؾی ذس بت ؿجت ث ٠ اؾتب ساضز هج 10 زضنس اكعایف ؿجت ث ٠ ؾب پ قف 50 زضنسی ثطای ظ طز پ قف 50 زضنسی زض بعن كویط ق ٢ ط ١ ب پ قف 50 زضنسی ثطای حبقی ٠ ز ض اكتبز پ قف 50 زضنسی ثطای بعن حساه 50 پط غ زض ١ ط زا ك ب زضذه ل ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ی پبضچ ٠ ؾبظی ثط ب ٠ ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - تؼساز ثط عاضی ر ؿبت یت ١٠ بی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - زؾت ضا ؼ ١ بی پیكطكت ٠ ثطای كب ض از آ ظقی ر ٢ ت طاهجت اظ ذ ز - زؾت ضا ؼ تصی ٠ پیكطكت ٠ - ثطضؾی یعا قی ع اضبك ٠ ظ چبهی حساه 40 زضنس اظ ت ب ض ػبت تحویوبتی بضق بؾی اضقس طث ط ث ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط اضائ ٠ ذس بت اؾتب ساضز پ قف بؾت ثطای ظ طز پ قف بؾت ثطای طز كویط پ قف بؾت ثطای حبقی ٠ ق ٢ ط ١ ب پ قف بؾت ثطای بعن ز ض اكتبز قج ٠ تحویوبت ت ؾؼ ٠ یبكت ١٠ بی ػ ی ؿت سات لیس ثطای اضتوبء ثط ب ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط اعالػبت لیس ثطای عطاحی ثط ب ٠ ساذ ٠ - ثط ب ٠ ی پبضچ ٠ ؾبظی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ كب ض از آ ظقی طاهجت اظ ذ ز - زؾت ضا ؼ تصی ٠ ت ؾؼ ٠ ظاضت ث ٢ ساقت ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت ث ٢ ساقت ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی ؾبظ ب ؿصا زاض ؾبظ ب ث ٢ عیؿتی ؼب ت پػ ١ ف ظاضت ث ٢ ساقت ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زپبضت ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط طا ع ؾؿبت تحویوبتی زا ك ب ١ ب - ؾبظ ب ؿصا زاض - زپبضت ب تصی ٠ - ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت - ظاضت ضظ ر ا ب - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی یبظؾ زی تؼطیق تكریم ا ی ٠ زاض ١ بی ضط ضی زؾتطؾی ضاحت ث ٠ ؾیؿت ث ٢ ساقتی ا زب تحویوبت بضثطزی بؾت ثطای پبیب ثط عاضی ر ؿبت یت ٠ ی ػ ی / ك ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ١ بضی ثب یت ٠ ك ی تصی ٠ - تو یت ارطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثط ب ٠ ی رب غ پیك یطی تط - تو یت ١ ب ١ ی ثی ثركی ثطای ت ؾؼ ٠ ثط ب ٠ ی ١ بضی ثی ثركی ثطای تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی )ثطای ته یت زض ق ضای ػب ی ؾال ت( - زضذ اؾت كبض ت ١ بضی ثرف ذه نی اظ طارؼ ٠ س ب ب ١٠ بی زا كز یی ت ب ٠ ١ اؾتطاتػی ١ بی حب یت زض ضز ضطات اؾتلبز اظ ا چبهی: ثبظثی ی ارطای اؾتب ساضز ١ ب ا زب تحویوبت بضثطزی زض ظ ی ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ذغط آ اضائ ٠ كطنت ػبزال ٠ ثطای تكریم ظ ز ١ ب ساذ ٠ ؤحط ثطای ٠ ١ تو یت ظب ؾال ت اؾتلبز ث ٢ ی ٠ اظ بثغ طاهجت ث ٢ ساقتی کا ش آسیة 134 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

135 ؾبال ٠ تب غ ئ 2017 ؾبال ٠ حساه 5 ثط ب ٠ زض ضؾب ١٠ بی ر ؼی 1 تیعض 5 ثط ب ٠ ضازی ت یعی ی پیف ثی ی 50 زضنس ذغط زض ظ س ی طز زض بعن ض ؾتبیی ق ٢ ط ١ ب ق ٢ طؾتب ٢ بی ثب تط اظ ر ؼیت قط ع ساذ ٠ زض 50 اظ اكطاز ثب ثیف اظ 20 زضنس ضیؿي پی یطی حساه حس ز 50 اظ اكطاز ثب ثیف اظ 20 زضنس ضیؿي حساه یي ١ بضی زض ا زب ثط ب ١٠ بی طث ط ث ٠ زیبثت زی ط ضا ا ساظی حساه یي پی ی ثی ا ی زض ضز زیبثت زی ط ػ ا ذغط پیف ثی ی ذغط ساذ ٠ ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ پی یطی PEN ١ بضی زض ثط ب ١٠ بی طث ط ث ٠ زیبثت زی ط ػ ا ذغط - ؿیط ا یط ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از زكتط آ ظ اضتوب ؾال ت( - یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی یت ٠ ثی بضی ١ بی - ؾبظ ب ؿصا زاض ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زكتط آ ظ ث ٢ ساقت زض ظاضت ث ٢ ساقت ضؾب ١٠ بی ر ؼی ظاضت آ ظ پط ض ق ٢ طزاضی ١ ب ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ظاضت ث ٢ ساقت زپبضت ب ثی بضی ١ بی - زؾت ضا ؼ ١ بی كب ض یا پیكطكت ٠ از آ ظقی طاهجت اظ ذ ز ثطای پیك یطی تط اضبك ٠ ظ چبهی - زؾت ضا ؼ تصی ٠ یا پیكطكت ٠ ثطای پیك یطی تط اضبك ٠ ظ چبهی ت یس از آ ظقی آ ظ پط ض اؾتلبز اظ زاض ١ بی پیف ثی ی ذغط WHO/ISH ساذ ٠ بؾت ١ بضی قرم حب ج تؼب رب ؼ ٠ ت ا سؾبظی طز پیك یطی ا ی ٠ اظ عطین اضظیبثی سیطیت ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض ر ؼیت زض ؼطو ػ ا ذغط ضكتبض ١ بی ؾب طاهجت اظ ذ ز ارت بة اظ هطاض طكت زض ؼطو ػ ا ذغط تط یذ ؾ از ؾال ت كط ١ ػ ی زض ضاثغ ٠ ثب زیبثت زی ط ١CVب اظ عطین اؾتطاتػی ١ بی ب ١ ف آؾیت كؼب یت ١ بی كیعی ی فصل هفت 135

136 تب پبیب ؾب 2025 ١ بضی زض كؼب یت ١ بی ارت بػی پی ١ ب آ ظ ػ ی ػ ا ذغط زض ١ ط زا ك ب ا تكبض یي ت آ ظقی ثطای - ب ١ ف اضبك ٠ ظ چبهی )حساه 10 زض ١ ط ؾب ( - زضیبكت كب ض )حساه 80 اظ اكطاز چبم 20 زضنس اكعایف زض ١ ط ؾب ( - اكعایف اؾتلبز اظ تطاظ ی ظ ی ) طاهجت اظ ذ ز( ) 10 زض ١ ط ؾب ( - اكعایف ب ١ ف ظ زض اكطاز چبم اضبك ٠ ظ ) 10 زض ١ ط ؾب ( - اكعایف ب ١ ف ظ حلظ ظ عجیؼی زض اكطاز چبم ) ب س تط ظ ( ) 10 زض ١ ط ؾب ( زضیبكت كب ض ترهم تصی ٠ - اكطاز چبم )حساه 50( - ؿطثب طی ظ طارؼ ٠ س ب ت ؾظ بض ب ث ٢ ساقت )حساه 30 اظ طارؼ ٠ س ب یي ثبض زض ؾب ( - ق بؾبیی ز ب چبم - ثطضؾی یعا قی ع اضبك ٠ ظ چبهی - زضنس زضیبكت كب ض ت ؾظ ترهم تصی ٠ - زضنس ب ١ ف ظ زض اكطاز چبم زاضی اضبك ٠ ظ - زضنس تط اكطاز چبم - زضنس اكطاز زاضای تطاظ ی ظ ی زض ذب ٠ - زضنس اكطاز چبم ٠ ت ؾظ ترهم تصی ٠ كب ض زضیبكت طز ا س - زضنس ؿطثب طی ظ طارؼ ٠ س ب ت ؾظ بض ب ث ٢ ساقت )یي ثبض زض ؾب ( - زضنس ز ب سضؾ ٠ یا ١ ط ؾغح اظ ؿطثب طی چبم زض ا ب ص ١ جی زض ضز سیطیت زیبثت زی ط ػ ا ذغط زض ع ١ ط ر ؿ ٠ ؿیط ا یط ضؾب ١٠ بی ر ؼی ظاضت آ ظ پط ض ق ٢ طزاضی ١ ب ظاضت كط ١ ب ١ بی ص ١ جی ؿبرس... ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز ط ١ ب ا ز ١ ب ثرف ذه نی - )نسا ؾی بی ایطا غج ػبت زالت ض ظ ب ١٠ ب ( - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ضؾب ١٠ بی ر ؼی تحهی - ثبظ طی زض زؾت ضا ؼ پیك یطی اظ چبهی - اضظیبثی زض ب اظ عطین ایزبز ض ی طز رسیس ث ٠ WHO PEN - تك ین طز ث ٠ زاقت تطاظ ی ظ ی - اضائ ٠ تز ٢ یعات تطاظ ی ظ ی ثطای ب ١ بی ػ ی - ظطكیت ؾبظی حه اع ی ب اظ حض ض ضغی ؿصایی ؾب بضق بؼ تصی ٠ / ترهم تصی ٠ زض پبیی تطی ؾغح PHC ثطای كب ض تز یع - آ ظ ث ٠ طز ت ؾظ ضؾب ١٠ بی ر ؼی بض ب ثرف ؾال ت ثطای ق بؾبیی BMI - اضائ ٠ ك م ١ بیی ث ٠ اكطاز چبم )تطاظ ی ظ ی - ؾال ت اض ا ساظ یطی تبة پرت پع( زض ض یساز ١ بی ؾال ت ا ساظ یطی ؿطثب طی ظ زض ض یساز ١ بی - كب ض ضغی ؿصایی ؾب زض ض یساز ١ بی ؾال ت - تكریم زض ب چبهی اضبك ٠ ظ اظ ز ضا ز ی ثطای طاهجت اظ ذ ز مشاقثت ت ذاشتی 136 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

137 تب غ ئ 2017 ؾبال ٠ تؼساز ؾ ی بض ١ ب بض ب ١ بی آ ظقی... پیك یطی اظ ثؿتطی قس زض ثی بضؾتب ث ٠ ز ی ١ یپ یؿ ی یب ١ یپط یؿ ی پیك یطی اظ بت ا ی ) ضی زیب یع هغغ ػض پب MI ؾ ت ٠ عی ( 10 پیك یطی اظ بت ا ی ) ضی زیب یع هغغ ػض پب MI ؾ ت ٠ عی ( ث ٢ ج ز 10 زض یلیت ظ س ی آ ظ سا پعق ب ػ ی اضائ ٠ ز ١ س ب ذس بت ت ظیغ زؾت ضا ؼ ١ بی ی ػ طز ثب ی ی بؾت زض زؾتطؼ ث ز ذس بت ؾال ت زاض ١ ب ر یطی اظ ؼ یت ث ٢ ج ز یلیت ظ س ی ث ٢ ط ضی ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ا ز ١ بی ػ ی ثرف ذه نی ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ظاضت ن ؼت ؼس - چبح زاض BMI - تكریم زض ب چبهی اضبك ٠ ظ اظ ز ضا ز ی زض ز ضا ز ی - تكریم زض ب چبهی اضبك ٠ ظ - ثب قیط بزض تب ز ؾب ی زض ساضؼ )ت ؾظ ؾیؿت ق بؾبیی ؾال ت زا ف آ ظی( تط یذ تصی ٠ ا حهبضی تب 6 ب ازا ٠ تصی ٠ - ؿطثب طی چبهی اضبك ٠ ظ زض PHC - اضائ ٠ كب ض ت ؾظ ترهم تصی ٠ زض پبیی تطی ؾغح اظPHC - ازؿب ثط ب ٠ ؿطثب طی ظ زض كؼب یت ١ بی ث ٢ ضظا - ت ؾؼ ٠ ظبضت اضظیبثی ثط ب ٠ پیك یطی اظ اضبك ٠ ظ چبهی زض ساضؼ آ ظ تكریم ظ زضؼ سیطیت حط ١ عی ١٠ ب ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ ١ بی ی ایزبز زؾتطؾی ث ٠ ؾیؿت ث ٢ ساقت اضائ ٠ زاض ١ بی ضط ضی حط زؾتطؾی ث ٠ تكریم ا ی ٠ زاض ١ بی ضط ضی ثطای ر یطی اظ ػ اضو ث ٢ ج ز یلیت ظ س ی اضائ ٠ ذس بت پیك یطی تكریم ظ زضؼ سیطیت حط ١ عی ٠ فصل هفت 137

138 ؾبال ٠ ؾبال ٠ ؾبال ٠ تب غ ئ 2017 تب غ ئ 2017 ث ٢ ط ضی زضنس ث ٢ ج ز HbA1c زض ثی بضا زیبثتی زضنس ث ٢ ج ز زض ثی بضا پیف - زیبثتی - ٠ ١ قبذم ١ بی ػ یبتی ثط اؾبؼ ثط ب ٠ ی ی پبضچ ٠ - اضربع تب 90 اظ ثی بضا ث ٠ ؾغ ح ثبالتط زضنس زاض ١ بی تحت پ قف ثی ٠ پ قف ثی ٠ زضنس ض ١ بی تكریهی تحت زضنس زض ب تحت پ قف ثی ٠ اظ كبی ١ بی كؼب زض ١ ط ذب ٠ ث ٢ ساقت ط ع ی ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ زضنس ثی بضا زاضای ؾ ذت ؾبظ بؾت ثس زض ١ ط ذب ٠ ث ٢ ساقت ط ع ثط اؾبؼ زؾت ضا ؼ ی اضائ ٠ ذس بت ث ٢ ساقتی زض ب ی اؾتب ساضز - اكعایف طخ اضربع ثی بضا ث ٠ ؾغ ح ثبالتط پی یطی اضظیبثی ث ٠ هغ اظ ثط ب ٠ ی پ قف ب ثی بضا زض ضز زیبثت زی ط ػ ا ذغط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ا غجبم ث ٢ تط ثی بض ث ٠ زض ب آ ٢ ب ذ ز - ظبضتی حط ثی بض ذب از زؾتیبثی ث ٠ سیطیت ث ٢ تط ك الت ؾال تی تزبضت ن ؼت لت ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ا ز ١ بی ػ ی یت ٠ ی ك ضتی ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ثرف ذه نی زپبضت ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط قط ت ١ بی ثی ٠ ظاضت ث ٢ ساقت ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز ق ٢ طزاضی ١ ب ظاضت كط ١ اظ عطین ب ١ ب ؾلط ١ بی ص ١ جی ث ٠ ض ظضؾب ی زؾت ضا ؼ ١ ب تز ٢ یع ظب ؾال ت ثب تز ٢ یعات تكریهی الظ PHC پیبز ؾبظی ؾیؿت اضربع پی یطی زض ١ بضی حط ثب ؾغ ح ثبالتط ظب ؾال ت )زض ب ب ثی بضؾتب ١ ب طا ع تؿ ی ز ١ س...( تؼطیق»پ ث ٢ ساقت«قب قبذم ١ بی ٢ ثط ب ٠ ازؿب ت ظیغ زض ت ب زا ك ب ١ ب زضذ اؾت پ پ قف ثی ٠ آ ظ كطا ١ ؾبظی از آ ظقی طث ط ث ٠ طاهجت اظ ذ ز تز ٢ یعات زؾت ب ١ ب ) تط...( پ قف ثی ٠ ثطای ٠ ١ ذس بت تؼطیق ظبضت قبذم ١ بی اضظقیبثی اضربع ؾیؿت پی یطی بضآ س اؾتب ساضز تكریهی ثطضؾی ض ١ ب زاض ١ بی تز یع قس ث ٢ ط ضی PHC ت ا سؾبظی ثی بضا ذب از ١ بی آ ٢ ب ر ٢ ت طاهجت اظ ذ ز 138 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

139 ی ١ ب ويراست نخست ز ض ظ ب ی تب پبیب ؾب 2018 ؾبال ٠ تب پبیب ؾب 2017 زضنس پط س ١ ب STEP قبذم ١ بی اضظقیبثی - ازؿب ثط ب ٠ ی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - زضنس اع ی ب اظ حض ض كب ضا ضز یبظ )ض ا ك بؾب تصی ٠...( - زضنس بض ب آ ظ زیس - زضنس از رسض ػطض ٠ قس - زضنس اع ی ب اظ حض ض كب ضا ضز یبظ - زضنس ثی بضا ه جی ػط هی زضیبكت س زض ب زاض یی كب ض - زضنس اع ی ب اظ ر ز زاض ١ بی ضط ضی ك ب ضی ١ بی الظ ثطای زض ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط زض ثرف ز تی ذه نی بثغ - ظبضت ثط ض س اضبك ٠ ظ چبهی ؾیؿت ر غ آ ضی زاز ١ ب هبث اع ی ب پی س ت ب اعالػبت ؾال ت یي كطز ثب ت ر ٠ ث ٠ س ی ) ایزبز تؼ ٢ سات آ بز ؾبظی اؾتب ساضز ١ بی الظ ثطای ازؿب ثط ب ٠ ی پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض قج ١٠ بی طاهجت ث ٢ ساقتی )تب 2017( - عطاحی ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ ١ بی كب ض ت ٢ ی ٠ از آ ظقی طاهجت اظ ذ ز تیز ٠ غ ة - آ بز ؾبظی ثط ب ٠ ی تط پیك یطی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثب ض ی طز ( WHOPEN تب سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی) ط ع ظاضت ث ٢ ساقت ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی زا ك ب ١ ب ط ١ بی شی لغ - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از زكتط آ ظ اضتوب ؾال ت( - یت ٠ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - تو یت ؾیؿت ظبضت ثط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ت ؾؼ ٠ ظبضت اضظیبثی ثط ب ٠ پیك یطی اظ اضبك ٠ ظ چبهی زض ساضؼ - عطاحی پب سیطیت زاز ١ ب ثب اؾتلبز اظ اظ زاز یا ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ذغط آ ٢ ب زض ؾغ ح رت ق ظب ؾال ت - تو یت ظطؾ زی طث ط ث ٠ چبهی زض ز ب ر ا ب ر ا ب - ایزبز ؾیؿت حجت كطا ١ طز ب پی تط ای تط ت پط ؾطػت ثطای ت ب ؾغ ح اظ ؾیؿت ث ٢ ساقت زض ب كؼب یت ١ ب - ت ؾؼ ٠ ثط ب ٠ رب غ ی پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ثب ض ی طز طث ط ث ٠ ككبض ذ ثبال چبهی اذتال چطثی ذ... آ ظ پطؾ ثطای ض ز زاز ١ ب ت ی ؾیؿت حجت DM ثطای زاز WHOPEN - ت ؾؼ ٠ ایزبز تؼ ٢ س آ بز ؾبظی اؾتب ساضز ١ بی ازؿب ثط ب ٠ ی تط پیك یطی ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ضزض قج ١٠ بی طاهجت ث ٢ ساقتی - ت ؾؼ ٠ زؾت ض ا ؼ پیك یطی تط ثی بضی ٢ بی ه جی ػط هی - ت ؾؼ ٠ زؾت ضا ؼ ١ بی كب ض ت ٢ ی ٠ از آ ظقی طاهجت اظ ذ ز تو یت ؾیؿت حجت ظ تو یت اضتوبی ؾیؿت حجت DM ر غ آ ضی اعالػبت ؾال ت هبث اػت بز اظ طز اظ عطین ؾیؿت ؾپبؼ اؾتطاتػی ١ ب ت ؾؼ ٠ ازؿب زؾت ضا ؼ ١ بی ی حیغ ٠ حب یت وظاست ا ذاف 8 حساه 70 زضنس زضیبكت ذس بت زاض زض ب ی كب ض ثطای ر یطی اظ ح ٠ ه جی ؾ ت ٠ عی فصل هفت 139

140 تب پبیب ؾب 2020 تب پبیب ؾب تؼساز اضز كبض ت ثرف ذه نی )یب زضنس( - ی پبضچ ٠ ؾبظی زؾت ضا ؼ ١ بی ضز یبظ )ض ا ك بؾب تصی ٠...( ) 10 زض ١ ط ؾب ( - بض ب آ ظ زیس )حساه ) 80 - زاض ١ بی ػطض ٠ قس )حساه ) 90 - ثی بضا ه جی ػط هی زضیبكت س زض ب زاض یی كب ض )حساه 50( - اع ی ب اظ پ قف زؾتطؾی ث ٠ زض ب زاض یی كب ض ثطای پیك یطی اظ ح الت ه جی ؾ ت ٠ ثطای اكطاز ارس قطایظ )حساه 50 تب پبیب 2025( - اع ی ب اظ زاض ١ بی ضط ضی ك ب ضی ١ بی الظ ثطای زض ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط زض ثرف ز تی ذه نی )حساه 80 تب پبیب 2025( ی )تب 2017( - ك ٢ طؾت زاض ١ بی پیف ثی ی قس )تب 2017( - ك ٢ طؾت بض ب ث ٢ ساقت ضز یبظ ) كب ض( )تب 2017( - زضنس اع ی ب اظ حض ض كب ضا - ب ١ ف ثبض ١ عی ١٠ بی ث ٢ ساقت زض ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از زكتط آ ظ اضتوب ؾال ت( یت ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ؾبظ ب ؿصا زاض - ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؼب ت ت ؾؼ ٠ یط ی ا ؿب ی - ظاضت ث ٢ ساقت - - ا ز ه ت ایطا - ا ز آتط اؾ ط ظ زض ب آ ظ پعق ی ؼب ت آ ظ ضؾب ١٠ بی ر ؼی - آ بز ؾبظی زا ك ب ١ ب ازؿب ثط ب ٠ زض ؾغح PHC - ثط عاضی بض ب ث ٠ ظ ض آ ظ بض ب ث ٢ ساقت زض ضز ح پیبز ؾبظی (NCVDPC) - ایزبز زؾتطؾی ث ٠ ك ب ضی ١ بی ضط ضی زاض ١ بی الظ ثطای تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی / ككبض ذ ثبال ػ ا ذغط آ ٢ ب ثب ت ر ٠ ث ٠ پیف ثی ی ١ بی ا زب قس ت ٢ ی ٠ زاض ١ بی ضس ككبض ذ ثبال اضائ ٠ بثغ الظ زض ت ب ی ؾغ ح ث ٠ ذه ل زض پبیی تطی ؾغح اظPHC - ازؿب ذس بت كب ض ثطای ر یطی اظ ح ٠ ه جی ؾ ت ٠ عی زض ؾغح ا PHC - اع ی ب اظ ر ز كب ضا )ض ا ك بؾب ترهم تصی ٠ ( زض پبیی تطی ؾغح PHC - اؾتلبز اظ ضؾب ١٠ بی ر ؼی ثطای آ ظ ػ ی - ١ بضی قط ت زض ظطكیت ؾبظی - طث ط ث ٠ ب ١ ف ػ ا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی آ ظ بض ب یط ی ١ بی ا ؿب ی اظ عطین یبظؾ زی ١ ب ١ ی زض ثركی ح بیت اظ ه ا ی - تو یت ١ ب ١ ی زض ثركی ١ طا ثب ت ؾؼ ٠ زض یط قس ثرف ذه نی ارطای بیس الی ١ بی ی طاهجت ث ٢ ساقتی 140 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

141 تب پبیب ؾب 2020 ط ( ثی بضا ش ط قس زض ثبال - زضنس اكطاز ثط اؾبؼ یعا ذغط <( ) 30 - زضنس اكطاز ارس قطایظ زضیبكت س زض ب ثط اؾبؼ یعا ذغط - زضنس ثط ظ ح ازث ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی) MI ؾ ت ٠ عی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - ؼب ت اهسا بت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ق بؾبیی ط ٢١ بی زض ؼطو ذغط - ا ز ا س اؾ الض - ؼب ت ؾال ت ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( - ؾبیط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز ؾؿبت ػ ی - ١ بضی ثی ثرف ذه نی ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز ؼب ت ؾال ت ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط( ) 20 ثیكتط( ) 50 تب پبیب ؾب ) زضیبكت زض ب ثط اؾبؼ یعا ذغط ) كب ض تیبظیسی اؾتبتی ( ) 50 تب پبیب ؾب 2020( - ب ١ ف ثط ظ ح ازث ه جی ػط هی زض ط ١ بی ١ سف ) 5 زض ١ طؾب ( - ب ١ ف ػ ا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض ط ١ بی ١ سف ) 5 زض ١ ط ؾب ( ثط ب ٠ ١ بضی زض ثركی ی ثطای تط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی )ثطای ته یت زض ق ضای ػب ی ؾال ت( - ر ت ح بیت ثطای كبض ت ١ بضی ثرف ١ بی ذه نی - زض یط ؾبذت بی س ب ثرف ذه نی زض - ثط ب ٠ ضیعی ١ ب )ثطای ته یت حس ز ظبئق تؼ ٢ سات ثطای كبض ت زض ارطای ثط ب ٠ ( یت ١٠ بی كطػی ػ ا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض یط ؾبذت ؾبظ ب ١ بی طز ٢ بز زض - ایزبز ١ ب ١ ی ح بیت ثب زض ظط طكت - ز تی زض ذه ل ؾبذت/ ایزبز حیظ ظیؿت ؾب )كضبی ؾجع ظ ی زض ا ب بض زض ازاضات بضذب ١٠ ب ساضؼ زا ك ب ١ ب طا ع زض ب ی...( ؾ س ؾال ت طث ط ث ٠ ثط ب ٠ ضیعی ت ؾؼ ٠ یا ١ بضی زض ثركی ثب ؾبظ ب ١ بی ؿیط - ت ٢ ی ٠ چبح غب ت آ ظقی - ت ٢ ی ٠ زؾت ض ا ؼ ثطای تؼیی یعا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - زضر ٠ ث سی اكطاز )30 ؾب ثیكتط( اظ عطین ایزبز زاض یعا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - ق بؾبیی اكطاز زض ؼطو ذغط )30 ؾب ثیكتط( - كب ض زض ب ثط اؾبؼ یعا ذغط - اضائ ٠ چبح زاض یعا ذغط ثطای طا ع ث ٢ ساقتی زض ب ی یعا ذغط ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی فصل هفت 141

142 یب ١ ويراست نخست تب پبیب ؾب ب ١ ف ػ اضو ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ) 5 ب ١ ف ػ اضو ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض ١ ط ؾب - ب ١ ف ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ) 25 ب ١ ف ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی تب ؾب ) اكعایف یلیت ظ س ی زض ١ ب ثط ظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - زضنس ثط ظ ػ اضو ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - یعا ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زض ثی بضا جتال - یلیت ظ س ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - اهسا بت ؼب ت ت ا جركی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ؾبظ ب ثی ٠ - ؾبظ ب ثی ٠ - زض ب ی ث ٢ ساقتی پبی ب ١ بی ث ٢ ساقت ثب ت ر ٠ ث ٠ ط ؾ ی اضربع زاز قس ث ٠ ذب ٠ ؾال ت / طا ع - اضظیبثی ا ی ٠ ر ؼیت تحت پ قف طا ع ث ٢ ساقتی زض ب ی ثطای ق بؾبیی ػ ا ذغط ط ١ بی زض ؼطو ذغط - ث ٢ ج ز طاهجت ث ٢ ساقتی اضای ٠ قس زض ؾغ ح ز ؾ ت ؾظ ح بیت تو یت ظب اضربع ثی بض یبثی زض ذب ١٠ بی ث ٢ ساقت طا ع - سیطیت ظ طاهجت اظ ثی بضا ق بؾبیی قس اضربع آ ٢ ب ث ٠ ؾغ ح ترههی زض ن ضت ع - ث ٠ ض ظضؾب ی ث ی ؾبظی ثط ب ٠ ؿطثب طی ق بؾبیی ثی بضا زض ب پیك یطی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی زؾت ضا ؼ ١ ب پط ت ١ بی ػ ا ذغط - ایزبز ض ضز ؾیؿت اعالػبت ا تط ی ی ثطای طاهجت ث ٢ ساقتی ر ٢ ت اضائ ٠ ذس بت پیك یطی زض ب ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - عطاحی ارطای ثط ب ١٠ ب ر ٢ ت اكعایف زؾتطؾی ث ٠ ذس بت كب ض ضز یبظ ) ة ؾبیت كب ض ت ل ی...( - عطاحی ك ی ظبضت اضظیبثی سیطیتی اظ - پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ثبال ث ٠ پبیی ؾیؿت اضظیبثی زض ؾغ ح رت ق ظب ؾال ت ثطای اضتوبء یلیت ثط ب ٠ پیك یطی تط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط عطاحی ارطای ؾیؿت ١ بی یعی ثطای - ظبضت اضظیبثی ض س ثط ظ ػ اضو ط یط بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ث ٢ ج ز یلیت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی )ذه نی / ػ ی ؾطپبیی / ثؿتطی( 142 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

143 تب پبیب ؾب 2020 تب پبیب ؾب زضنس ثط ظ ثی بضی ١ ب )ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ككبض ذ ثبال چبهی...( - زضنس ثط ظ ػ اضو بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی - زضنس ػس كؼب یت - زضنس هطف ؾی بض - زضنس تطى ؾی بض - زضنس تصی ٠ ؾب - زضنس اكطازی ٠ زؾت ب ككبض ذ زاض س )تطریحب زؾت ب ١ بی ذ ز بض( - زضنس جتالیب ث ٠ ككبض ذ ثبال ٠ اظ عطین طاهجت ذب ی تكریم زاز قس ا س. - زضنس اكطازی ٠ زؾت ب ذ ز بض ه س ذ زاض س - زضنس جتالیب ث ٠ زیبثت ٠ اظ عطین طاهجت ذب ی تكریم زاز قس ا س - زضنس اكطازی ٠ زؾت ب چطثی ذ ذ ز بض زاض س - زضنس جتالیب ث ٠ چطثی ذ ثبال ٠ اظ عطین طاهجت ذب ی تكریم زاز قس ا س - زضنس اكطازی ٠ زؾت ب تط ظ زاض س - زضنس تط ثی بضی )ككبض ذ ع چطثی ظ ( - اؾتلبز اظ زؾت ب ١ بی ككبض ذ )تطریحب زؾت ب ١ بی ات بتیي( زض ذب ٠ ) 5 اكعایف زض ١ ط ؾب ( - تكریم ظ ز ١ ب ككبض ذ ثبال ) 5 اظ ثی بضا ثب ككبض ذ ثبال اظ عطین طاهجت ذب ی ١ ط ؾب ٠ كرم ق ز( - اؾتلبز اظ زؾت ب ١ بی ه س ذ ذ ز بض زض ذب ٠ ) 1 اكعایف زض ١ ط ؾب ( - تكریم ظ ز ١ ب ه س ذ ثبال ) 5 اظ ثی بضا ثب ككبض ذ ثبال اظ عطین طاهجت ذب ی ١ ط ؾب ٠ كرم ق ز( - اؾتلبز اظ زؾت ب ١ بی چطثی ذ ذ ز بض زض ذب ٠ ) 1 اكعایف زض ١ ط ؾب ( - تكریم ظ ز ١ ب اظ چطثی ذ ثبال ) 5 اظ ثی بضا ث ٠ طاهجت ذب ی ١ ط ؾب كرم ق ز( - اؾتلبز اظ زؾت ب ١ بی ظ زض ذب ٠ ) 1 اكعایف زض ١ ط ؾب ( - تط ثی بضی اكعایف یبكت ٠ ) 5 زض ١ ط ؾب ( - ب ١ ف ثط ظ ثی بضی ١ ب )ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ككبض ذ ثبال چبهی...( ) 5 زض ١ ط ؾب ( - ب ١ ف ػ اضو بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی...( ) 2 زض ١ ط ؾب ( - اكعایف كؼب یت ثس ی...( ) 5 زض ١ ط ؾب ( - ب ١ ف هطف ؾی بض...( ) 2 زض ١ ط ؾب ( - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - ضؾب ١٠ بی ر ؼی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( - عطاحی ارطای ثط ب ٠ طاهجت اظ ذ ز زض - ضؾب ١٠ بی ر ؼی ؾغ ح رت ق قج ٠ طاهجت ث ٢ ساقتی زض ؾبظ ب ١ بی رت ق - اضتوبء كط ١ ؾ از ؾال ت ػ ی ث ٢ ساقتی زض ظ ی ٠ ضكتبض ١ بی ؾب طاهجت اظ ذ ز ارت بة اظ هطاض طكت زض ؼطو ػ ا ذغط - ت ؾؼ ٠ اقبػ ٠ كط ١ طاهجت اظ ذ ز زض ت ب طا ع احس ١ بی كؼب زض ظب ؾال ت - ت ٢ ی ٠ ضا ١ بی طاهجت ذب ی ثطای ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ػ ا ذغط آ - ؿطثب طی ض تی ق بؾبیی اضز ككبض ذ ه س ذ چطثی ذ ثبال اظ عطین طاهجت ذب ی طاهجت اظ ذ ز ثب ت ر ٠ ث ٠ زؾت ضا ؼ - ؿطثب طی ض تی اضز یبكت قس چطثی ذ ثبال ضا اظ عطین طاهجت ذب ی طاهجت اظ ذ ز ثب ت ر ٠ ث ٠ زؾت ضا ؼ - تط ككبضذ غج ػبت ه سذ چطثی ذ ت ؾظ ثی بضا ثب ت ر ٠ ث ٠ زؾت ضا ؼ طاهجت اظ ذ ز طاهجت ذب ی فصل هفت 143

144 تب پبیب ؾب یلیت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی )2017( - ث ٢ ج ز یلیت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی - اكعایف تطى ؾی بض...( ) 2 زض ١ ط ؾب ( - ث ٢ ج ز تصی ٠ ؾب...( ) 5 زض ١ ط ؾب ( - ثطضؾی ١ بی ا زب قس (H.Q.S) - آ ظ پعق ی ؼب ت اهسا بت زض ب ی - ؼب ت ؾال ت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ) ط ع سیطیت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ط ع ت ؾؼ ٠ قج ٠ ث ٢ ساقت ط ع ؾال ت ر ؼیت ذب از ( ظاضت ث ٢ ساقت زض ب )زكتط )SDH - تو یت ؾیؿت ر غ آ ضی زاز ١ ب - تو یت ؾیؿت عاض ز ١ ی ب یع طز آ زض ؾغ ح رت ق - تو یت یلیت تحویوبت بضثطزی ثط ض ی - ه جی ػط هی یلیت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی ثطای ػ ا ذغط زض ز ض ١ بی ظ ب ی بؾت ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ذغط طث ع ٠ ارطای ثطضؾی ١ بی ی طث ط ث ٠ ثی بضی ١ بی - تط یذ اؾتلبز اظ زاز ١ ب اعالػبت - عطاحی ارطای ثطضؾی ح ی ثب ت ر ٠ ث ٠ - زضثبض ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط زض زا ك ب ١ ب طا ع تحویوبتی یب اذتهبل ثركی اظ ث زر ٠ پػ ١ كی طا ع تحویوبتی زا ك ب ١ ب ثطای تحوین زض ضز عطح ١ بی طث ط ث ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط تبیذ حبن اظ تزعی ٠ تح ی زاز ١ بی هج ی ثب ١ بضی كبض ت ٠ ١ ؾبظ ب ١ ب ط ١ بی شی لغ زض ر ا غ زاذ ی ا یت زاز ث ٠ ثط ب ١٠ بی طث ط ث ٠ تحوین - ایزبز ؾیؿت ظبضت یت ٠ ك ی ثط اؾبؼ زؾت ض ا ؼ ؾبظ ب ر ٢ ب ی ث ٢ ساقت زض ذه ل اثؼبز ظبضت - ایزبز ؾیؿت حجت ب ؿت س ؾبظی زاز ١ ب اعالػبت ث ٠ زؾت آ س اظ ؾیؿت ظبضت ظبضت اضظیبثی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ت ؾظ ط ١ بی شی لغ ) حووب ؾیبؾت صاضا ثطضؾی یلیت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی ظبضت 144 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

145 ز ض ظ ب ی پبیب 2020 پبیب 2020 پبیب 2020 پبیب 2020 ز ض ظ ب ی بثغ بثغ قبذم ١ بی اضظقیبثی زهین اضز اكعایف حجت STBMI ث ٠ ظ ض تؼیی اكعایف طا ع )7.24( ثطای PPCI ب ١ ف هبث ت ر ٠ یعا ط یط بت ا ی پؽ اظ MI اكعایف طا ع PPCI قبذم ١ بی اضظقیبثی تیز ٠ غ ة ث ٢ ج ز یلیت ظ س ی اكعایف ا یس ث ٠ ظ س ی ث ٢ ج ز یلیت ظ س ی اكعایف ا یس ث ٠ ظ س ی ب ١ ف ػ اضو پؽ اظ زض ب ث ٢ ج ز یلیت ظ س ی ب ١ ف ط یط پؽ اظ STBMI تیز ٠ غ ة ب ١ ف SFA TFA زض ض ؿ ١ بی ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ظاضت ذ ضا ی از ؿصایی ن ؼت ؼس تزبضت ن ؼت لت FDA زپبضت ب تصی ٠ ط ١ بی شی لغ ؾیؿت طاهجت ٢ بی ث ٢ ساقتی ثی بضؾتب ؾیؿت طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی پیف ثی بضؾتب ی ترهم ه ت ػط م ثی بضا ط ١ بی شی لغ ظضات ث ٢ ساقت كؼب یت ١ ب آ بز ؾبظی پیف یؽ هب ت ؾظ ط بضی تؼیی كطز ؿئ ثطای ١ ط طح ٠ اظ زض ب تز ٢ یع ثی بضؾتب ١ ب PPCI زض ثی بضؾتب ١ ب اضظیبثی ث ٢ تطی زض ب تط ج یي TPA( -R( تؼیی تز ٢ یع ط ع ثطای زض ب PPCI طز ( - عطاحی ثب اؾتلبز اظ سیطیت زاز ١ ب زض ذه ل ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ػ ا ذغط آ ٢ ب زض ؾغ ح رت ق ظب ؾال ت اؾتطاتػی ١ ب كؼب یت ١ ب اكعایف زؾتطؾی ث ٠ زض ب بؾت ثطای STBMI ؾ ت ٠ عی ب ١ ف ط یط پؽ اظ STBMI ؾ ت ٠ عی اكعایف طا ع ثب ت ت كؼب )7.24( ثطای PPCI حجت اضز STBMI ؾ ت ٠ اؾتطاتػی ١ ب ارطا ث ٠ ؾی ٠ ق ضای ػب ی عی زض ثی بضؾتب حیغ ٠ حاکمیت وظاست مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة حیغ ٠ حب یت ا ذاف - 9 دستشسی 011 دسصذی ت فىايسی ای پای مقشين ت صشف ي داسي ای ضشيسی ملی اص جمل داسي ای جىشیک م سدویاص تشای دسمان تیماسی ای ػمذ غیشياگیش دس مشاکض ػم می ي خص صی ا ذاف 01 سساوذن میضان اسیذ ای فصل هفت 145

146 تب پبیب ؾب 2016 تب پبیب ؾب 2016 تب پبیب تب پبیب ؾب 2018 زضنس پیبز ؾبظی زؾت ضا ؼ ١ ب زض ح زضنس بض پیبز ؾبظی زؾت ضا ؼ ١ ب زض ح بض زضنس آ ب ١ ی KAP( زض ا ی هطف ض ؿ زضنس آ ب ١ ی احطات KAP( زض ث ٢ ساقتی آ ( ا ی هطف ض ؿ احطات ث ٢ ساقتی آ ( زضنس آ ب ١ ی زضنس آ ب ١ ی از ؿصایی زضنس SFAزض TFA ض ؿ ذ ضا ی هب صاضی زض ذه ل ١ بی زض ح ذه ل بض ١ بی ؿصایی ؾب هب صاضی ؿصایی ؾب زض ح بض ا ی هطف از ؿصایی زض ؾغ ح ا ی هطف از ؿصایی زض ؾغ ح ی اؾتب ی ث ٢ ج ز زا ف تصی ٠ ای ؼ ب زا فآ ظا تصی ٠ ای ؼ ب ث ٢ ج ز زا فآ ظا ث ٢ ج ز زا ف تصی ٠ ای زض ذه ل ث ٢ ج ز ب ١ ف زا ف هطف تصی ٠ ای ض ؿ زض ذه ل ب ١ ف هطف ض ؿ ١ سك س طز یبضا ١٠ ب اؾیس چطة نلط زض ض ؿ ذ ضا ی از ؿصایی FDA زپبضت ب تصی ٠ ظاضت زپبضت ب تصی ٠ آ ظ پط ض ظاضت نسا ؾی بی آ ظ پط ض ر ٢ ضی اؾال ی نسا ؾی بی ایطا ظاضت ر ٢ ضی اؾال ی كط ١ ایطا ق ٢ طزاضی ١ ب ظاضت آ ظ پط ض ظاضت كط ١ ق ٢ طزاضی ١ ب ظاضت زپبضت ب تصی ٠ یت ٠ آ ظ پط ض زپبضت ب ثی بضی ١ بی تصی ٠ ؿیط ا یط یت ٠ زپبضت ب ثی بضی ١ بی آ ظ ؿیط ا یط ث ٢ ساقت زپبضت ب تصی ٠ آ ظ ؾؿ ٠ ث ٢ ساقت ی زپبضت ب تصی ٠ تصی ٠ یت ٠ ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ثی بضی ١ بی یت ٠ ؿیط ا یط زپبضت ب ثی بضی ١ بی تصی ٠ ؿیط ا یط ؾؿ ٠ زپبضت ب تصی ٠ ؾؿ ٠ ی تصی ٠ زپبضت ب تصی ٠ ؾؿ ٠ ی تصی ٠ ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت ظاضت زاضایی MPO ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت ن ؼت لت زپبضت ب تصیISIRI ٠ پی ١ بی آ ظقی پی ١ بی آ ظقی - تك ی یي ط بضی - ثطای تؼیی ط ١ بی آؾیت پصیط ثطای زضیبكت یبضا ٠ ضا ا ساظی یت ١٠ بی ك ی - ؿصاذ ضی سضؾ ٠ ؾب - بض ب ١ بی ؿصاذ ضی سضؾ ٠ آ ظقی ؾب ا زب ؾ ی بض ١ ب... ) ؼ ب زا ف بض ب ١ بی آ ظا پسض آ ظقی بزض( ا زب ؾ ی بض ١ ب... ) ؼ ب زا ف آ ظا پسض بزض( عطاحی زؾت ضا ؼ ضغی ؿصایی ؾب زض عطاحی ذه ل ض ؿ زؾت ضا ؼ ذ ضا ی ضغی ؿصایی ؾب زض ذه ل ض ؿ ذ ضا ی اضائ ٠ پط پ ظا اضائ ٠ پط پ ظا ض ی طز جت ی ثط ح ض ی طز بض جت ی ثط ح بض ثطضؾی هطف ثطضؾی هطف از ؿصایی ض ی طز سضؾ ٠ ح ض ض ی طز سضؾ ٠ ح ض ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض ض ی طز رب ؼ ٠ ح ض ١ سك س ؾبظی یبضا ٠ ض ؿ ثبظثی ی ارطای اؾتب ساضز ١ ب وظاست وظاست کا ش آسیة کا ش آسیة چشب تذين تشاوس دس سيغه ای خ ساکی ي م اد غزایی دس حذ صفش 146 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

147 ؾبال ٠ زض عی ز ٠١ اهسا ثطای ای ی ربز ١ ب ؾبال ٠ )تو ی ١ زطی ق ؿی( ا ذاف يیژ تشای ز ض ظ ب ی بثغ تؼساز پی ١ ب/ ض یساز ١ بی ی ثی ا ی تؼساز بضآ ظا طخ ط یط بقی اظ تهبزكبت ربز یا تؼساز ط تطاكیي ربز یا زؾتب ضز ١ بی عطح ثط اؾبؼ ) ( تؼساز ه ثبت ثب ت ر ٠ ث ٠ ظ ب كؿت تؼساز ر ؿبت ؾبال ٠ یؿی ای ی ربز طخ ط یط بقی اظ تهبزكبت ربز یا قبذم ١ بی اضظقیبثی تط یذ اضتوبی ظطكیت ب ١ ف تطاكیي ربز یا ب ١ ف طخ ط یط ربز یا تط یذ ثط ب ٠ بضثطا ربز ا اظ ر ٠ : آ ظ ا ی ٠ ثطای ضا س ب ب ١ ف 10 زض تؼساز ط یط ربز یا عطح ی اؾتطاتػیي 10 ؾب ٠ ای ی ربز ظثب كتطى چك ا ساظ كتطى ب ١ ف طخ ط یط بقی اظ تهبزكبت ربز یا ؾطة آغا ؽ ثطای ظبضت / یب رتهبت ت ب كؼب یت ١ بی ای ی ربز تیز ٠ غ ة ط ١ بی شی لغ - ؾبظ ب ٢ ساضی ربز ١ ب ؾیؿت ح و - ؾبظ ب تب ی ارت بػی - ظاضت ك ض - یط ی ا تظب ی - ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ٠ ١ وب بت ؿئ زض ظ ی ٠ ای ی ربز : - ؾبظ ب ٢ ساضی ربز ١ ب ح و ٠ ١ اػضبی رب ؼ ٠ ثب ت ط ع یػ ثط ط ١ بی پطذغط اؾتب ساضز قط ت ثی ٠. ط ع سیطیت ا ضغا ؽ ) ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی( ١ ال اح ط پ یؽ ضا ١ بیی ضا س ی ظاضت ضا ق ٢ طؾبظی ظاضت ك ض ظاضت آ ظ پط ض ؾبظ ب تؼ یط ٢ ساضی ربز )RMO( ؾبظ ب كؼب یت ١ ب - ت ٢ ی ٠»ثؿت ٠ ؾال ت ػ ی ضا س ب حطك ٠ یا» - - ر ؿبت ثطای تط یذ اضتجبط زض ثی ؾبظ ب ١ بی ز تی ثبال ثطز پی ١ بی اعالع ضؾب ی ز ض ١ بی آ ظقی ثطای آ ظ ضا س ب بض سا طاهجت ١ بی ث ٢ ساقتی ؿیط آ ظ ػ ی ت ظی ا ١ ساف اهؼی ت ؾؼ ٠ یي ثط ب ٠ اؾتطاتػیي - ثی ٠ ضا س ب حطك ٠ یا - ترهیم ث زر ٠ تبؾیؽ یي ط ع ض ١ جطی ثطای ١ سایت كؼب یت ١ بی ی طث ط ث ٠ ای ی ربز ق بؾبیی كب ت ض ١ بی ذغط تط یذ ؾ از ؾال ت آ ظ سیطیت ی پبضچ ٠ ای ی ربز تط یذ ١ بضی ز رب ج ٠ ت ر ٠ یػ ث ٠ اؾتب ساضز زض ن ؼت انالح ه ا ی پیك یطا ٠ ترهیم ث زر ٠ بؾت اؾتطاتػی ١ ب کا ش آسیة حب یت حیغ ٠ %20 ب ١ ف ؿجی زض طخ ط یط بقی اظ تهبزكبت ربز یا ا ١ ساف فصل هفت 147

148 ؾبال ٠ زض عی ز ٠١ اهسا ثطای ای ی ربز ١ ب پ قف ظ ی ی ت ؾظ آ ج ال ؽ ١ ایی ) ( تطاكیي ربز یا پ قفEMS ثطای نس بت ظ ب پبؾد EMS تؼساز آ ج ال ؽ زض ١ ط 100 ی تط تؼساز ایؿت ب ١ بی ظ ی ی EMS )ظ ی ی ١ ایی( تؼساز ایؿت ب ١ بی EMS ب ١ ف طخ ط یط زض ربز پ قف هبث هج ثطای ربز ١ بی ض ؾتبیی ث ٢ ج ز ػ طز ظ ب ی ثطای ؾیؿتEMS ث ٢ ج ز یلیت طاهجت پیف اظ ثی بضؾتب ب ١ ف تطاكیي ربز یا ب ١ ف طخ ط یط زض ربز ؾبظ ب ٢ ساضی ربز ١ ب ح و طا ع زض ب ی ق ی پعق ی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ ت ب ی اػضبی رب ؼ ٠ ؿتط ثط ب ٠ آ ج ال ؽ ١ ایی )عطح ث ٢ ج ز ث ٢ ساقت زض ب ( ت ؾؼ ٠ ثط ب ٠ آ ج ال ؽ ت ضی )عطح ث ٢ ج ز ث ٢ ساقت زض ب ( ؿتط ظیطؾبذتEMS آظ بیكبت ؾال ت ق ی ثطای ضا س ب ث ٢ ج ز طاهجت ١ بی ثؼس اظ تهبزف آظ بیف ؾال ت ضا س ثب اؾتلبز اظ زؾت ضا ؼ ١ بی ظاضت ث ٢ ساقت مشاقثت ت ذاشتی 148 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

149 ت ؾظ تؼساز پعقي ؼب ذ زض ١ ط قیلت قت تؼساز ثی بضؾتب ١ بی قط ت س زض عطح ترههی پعق ب تؼساز ؾبی و ی ٠ ا ساز زبت تؼساز ز ض ١ بی ترههی عت ا ضغا ؽ زض زا ك ب ١ بی ػ پعق ی تؼساز ایؿت ب ١ بی ا ساز زبت زض ١ ط 100 ی تط تؼساز پصیطكت ٠ بضق بؾی كبضؽ ا تحهی ت ؿی تؼساز ایؿت ب ١ بی ا ساز زبت تؼساز ز ض بضق بؾی زا ك ب ١ بی ػ پعق ی اضائ ٠ تؼساز ت ؿی ١ بی آ ظ زیس تؼساز ز ض ١ بی آ ظقی ث ٢ ج ز یلیت طاهجت ثی بضؾتب ی ث ٢ ج ز یلیت طاهجت پیف اظ ثی بضؾتب ث ٢ ج ز یلیت طاهجت پیف اظ ثی بضؾتب اضائ ٠ ز ض آ ظ پعق ی حی ذس ت ثطای ت ؿی EMS قط ت زض عطح ترههی پعق ب )عطح ث ٢ ج ز ث ٢ ساقت زض ب ( ؿتط ضقت ٠ عت ا ضغا ؽ ؿتط ظیطؾبذت ا ساز زبت )آتف كب ی( اضائ ٠ طاهجت ١ بی ا ضغا ؽ ث ٠ ػ ا یي ز ض بضق بؾی فصل هفت 149

150 آؿبظ زض ؾب 2007 ازا ٠ آ ث ٠ ق ؾبال ٠ زض عی ز ٠١ اهسا ثطای ای ی ربز ١ ب تؼساز اضز عاضقبت تكط قس یعا ط یط ربز یا پطزاذت اظ ریت ثطای نس بت تطاكیي ربز یا تؼساز پصیط ضای ب ثطای هطثب یب ربز یا زط ح تؼساز طا ع تط ب تؼساز پعق ب آ ظ زیس تؼساز ز ض ١ بی آ ظقی ؾیؿت ی پبضچ ٠ اعالػبت نس بت تطاكیي ربز یا ب ١ ف طخ ط یط ربز یا طاهجت ضای ب یؿی ای ی ربز ط ع سیطیت اضغطاضی ) ظات ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی( ظاضت ث ٢ ساقت پ یؽ ٠ ١ اػضبی رب ؼ ٠ ثب ت ط ع ذبل ثط بضثطا ربز حط ٠ ی ت ا س ١ عی ١٠ بی طاهجت ١ بی پعق ی ضا توج بی س ؾیؿت ١ بی ز ضثی ساض ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ پ یؽ ضا ١ بیی ضا س ی ثب ي اعالػبت پ یؽ ثب ي اعالػبتی رطی ١٠ بی تطاكی ی ثط اؾبؼICD10 آظ بیكبت ضا س از رسض پیبز ؾبظی ض ی طز ؾیؿت تط ب طاهجت ضای ب اظ ٠ ١ هطثب یب ربز یا زط ح ثط اؾبؼ زؾت ض بض ضقس ارت بػی كط ١ ی اهتهبزی 4 5 اضائ ٠ ز ض آ ظ پعق ی حی ذس ت ثطای پعق ب ػ ی ترههب حجت ط یط آظ بیكبت ضا س از رسض تبؾیؽ پكتیجب ی ؾیؿت ١ بی اعالػبتی ثطای ظبضت اضظیبثی ظبضت 150 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

151 یب ١ ويراست نخست ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی اكعایف KASP ػ ی زض ضز ػ ا ذغط ػ س ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط اظ عطین: - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ارطای غب ؼبت اضظیبثی زاذ ی ذبضری ثط ب ٠ ضیعی قس ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س كؼب یت ١ ب ط ١ بی شی لغ 7.2. مداخالت بین بخشی کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر - پی ب ١ ف هی ت ی ١ ب ؾجعیزبت اظ عطین: - اضائ ٠ ك م ١ بی ت یس - تؿ ٢ ی زؾتطؾی كب ضظ ث ٠ ثبظاض - ثط عاضی سا ر ؿبت آ ظقی ثطای كب ضظا ضؾب ٠ یا - ثط ب ١٠ بی ؼ - ثط ب ١٠ بی زضؾی - كؼب یت ١ بی ك م ثط ب ٠ 1. ظاضت آ ظ پط ض 2. ظاضت ػ ك ب ضی 3. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 4. ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی 5. ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ 6. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؾبظ ب ثی ٠ ؾال ت ی ظاضت كب ضظی ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت ظاضت زاز ؿتطی - ؾبظ ب تؼعیطات ق ٢ طزاضی ١ ب ان بف اكعایف یعا زؾتطؾی آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت - زب س ا یت ١ بی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی پبیساض عطح ١ ب اؾتطاتػی ١ ب ت ذاشتی ب ١ ف آؾیت حب یت حیغ ٠-1 ب ١ ف ؿجی 25 زضنسی ذغط ط یط ظ زضؼ بقی اظ ثی بضی ١ بی ه جی ػط هی ؾطعب زیبثت یب ثی بضی ١ بی ع ت لؿی سيیکشد تشين تخشی ا ١ ساف فصل هفت 151

152 ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ ويراست نخست 1. ظاضت ك ض 2. ظاضت لت 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 4. ؾبظ ب حلبظت حیظ ظیؿت 5. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 6. ق ٢ طزاضی ١ ب 1. ر ؼیت ١ ال اح ط 2. ؾبظ ب ظب پعق ی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا 3. ا ز ه ت 4. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 5. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ؾبظ ب ثی ٠ ؾال ت ی 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 1. ؾبظ ب ی اؾتب ساضز 2. ظاضت كب ضظی 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 4. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 1. ؾبظ ب ی اؾتب ساضز 2. ظاضت كب ضظی 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 4. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ؾبظ ب ثی ٠ ؾال ت ی 3. ؾبظ ب ظب پعق ی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا ؿطثب طی ت ؾؼ ٠ پیبز ؾبظی ثط ب ٠ ؿطثب طی ػ ا ذغط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )ثب اؾتلبز اظ ب ١ ف اؾتلبز اظ آكت ف ١ بی ب ا ب ١ ف آالی س ١ بی ذبى ب ١ ف اؾتلبز اظ ز ١ بی ب ا ب ١ ف آالی س ١ بی ١ ا ارطای هب ١ ای پبى زؾت ضا ؼ ١ بی )USPSTF ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ ازؿب ض ػبت طث ط ث ٠ ي ١ بی ا ی ٠ ػ ی حطك ٠ یا طاهجت اظ ذ ز ث ٢ ج ز طاهجت ا ضغا ؽ پیف اظ ثی بضؾتب اضائ ٠ تز ٢ یعات وط ث ٠ نطك ٠ طاهتت اظ ذ ز - ثطای طاهجت اظ ثی بضا جتال ث ٠ ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط )زؾت ب ككبض ذ آظ بیف ذ ثب ذطا ا كت ؿیط ( اكعایف آ ب ١ ی ػ طز طث ط ث ٠ ذس بت پبی ٠ پكتیجب ی اظ ظ س ی )BLS( ث ٠ ق مشاقثت ت ذاشتی 152 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

153 ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ ويراست نخست ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی - هطاض زاز ض ػبت ا یت زاض زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض ب ١ ف زؾتطؾی - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ی ١ ب زض یط ب ١ ف زؾتطؾی ث ٠ كط ثبت ا ی اظ عطین ارطای هب ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س 1. ؾیؿت هضبیی 2. یط ١ بی ا یتی 3. یط ١ بی ثؿیذ 4. ازاض جبضظ ثب هبچبم بال از رسض ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ - ؾیؿت حجت ثی بضا ثؿتطی / ؾطپبیی - حجت ط یط - حجت ؾطعب اؾتطاتػی ١ ب ت ٢ ی ٠ تكط عاضقبت ثط ب ٠ ضیعی قس كؼب یت ١ ب 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ؾبظ ب پعق ی هب ی 3. ؾبظ ب حجت اح ا ك ض ط ١ بی شی لغ ازؿب ض ػبت طث ط ث ٠ ي ١ بی ا ی ٠ زض ثط ب ١٠ بی زضؾی 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ظاضت ػ تحویوبت ك ب ضی 3. ظاضت آ ظ پط ض 4. ؾبظ ب آ ظ ك ی حطك ٠ یا کا ش آسیة حاکمیت حیغ ٠ وظاست ا ١ ساف 2 حذاقل 01 دسصذ کا ش مضشات استفاد اص الکل فصل هفت 153

154 ثؿت ٠ ؾطػت ؾ ذ ويراست نخست ز ض ظ ب ی قبذم ١ بی بثغ اضظقیبثی تیز ٠ غ ة 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ؾبظ ب تب ی ارت بػی ایطا 4. ازاض جبضظ ثب هبچبم بال از رسض 1. ظاضت آ ظ پط ض 2. ظاضت ػ ك ب ضی 3. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 4. ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی 5. ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ 6. ظاضت ضظ ر ا ب 7. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2 3 ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ط ١ بی شی لغ - 1 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - یط ١ بی ا یتی - ظاضت ضظ ر ا ب اكعایف زؾتطؾی ث ٠ ذس بت كب ض ا ا ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز ؾ ء هطف - ارطای ظطؾ زی GSHA STEPS KASP - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای - ارطای ظطؾ زی ی ضكتبض ١ بی پط ذغط ر ا ب - ت ٢ ی ٠ عاض ؾبال ٠ اظ حه الت ا ی كق ضجظ قس كؼب یت ١ ب اضائ ٠ ذس بت آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت ثطضؾی / آ بض - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب اؾتطاتػی ١ ب حاکمیت حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی ا ١ ساف 3 21 دسصذ کا ش میضان شی ع فؼالیت تذوی کم 154 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

155 تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س - 1 ق ٢ طزاضی ١ ب - 2 ظاضت ضظ ر ا ب - 1 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ظاضت ضكب ق ٢ طزاضی ١ ب ق ٢ طزاضی ١ ب 1. ظاضت آ ظ پط ض 2. ظاضت ػ ك ب ضی 3. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 4. ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی 5. ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ 6. ظاضت ضظ ر ا ب 7. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - 2 ق ٢ طزاضی ١ ب - 3 ظاضت ضظ ر ا ب ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ط ١ بی شی لغ اضائ ٠ كب ض زض ضز كؼب یت ثس ی اظ عطین ثط ب ٠ پعقي ذب از كیعی ی زض ح بض ح و ا هبت كطاؿت - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط اكعایف ؾطا ٠ كضبی ثبظ ػ ی زض ١ ط غو ٠ اظ ر ٠ طا ع ضظقی پبضى ١ ب ؿیط اكعایف ذغ ط ز چطذ ٠ ؾ اضی اذتهبنی اكعایف پیبز ض اؾتب ساضز ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز كؼب یت ١ بی اضظیبثی زاذ ی ذبضری - ارطای ظطؾ زی STEPS GSHA KASP - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - آ بض ؾبذت ؾبظ - عاض ث ٠ هغ ا تكبض اعالػبت كؼب یت ١ ب - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط اؾتطاتػی ١ ب ثطضؾی آ بض اضائ ٠ ذس بت آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض انالح حیظ ظیؿت حاکمیت حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة ا ١ ساف 4 31 دسصذ کا ش مت سط مصشف ومک/ سذیم ت سط فصل هفت 155

156 تیز ٠ تیز ٠ غ ة غ ة قبذم ١ بی قبذم ١ بی بثغ بثغ اضظقیبثی ز ض ز ض ظ ب ی ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ؾبظ ب ی اؾتب ساضز 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 1. ظاضت آ ظ پط ض 2. ظاضت ػ ك ب ضی 3. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 4. ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی 5. ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ 6. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س NA ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س 1. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2. ظاضت ظاضت ن ؼت ن ؼت ؼس ؼس تزبضت تزبضت ط ١ بی شی لغ ط ١ بی شی لغ ؾال ت طث ط ث ٠ هطف ي ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز حس زیت ١ بی - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط ت ؾؼ ٠ اؾتب ساضز ١ بی ی ثطای یعا ي / ؾسی زض حه الت ؿصایی ن ؼتی ارطای آ ٢ ب - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری NA كؼب یت ١ ب كؼب یت ١ ب.2 - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض تط ثبظاض NA - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط اؾتطاتػی ١ ب اؾتطاتػی ١ ب ثطضؾی آ بض حه الت حاکمیت حیغ ٠ حیغ ٠ مشاقثت ت ذاشتی وظاست کا ش آسیة ا ١ ساف ا ١ ساف جمؼیت 5 31 دسصذ کا ش شی ع استؼمال دخاویات دس حال حاضش دس سىیه 05 سال ت تاال 156 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

157 ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ 1. ظاضت ا ض اهتهبز زاضایی 2. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 1. یط ١ بی ا یتی ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س 2. ق ٢ طزاضی ١ ب 1. یط ١ بی ا یتی 2. ق ٢ طزاضی ١ ب 3. ان بف 1. یط ١ بی ا یتی 2. ق ٢ طزاضی ١ ب 3. ان بف 2. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 3. ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 4. قط ت زذب یبت ایطا 1. ؾبظ ب ی اؾتب ساضز. ظاضت كب ضظی 1. ظاضت آ ظ پط ض 2. ظاضت ػ ك ب ضی 3. ؾبظ ب ی نسا ؾی ب 4. ظاضت زكبع 5. ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی 6. ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ 7. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ایزبز / تط اؾتب ساضز ١ ب ثطای حه الت زذب ی زاذ ی اضزاتی حس زیت زض كت ت ت ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز ؾی بض كیس اكعایف كق ضجظ حه الت زذب ی هبچبم ارطای حس زیت كط ارطای ػیت هطف زذب یبت زض ا ب ػ ی اكعایف ب یبت ثطای حه الت زذب ی زاذ ی اضزاتی - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط یلیت ب ١ ف زؾتطؾی آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت ارطای هب ارطای هب ارطای هب ضغ ب یبت تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى کا ش آسیة فصل هفت 157

158 ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی 1. ظاضت تؼب بض ضكب ارت بػی - ؾبظ ب ی ثی ٠ ؾال ت 2. ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 3. ق ٢ طزاضی ١ ب -1-2 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت 3- یط ١ بی ا یتی ط ١ بی شی لغ ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ػ ك ب ضی ؾبظ ب ی نسا ؾی ب ظاضت زكبع ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی -1-2 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؾبظ ب ظب پعق ی ر ٢ ضی اؾال ی اكعایف زؾتطؾی ث ٠ طا ع ذس بت تطى زذب یبت - ارطای GSHS GYTS STEPS ث ٢ ج ز یلیت طاهجت اظ ثی بضا جتال ث ٠ ككبض ذ اظ عطینCME ١ ب ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز ككبض ذ ثبال - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری - آ بض ثبظاض - پیف ثی ی هبچبم كؼب یت ١ ب ث ٢ ج ز یلیت ذس بت آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض اؾتطاتػی ١ ب ثطضؾی اعالػبت ثبظاض اضائ ٠ ذس بت مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة حاکمیت حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی ا ١ ساف 6 25 دسصذ کا ش شی ع فشاس خ ن تاال 158 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

159 تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی ایطا -3 ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ط ١ بی شی لغ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ا ز ه ت ا ١ ساف ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ضكب -1 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 2- ؾبظ ب ظب پعق ی ر ٢ ضی اؾال ی ایطا -3 ط ١ بی شی لغ ا ز زیبثت ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی - ثط ب ١٠ بی ی زیبثت ككبض ذ ثبال زؾت ضا ؼ ١ بی پعق ی ثط ب ١٠ بی زضؾی STEPS - - ترهیم ث زر ٠ ثطای ثط ب ١٠ بی ػ یبتی طث ط ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب زض یط - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری كؼب یت ١ ب ا ١ ساف 3 1 ث ٢ ج ز یلیت طاهجت اظ ثی بضا زیبثتی ؿتط پ قف ثط ب ٠ ی زیبثت ث ٠ ق ٢ طؾتب ٢ ب ثعض STEPS كؼب یت ١ ب اؾتطاتػی ١ ب ظبضت ثط ػ ا ذغط یلیت ذس بت اضائ ٠ ذس بت - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض - ؾیؿت حجت ثی بضا ثؿتطی / ؾطپبیی - ثطضؾی ١ ب اؾتطاتػی ١ ب حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة حاکمیت حیغ ٠ وظاست ا ١ ساف - 7 ت قف ا ١ ساف افضایش دیاتت ي چاقی فصل هفت 159

160 تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ط ١ بی شی لغ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ػ تحویوبت ك ب ضی ن س م ح بیت اظ پػ ١ ف ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ضكب - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری - غب ؼبت طث ط ث ٠ ث ٢ ط ثطزاضی - ثطضؾی ضضبیت ثی بض - آ بض قط ت ١ بی ثی ٠ كؼب یت ١ ب ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ضا ١ سف هطاض زاز ا س اضتوب RCTs زض ح ظ پعق ی ؾ تی ٠ - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری اؾتطاتػی ١ ب ثطضؾی ١ ب آ بض تحوین ت ؾؼ ٠ - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى حاکمیت حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة 8 حذاقل حاکمیت ا ١ ساف 71 دسصذ دسیافت خذمات داسي دسماوی ي مشايس تشای جل گیشی اص حمل قلثی ي سکت مغضی - 9 دستشسی 011 دسصذی ت فىايسی ای پای مقشين ت صشف ي داسي ای ضشيسی ملی اص جمل داسي ای جىشیک م سدویاص تشای دسمان 160 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

161 ایه تخش پس اص تشوام سیضی دقیق ت سط تیم فىی مشتشک تکمیل خ ا ذ شذ تیز ٠ غ ة قبذم ١ بی اضظقیبثی بثغ ز ض ظ ب ی ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س NA ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ت ب ی ثرف ١ بی زض یط زض ای ؾ س ط ١ بی شی لغ ث یبز ثی بضی ١ بی ذبل ؾبظ ب یت ٠ ا ساز ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؾبظ ب ی ثی ٠ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ظاضت ضكب -1-2 ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ؾبظ ب ی اؾتب ساضز - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط NA - ترهیم ث زر ٠ الظ ثطای اهسا بت طث ع ٠ زض ث زر ٠ ؾبال ٠ ؾبظ ب ١ بی زض یط تط ض ؿ ١ بی ن ؼتی ذ ضا ی ره ل پرت پع زاذ ی اضزاتی - ا ضبی ١ ط یي اظ تلب ١ ب ١٠ بی ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی ط ١ بی شی لغ طتجظ - ثط عاضی ظ كؿت ١ بی ك ی ثط ب ٠ ضیعی قس - عاض سا ث ٠ وب بت ته ی یط س - ا زب غب ؼبت ثط ب ٠ ضیعی قس ثطای اضظیبثی زاذ ی ذبضری كؼب یت ١ ب - غب ؼ ٠ ث ٢ ط ثطزاضی - ثطضؾی ضضبیت ثی بض - آ بض قط ت ١ بی ثی ٠ ثبظپطزاذت ١ عی ١٠ بی ؾ ی ثطای زاض ١ بی / ك ب ضی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط ٠ تحت ثی ٠ یؿت س تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض NA یبضا ١٠ ب - ثطضؾی ١ ب - آ بض - زب س ا یت ١ بی طث ع ٠ زض زؾت ض بض ق ضای ػب ی ث ٢ ساقت - ایزبز یت ٠ ی ثی بضی ١ بی ؿیط ا یط - ایزبز تی ١ بی ك ی كتطى ثی ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی زی ط ؾبظ ب ١ بی زض یط - ثط ب ٠ ضیعی اهسا كتطى تب ی ب ی عطح ١ ب ث ٠ ق پبیساض ارطای ؾیبؾت ١ ب اؾتطاتػی ١ ب کا ش آسیة حاکمیت حیغ ٠ وظاست مشاقثت ت ذاشتی کا ش آسیة ا ١ ساف تیماسی ای ػمذ غیشياگیش دس مشاکض ػم می ي خص صی 01 سساوذن میضان اسیذ ای چشب تذين تشاوس دس سيغه ای خ ساکی ي م اد غزایی دس حذ صفش فصل هفت 161

162 آ ظ تط یذ ث ٢ ساقت ث ٢ ج ز KASP ػ ی زض ضز ض ؿ پرت پع ؾب PM و PM10 دو آالینده هوا هستند که با CV COPD آسم مرگومیر سرطان و عوارض آنها مرتبط میباشند. 2. Pyrene Benzene & Benzo α دو آالینده هوا هستند که عمدتا ناشی از احتراق سوخت در گروه A مواد سرطان زا است )این موارد بر اساس مقیاس آالیندههای هوا WHO می باشند(. ظبضت آ بض عاض ؾبال ٠ آ بض طث ط ظاضت ن ؼت ؼس تزبضت NA NA طاهجت ث ٢ ساقتی NA ظاضت آ ظ پط ض ظاضت ػ ك ب ضی ؾبظ ب ی نسا ؾی ب ظاضت زكبع ظاضت كط ١ اضقبز اؾال ی ق اضی ؾیبؾت صاضی ائ ٠ ر ؼ ٠ ظاضت ث ٢ ساقت زض ب آ ظ پعق ی 162 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

163 فصل هفت 163 ويراست نخست

164

165 فرصتها و چالشهای جمهوری اسالمی ایران در پیشگیری و کنرتلبیماریهای غیرواگیر فصل هشت 165

166 8.1. مقدمه این فصل از سند قصد دارد تا فاکتورهای موثر در پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر در کشور را مرور کرده و نیز فرصتهای موجود در کشور که میتوانند به نوعی در رسیدن کمیته به اهداف خود در جهت پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر موثر واقع شوند را بررسی نماید.»پزشک خانواده«و»ادغام آموزش پزشکی با بخش بهداشت و درمان در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی«بهعنوان فرصتهایی که میتوانند کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر را در رسیدن به اهداف خود یاری کنند به تفصیل در این فصل مورد بحث قرار گرفتهاند عوامل موثر بر بیماریهای غیرواگیر در جمهوری اسالمی ایران دستیابیبهباالترینحدممکنازسالمت یکحقاساسی انسانیاستکهدراساسنامهسازمانجهانیبهداشت ) WHO (مندرجاست. سالمت برای آسایش شخص امری حیاتی است و منافع اقتصادیی اجتماعی و فرهنگی زیادی را برای اشخاص خانوادهها و کشورها به ارمغان میآورد چرا که مردم از همه نظر بسیار پویاتر میشوند. با توجه به آنچه گفته شد در نظر گرفتن نقش مردم بهعنوان نقطه عطف اساسی برای اقدام به سیاستگذاریهای موثر در کشور در زمینه کنترل و پیشگیری بیماریهای غیرواگیر حائز اهمیت فراوان است. به منظور رسیدن به هدف مذکور الزم است عوامل موثر بر بیماریهای غیرواگیر شناسایی شده و مورد بررسی قرار گیرند. از این رو کمیته ملیپیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط عوامل مداخلهای مورد نظر برای کنترل بیماریهای غیرواگیر در جمهوری اسالمی ایران را در هفت مورد خالصه مینماید: عوامل پس زمینهای عوامل زمینهای سبک زندگی عوامل شغلی سوانح و حوادث عوامل فیزیولوژیک و عوامل پاتولوژیک. 166 کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394

167 نخست ويراست نیازمند و شده محسوب کشور توسعه عمده مولفههای عوامل این که است این شد اشاره آنها به باال در که مذکور عامل هفت انتخاب علت هب نیاز اما هستند کشور توسعه کالن اهداف جز زمینهای پس و زمینهای عوامل تغییر گرچه هستند. مدت کوتاه یا و مدت بلند برنامهریزیهای مختصر طور به ادامه در و هستند دستیابی قابل آینده در که دارند مدتی طوالنی و هدفمند سیاستگذاریهای و برنامهریزی پیچیده مداخالت شد. خواهد پرداخته آنها به زیرساختهای در تغییر به نیاز که هستند مولفههایی جمله از حوادث و سوانح کاهش و شغلی عوامل زندگی سبک در تغییر دیگر طرف از عوامل در تغییر ولی کنند. تغییر و شده اصالح جهانی استانداردهای مطابق دور چندان نه آیندهای در تا است نیاز و داشته محیطی و فرهنگی دستیابی قابل مدت کوتاه در و بوده نزدیکتر غیرواگیر بیماریهای پیشگیری و کنترل زمینه در کمیته اهداف به پاتولوژیک و فیزیولوژیک فیزیولوژیک عوامل جمله از که... و وزن اضافه و چاقی خون چربی خون قند خون فشار افزایش کنترل و پیشگیری فرهنگسازی است. سکته دیابت عروقی قلبی بیماریهای سرطانها انواع جمله از غیرواگیری بیماریهای به که برد پیش سمتی به را مردم میتواند هستند عامل دو رو این از باشند. داشته بیشتری زندگی امید نهایت در و بهتر زندگی کیفیت و نشده مبتال هستند پاتولوژیک عوامل از که... و مغزی شد. خواهد داده توضیح ادامه در مبسوط طور به پاتولوژیک و فیزیولوژیک صنایع و بازار جغرافیایی کننده تهدید عوامل و ناسالم زیست محیط بخش سه در زمینهای عوامل 4.2( )شکل کمیته مفهومی چارچوب در در آب نامناسب کیفیت و کمیت جمله از جامعه افراد سالمت به آسیبرسان محیطی عوامل تمام ناسالم زیست محیط میشود. بندی تقسیم را هوا آلودگی و طبیعی بالیای شغلی حوادث رانندگی حوادث خانگی حوادث هوا و آب نامناسب تغییرات بارندگی کم میزان دسترس ساعات کردن هزینه سالم محصوالت از تولید/استفاده نبودن صرفه به مقرون اعتباری غیر بازار چون عواملی شامل بازار میشود. شامل بیماریهای کنترل بهسیاستهای توجه بدون اقتصادی یارانههای و کاال توزیعسبد معاش امرار و درآمد منظورکسب به اوقاتفراغت در جادهای نقل و حمل ناکافی زیرساختهای و غذایی محصوالت ناسالم نقل( و )حمل توزیع نظام ناسالم محصوالت واردات غیرواگیر اشباع چربی مواد به پایین دسترسی نمک باالی میزان جمله )از ناسالم محصوالت کننده تولید غذایی صنایع صنایع بخش در است. کشور مس تولید صنایع آالت وآهن فوالد تولید صنایع گچ و آهک سیمان تولید صنایع جمله )از کننده آلوده صنایع...( و ترانس چرب اسید نشده صنایع...( و میز و صندلی تولید صنایع وتشک تولیدتخت صنایع جمله )از ارگونومیک ویژگیهای فاقد محصوالت کننده تولید صنایع...( و اندازه به )ایربگ سرنشینان کامل حفاظت سیستمهای به مجهز خودروهای پایین تولید مانند ایمن نا خودروهای کننده تولید خودروسازی قابل... و کشور جادهای شبکه به نسبت شهری بین بزرگراههای پایین درصد کشور ترافیکی غیراستاندارد و نامناسب زیرساختهای کافی( است. ذکر است. سالمت تعیینکننده اجتماعی عوامل و سالمندی شهرنشینی شامل زمینهای عوامل سالمت دوستدار شهر استانداردهای با کشور شهرهای زیاد فاصله و پاک شهر استانداردهای با کشور شهرهای زیاد فاصله جمله از شهرنشینی قومیتی و جنسیتی تبعیض طبقاتی اختالف شامل سالمت تعیینکننده اجتماعی عوامل دارد. سزایی به تاثیر غیرواگیر بیماریهای ایجاد بر است. اجتماعی سرمایه کاهش و نشینی حاشیه بیسوادی فقر برای اینکه عالوه به است ذکر قابل WHO مداخالت غیرواگیر بیماریهای کنترل در مداخلهای عامل یک بهعنوان زندگی سبک تغییر برای مصرف کمبود نشده اشباع چرب اسیدهای کم مصرف 3 امگا چرب )اسید دریایی غذاهای مصرف کمبود )مانند ناسالم غذایی رژیم اصالح دیگر و غذایی رژیم درمان پیگیری عدم جسمی فعالیت فقدان مخدر مواد و الکل سیگار مصرف...( و قرمز گوشت زیاد مصرف شیر گرفت. نظر در باید را مداخالتی اجتماعی روانی عوامل و پرتنش زندگی و رژیمها )Noise( سروصدا بخارها و گازها ذرات...( و نیکل بنزن آزبست )مانند آسم کننده ایجاد عوامل )کارسینوژنها( شغلی سرطانزای مواد پیشگیری برای که هستند شغلیای عوامل جمله از شغلی کمردردهای کننده ایجاد ارگونومیک عوامل و شغلی حوادث و سوانح خطرزای عوامل بگیرند. قرار مداخله مورد باید غیرواگیر بیماریهای کنترل و هک میشود گرفته نظر در گیرد قرار توجه مورد غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری در باید که دیگری عامل بهعنوان نیز حوادث و سوانح غیرخانگی خانگی خشونت جمله از خشونت و پزشکی عمدی غیر خطاهای همچنین است. عمدی غیر سوانح سایر و جادهای سوانح شامل میشوند. محسوب حوادث و سوانح جز کودکان از جنسی استفاده سوء و خودکشی معدنی مواد پایین تراکم خون چربی افزایش وزن)چاقی( اضافه خون قند افزایش خون فشار افزایش جمله از فیزیولوژیک عوامل پیشگیری و کنترل برای که است آهن و روی کمبود نهایت در و A و D ویتامین کمبود گلومرولی فیلتراسیون پایین میزان استخوانی سطح چهار در مداخالتی کدام هر برای شود. اندیشیده مذکور عوامل از یک هر با مقابله برای تمهیداتی است الزم غیرواگیر بیماریهای 167 هشت فصل

168 نخست ويراست از پس خدمات و گیرد قرار توجه مورد موثر خدمت ارائه برای باید که اقداماتی سه و دو سطح خدمات اولیه و ابتدایی پیشگیری خدمات است. شده گرفته نظر در ترخیص جوامع برای و جامعه عموم )برای زندگی شیوه تغییر و آموزش شامل گردد ارائه باید که خدماتی نوع اولیه و ابتدایی پیشگیری خدمات سطح در دارویی مداخالت هدف( گروههای سایر و نظامی پادگانهای و سربازخانهها دولتی بخش کارمندان دانشجویان دانشآموزان مانند خاص خدمت ارائه برای اقداماتی باید همچنین سطح این در است. بازتوانی مداخالت و درمانی مداخالت غربالگری مداخالت پیشگیری منظور به دستورالعملهای و آییننامهها داخلی نامههای آیین توسط نیاز مورد حمایتی قوانین تصویب شامل اقدامات این گیرد. قرار توجه مورد موثر دستی باال اسناد در مصوب قوانین اسالمی شورای مجلس مصوب قوانین دولت هیات مصوب دستورالعملهای و نامهها آیین وزارتی دیگراقداماتیکهبایدبرایارائهخدمتموثرموردتوجهقرارگیرد تامیندسترسی افزایشپوشش بهبود سالهتوسعه(است.از 5 )برنامههای شاخصهای کاهش و زندگی امید افزایش و زندگی کیفیت بهبود سالمت نظام عملکرد از رضایت افزایش عدالت و کارایی افزایش کیفیت است. مرگ مداخالت تصویربرداری( مداخالت و آزمایشگاهی )مداخالت تشخیصی مداخالت زندگی شیوه تغییر و آموزش شامل سه و دو سطح خدمات است. بازتوانی و دارویی مداخالت درمانی در که نیاز مورد حمایتی قوانین تصویب جمله از گیرد قرار توجه مورد باید موثر خدمت ارائه برای دیگری اقدامات سه و دو سطح خدمات از پس از رضایت افزایش عدالت و کارایی افزایش کیفیت بهبود پوشش افزایش دسترسی تامین شدهاند مطرح اولیه و ابتدایی پیشگیری خدمات زندگی امید افزایش زندگی کیفیت بهبود کمرشکن هزینههای میزان کاهش جیب از شده پرداخت هزینههای کاهش سالمت نظام عملکرد مرگ. شاخصهای کاهش و گیرد. صورت منزل در مراقبت و ترخیص از پس خدمات زمینه در مداخالتی باید مراحل این از پس شوند. اجرا و گرفته قرار توجه مورد فیزیولوژیک عوامل از کدام هر برای باید مذکور مداخالت تمامی و کمردرد روانی اختالالت )COPD( آسم سرطانها دیابت مغزی سکته عروقی قلبی بیماریهای شامل نیز پاتولوژیک عوامل نهایت در به شود. گرفته نظر در باید است نیاز مورد فیزیولوژیک عوامل مورد در که مداخالتی عوامل این تمامی برای که کلیویاست مزمن بیماریهای از قبل بیمارستانی پیش و اورژانس خدمات عنوان با دیگری سطح )COPD( آسم و مغزی سکته عروقی قلبی بیماریهای مورد سه در عالوه است. شده بیان تفسیر به کمیته مفهومی چارچوب 3 پیوست در است. نیاز مورد سه و دو سطح خدمات ) FP («یکسیستمموثربرایکاهشخطرابتالبهبیماریهایغیرواگیردرایراناست پزشکخانواده»برنامه آیا 8.3. بهداشتی خدمات به جهان سراسر در مردم تمام که شود حاصل اطمینان که است این )UHC( همگانی مراقبتهایبهداشت از اصلی هدف بهداشت مراقبتهای موفقیت نیستند. روبرو مالی مشکالت گونه هیچ با آن هزینههای پرداخت برای و دارند دسترسی خود نیاز مورد درمانی باشد شده اجرا خوبی به که کارآمد و قوی بهداشت سیستم یک 1( جمله از است اجتنابناپذیر پارامترهای سری یک وجود نیازمند همگانی وجود 4( و نیاز مورد آوریهای فن و داروها به دسترسی 3( درمانی و بهداشتی خدمات برای نیاز مورد مالی منابع تأمین برای سیستم یک 2( به دشوار بسیار همگانی بهداشت مراقبتهای اهداف کل به رسیدن چه اگر دیده. آموزش کامال و انگیزه با بهداشت کارکنان در کافی ظرفیت 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 168

169 نخست ويراست و بهداشت وزارت برنامههای از یکی خانواده پزشک بود. خواهد پذیر امکان امر این درگیر کشورهای همکاری صورت در اما میرسد نظر است. شده اجرا ایران در همگانی بهداشت مراقبتهای اصلی اهداف راستای در که است پزشکی آموزش همگانی بهداشت مراقبتهای اهداف راستای در که است صرفه به مقرون و عادالنه برنامههای از یکی خانواده پزشک شد ذکر که همانطور شهری مناطق در برنامه این اجرای تاریخ حال این با شد. آغاز ایران روستایی مناطق در 2005 سال از خانواده پزشک برنامه است. شده ایجاد طول در برنامه این موفقیتهای و مزایای از برخی است. شده اجرا کشور استان دو در تنها و شد( آغاز 2011 سال )از نمیکند تجاوز سال سه از میگیرد. قرار بحث مورد زیر در اجرا مدت در پزشک 2000 از کمتر از نفر( از کمتر جمعیتی با )مناطقی روستایی مناطق در پزشکان تعداد برنامه این اجرای از پس سال یک تنها یافته افزایش ماه در ریال میلیون 15 به ریال میلیون 1.5 از پزشکان درآمد و یافت افزایش 2006 سال در پزشک 6000 از بیش به 2005 سال به دسترسی و دارند خانواده پزشکان برای قبول قابل مسکونی مکانهای درحالحاضر درمانی و بهداشتی مراکز از درصد 50 به نزدیک است. و نوزادان مرگومیر نرخ 1990 دهه آغاز از بار اولین برای است. یافته بهبود مشهود کامال شکلی به روستایی مناطق در بهداشتی مراقبتهای شد. مشاهده شاخص دو هر در 35 میزان به کاهشی روستایی افتاده دور مناطق از برخی در و رسیده ثابت میزانی به مادران آموزشی روستایی مناطق در کار به مربوط مسئولیتهای برای پزشکان که است این ایران در خانواده پزشک برنامه در مهم مسایل از یکی ارتقا برنامه یک تازگی به آن بر عالوه و شد گرفته نظر در قرارداد آغاز در کوتاه اجباری دوره یک مشکل این بر غلبه برای نمیکنند. دریافت پزشکان بهعنوان که کسانی تا شده اتخاذ ترتیباتی است. شده اندازی راه اینترنت بر مبتنی مجازی آموزش از استفاده با نیز مستمر حرفهای مهم چالش یک همچنان مالی تامین حال این با شوند. تخصصی آموزش دورههای وارد داشتهاند فعالیت سال سه مدت به حداقل خانواده پزشک برنامه نیاز مورد پرداختهای و زیرساختها بهداشت وزارت جای به تا یافت مسئولیت رفاه تاسیس تازه وزارت است. برنامه این برای اما است یافته بهبود کنون تا زمان آن از وضعیت شد. مواجه عمده موانع برخی با راه آغاز در برنامه دلیل همین به و نماید فراهم را خانواده دارد. فاصله ایدهآل وضعیت با همچنان در را بهداشتی مراقبتهای ارائه که شد اندازی راه منظور این به برنامه این خانواده پزشک پروژه برای شده تعیین پیش از اهداف میان از این در کار و زندگی به مربوط مشکالت تا شد گرفته نظر در اضافهای پولی پاداشهای دلیل همین به و کند پذیر امکان محروم مناطق پزشکان دریافتی رقم که شد باعث عملکرد( از مستقل پرداخت معنای )به سرانه پرداخت روش مراکز از برخی در نماید. جبران را مناطق دو اجباری عمومی خدمت از بخشی بهعنوان تنها عمومی پزشکان اکثر باشد. دانشگاهها بهترین در استاد یک دریافتی مبلغ برابر سه میدهند انجام خود عمومی تعهدات با همزمان طور به را خود سربازی خدمت که مرد پزشکان برای میشوند. پروژه این وارد خود ساله را خود سربازی خدمت منطقه همان در که باشد پزشکانی برابر 40 آنها سرانه درآمد تا شد خواهد باعث خانواده پزشک یک بهعنوان کار قرار استفاده مورد نیز عملکرد بر مبتنی دستمزد و پاداش پرداخت اضافه سیستمهای مراکز از برخی در که کنیم اضافه باید میگذرانند. میگیرند. کند. متقاعد خانواده پزشک برنامه در مشارکت برای را پزشکان گذشته از بیشتر میتواند موجود مشوقهای که میرسد نظر به نتیجه در بیماریهای کنترل و پیشگیری باعث تنها نه امر این که سازد حاصل را بیشتری بسیار تاثیر میتواند بهورزکارکنان کنار در پزشک یک وجود توسعه میبخشد. بهبود کشور سراسر در را درمان و بهداشت سیستم بلکه میشود درمانی و پیشگیرانه فعالیتهای انجام طریق از غیرواگیر 169 هشت فصل

170 نخست ويراست کنترل و پیشگیری ملی کمیته اهداف به رسیدن برای دیگری فرصت بهعنوان باید شهری مناطق به روستایی مناطق از خانواده پزشک برنامه شود. گرفته نظر در غیرواگیر بیماریهای ایران اسالمی جمهوری پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت در سالمت و پزشکی آموزش ادغام 8.4. مدرن شیوههای اساس بر پزشکی دانشکدههای اندازی راه و ایرانی پزشکی التحصیالن فارغ بازگشت با بیستم قرن اول نیمه در برای همه این با شد. حاصل پزشکی تخصصی دانشکدههای و دیده آموزش انسانی نیروی به دسترسی در و توسعه در زیادی پیشرفتهای علوم آموزش حوزه در کاستیها این عمده طور به که داشت وجود هایی کاستی کمی و کیفی نظر از هم بینالمللی استانداردهای به رسیدن پزشکی آموزش در بزرگ اسالمی پیشرفتهای انقالب از پس 1979 سال از میشد. مشاهده پزشکی تحقیقات توسعه در و پایه و بالینی فوق تالشهای ایران آن اقتصادی و اجتماعی پیامدهای و عراق توسط تحمیلی ساله هشت جنگ به توجه با مجموع در آمد. دست به برای تقاضا رفع در ویژه طور به مختلف زمینههای در خودکفایی به تا داد انجام کشور این در نیاز مورد ماهر انسانی نیروی آموزش در العادهای کند. پیدا دست پزشکی پرسنل ژنتیک تاکیدبرپیشگیریازبیماری ایمونولوژی بیوشیمی و زمینه ویژهدر پیشرفتهایبیسابقهایدرسالهایاخیرحاصلشدهاست به رویکرد در اساسی تغییر یک به نیاز هم با همه دولتها و )WHO( جهانی بهداشت سازمان توسط همه«برای»سالمت رویکردهای اجرای و جوامع خواستههای نمیتواند دیگر پزشکی علوم در آموزش سنتی روشهای که داد نشان گذشته دهه سه میکند. نمایان را پزشکی آموزش به مردم نیازهای با را خود تا کردند تالش قدیمیتر مکاتب از بسیاری و شده جدیدتر پزشکی مکاتب گیری شکل به منجر امر این سازد. برطرف را آن از و نمایند حرکت آنها دو هر یا و )PBL( مشکل بر مبتنی یادگیری یا و )COME( پزشکی نگر جامعه آموزشهای سمت به و ساخته منطبق نمایند. استفاده بیشتر آموزش برای پایهای بهعنوان آن در که شد منجر بیانیه یک صدور به و آورد دست به بهتری جایگاه و قدرت بینالمللی نشستهای و مجامع در حرکت این از ان را شده انجام تالشهای آموزش روشهای در جدید پیشرفتهای اهمیت به اذعان وجود با )WFME( پزشکی آموزش جهانی فدراسیون فرهنگی نیازهای با باید تغییرات این که کرد اعالم و داده قرار تاکید مورد را پزشکی آموزش در واقعیتر اساسی تغییرات به نیاز و دانسته کافی باشند. منطبق جوامع تغییر حال در دائما سیاسی و در ویژه به تالشها این گرفت انجام ماهر انسانی نیروی فقدان به مربوط مشکالت کاهش برای جدی هایی تالش 1980 دهه در تالشها این که بود پزشکی آموزش کیفیت بردن باال برای متمرکزی تالش شاهد 1990 دهه بودند. رنگتر پر پزشکی علوم دانشگاههای که بود مشکالتی تمام و نگر جامعه طب توسعه مدرس و دانشجو ارزیابی جدید مفاهیم محور دانشجو یادگیری و PBL موضوعات پایه بر بودند. متمرکز آن بر خود آینده استراتژیهای سازی پیاده و طراحی برای آموزش گذاران سیاست آموزش و جامعه سالمت به مربوط مسائل مورد در ویژه به بودند مواجه آنها با عالی آموزش و بهداشت وزارتخانههای که مشکالتی بر غلبه برای این بود. ایران در پزشکی آموزش پیشرفت در عطفی نقطه پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت استقرار بهداشتی مراقبتهای پرسنل کارگاههای و کنفرانسها التحصیلی فارغ و دانشجو پذیرش علمی هیات اعضای پزشکی علوم دانشگاههای تعداد افزایش به منجر امر فوق موارد تمام به دستیابی برای نیست گفتن به نیازی است. شده نشریات و پزشکی تحقیقات در کیفی و کمی مناسب نسبتا رشد و آموزشی شدند. اندازی راه آموزش توسعه مراکز مرتبط استراتژیهای و سیاستها توسعه راستای در در حضور وجود با باشند. داشته مهارت آمده دست به دانش از استفاده در کافی اندازه به باید التحصیالن فارغ مدرک دریافت از جدای پزشکان شایستگی تایید مورد سطح حفظ برای که است شده پذیرفته واقعیت یک این ارشد کارشناسی و کارشناسی تحصیالت دورههای ارشد کارشناسی کارشناسی مقطع شامل امروزه پزشکی آموزش نتیجه در نمایند. رسانی روز به را خود اطالعات که دارند الزم متخصصان و تمام با مداوم تماس در را تخصصی و عمومی پزشکان از دسته دو هر آموزشها این که است نگر جامعه پزشکی آموزش و خدمت حین آموزش میدارد. نگه آنها به مربوط کاری زمینههای در جدید پیشرفتهای پزشکی آموزش در موجود کنونی چالشهای با مقابله برای مناسب روشی بهعنوان همواره گذشته دهه دو در )CME( پزشکی مداوم آموزش یک ساخت اجباری را پزشکی مداوم آموزش که ایران اسالمی جمهوری مجلس در قانونی تصویب از پس است. گرفته قرار توصیه و تایید مورد نظر تجدید مورد پزشکی مداوم آموزش قانون 1997 سال در شد. اجرا کشور سراسر در 1995 تا 1991 سال از مداوم آموزش ساله پنج برنامه نیازی دهند. ادامه ایران در خود طبابت به بتوانند تا نمایند شرکت پزشکی مداوم آموزش دوره یک در ساخت ملزم را پزشکان همه و گرفت قرار ادغام دهد. ارتقا بهطورکلی را پزشکی آموزش و پزشکان پیشرفت و علمی وضعیت که است توانسته پزشکی مداوم آموزش که نیست گفتن به است. داشته محوری نقشی ایران در پزشکی مداوم آموزش موفقیت در که داد نشان کشور بهداشتی مراقبتهای سیستم و پزشکی آموزش پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت در سالمت با مرتبط فعالیتهای و پزشکی آموزش ادغام مزایای باال در شده ذکر شرایط به توجه با 1394 تير واگیر غیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملے کمیته 170

171 نخست ويراست انسانی نیروی تربیت منظور به - کشور در موجود چالشهای بر مبتنی - مناسب آموزشی دورههای روی بر تمرکز است. شفاف و واضح کامال دهنده نشان که است پارامترهایی جمله از شواهد بر مبتنی راهحلهای کردن پیدا برای تحقیقاتی مناسب فضای ایجاد همچنین و حرفهای امرمیتواندمنجربهپیشگیریوکنترلبیماریهای این ایرانمیباشد ودرنتیجه ادغامیادشدهدرتقویتسیستمبهداشتودرمان اثربخشی شود. کشور در سالمت با مرتبط مشکالت مهمترین از یکی بهعنوان غیرواگیر سند اهداف به رسیدن جهت در دیگر فرصتی سالمت: نظام تول طرح 8.5. درمان بهداشت وزارت به یارانه ها هدف مندی منابع تخصیص با و توسعه پنجم برنامه قانون در سالمت اهداف شدن اجرایی منظور به آموزش و درمان بهداشت وزارت خورد. رقم اخیر سال های در سالمت نظام اصالحات بزرگترین از یکی 1393 سال در پزشکی آموزش و چشم-انداز سند و توسعه پنجم برنامه جمله از باالدستی اسناد و کلی مأموریت و وظایف به توجه با سالمت متولی باالترین عنوان به پزشکی مردم از مالی حفاظت رویکرد سه با را سالمت تحول طرح رهبری- معظم مقام -ابالغی سالمت کلی سیاست های به عنایت با و ساله بیست به را آن 1393 سال ماه اردیبهشت 15 از و داد قرار خود کار دستور در خدمات کیفیت ارتقای نیز و سالمت خدمات به دسترسی در عدالت ایجاد درآورد. اجرا مرحله برنامه طرح اول مرحله در است. شده اجرایی طرح این از مرحله سه حاضر حال در و است برنامه هشت شامل سالمت نظام تحول طرح بیمارستان های در متخصص پزشکان شدن مقیم گردید. اجرا دولتی بیمارستان های در خدمات تمام ارایه و مردم پرداختی فرانشیز کاهش حوزه طرح این دوم گام در بودند. تحول طرح اجرایی برنامه های دیگر جمله از محروم مناطق در پزشکان ماندگاری از حمایت و دولتی در خانواده پزشک و روستایی بیمه برنامه شهرها حاشیه در خدمات ارایه همچون برنامه هایی و گرفت قرار هدف مورد پیشگیری و بهداشت گرفتند. قرار کار دستور در مردم سالمت سواد ارتقای و بین بخشی همکاری نهادینه سازی و تقویت خانواده پزشک پایلوت ادامه روستاها پزشکان دستمزدهای مرحله این در گردید. شروع 1393 سال ماه آبان از و سالمت خدمات نسبی ارزش گذاری کتاب ابالغ با طرح سوم مرحله خدمات کامل ارائه مرحله این هدف شد. تعرفه گذاری تعرفه فاقد خدمت حدود 1700 تعرفه ها کتاب تصویب و تدوین با و شد ساماندهی می باشد. بیمارستان از خارج و رسمی غیر پرداخت های حذف و دولتی مراکز در بخش ادغام و خانواده پزشک برنامه ی همچون نیز سالمت نظام تحول طرح که کرد استنتاج چنین توان می باال در مذکور موارد به توجه با پتانسیل های از دیگر یکی عنوان به می تواند پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت در درمان و بهداشت سیستم با پزشکی آموزش شود. محسوب کشور در غیرواگیر بیماری های کنترل و پیشگیری ملی سند اهداف به رسیدن جهت در ایران اسالمی جمهوری نتیجهگیری 8.6. میالدی 2025 سال تا مرگومیر در درصدی 25 کاهش هدف با ایران اسالمی جمهوری غیرواگیر بیماریهای کنترل و پیشگیری ملی کمیته بر باید کمیته اهداف که داشت نظر در باید حال این با است. نموده فعالیت به شروع و شده تشکیل جهانی( بهداشت سازمان هدف )بهعنوان باشند: زیر موارد شامل می-توانند اهداف این برداشت. گام آنها سوی به و شده تعریف کشور در موجود منابع و شرایط اساس کشور در غیرواگیر بیماریهای اثر در زودرس مرگومیر کاهش جسمی فعالیت میزان افزایش سدیم مصرف کاهش سیگار مصرف کاهش الکل مصرف کاهش دیابت شیوع و چاقی میزان کاهش دارویی مشاوره و دارو به دسترسی افزایش غیرواگیر بیماریهای به مبتالیان برای ضروری داروهای و تکنولوژی دامنه افزایش و بهداشت بخش با پزشکی آموزش ادغام و خانواده پزشک برنامه شد داده توضیح تفصیل به فصل این بخشهای سایر در که همانطور کنترل و پیشگیری برای کشور درمان و بهداشت سیستم موجود فرصتهای جمله از کشور پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت در درمان بومی شرایط برای باید جهانی سازمانهای اهداف 1. که داشت نظر در را نکته این باید کل در میروند. شمار به ایران در غیرواگیر بیماریهای.3 میرسد نظر به خوشبینانه بسیار جهانی بهداشت سازمان اهداف تمامی به رسیدن 2. شوند تعریف جداگانه شکل به مختلف کشورهای بود. خواهد سازمان این انتظار قابل میزان از کمتر مرگومیر میزان کاهش جهانی بهداشت سازمان پیشنهادات تمام انجام با حتی 171 هشت فصل

172 ویراست نخست منابع: World Health Orgazation. About 9 voluntary global targets. Available from: ncd-tools/definition-targets/en/ Takian A, Doshmangir L, Rashidian A. Implementing family physician programme in rural Iran: exploring the role of an existing primary health care network. Fam Pract Oct;30(5): doi: / fampra/cmt025. Epub 2013 Jun 20. Azizi F. The reform of medical education in Iran. Medical Education May; 30(3): Marandi SA. Integrating medical education and health services: the Iranian experience. Journal of Medical Education. 2001; 1(1): Danaei G, Finucane MM, Lu Y, Singh GM, Cowan MJ, Paciorek CJ, et al. National, regional, and global trends in fasting plasma glucose and diabetes prevalence since 1980: systematic analysis of health examination surveys and epidemiological studies with 370 country-years and 2 7 million participants. The Lancet. 2011;378(9785): Danaei G, Finucane MM, Lin JK, Singh GM, Paciorek CJ, Cowan MJ, et al. National, regional, and global trends in systolic blood pressure since 1980: systematic analysis of health examination surveys and epidemiological studies with 786 country-years and 5 4 million participants. The Lancet. 2011;377(9765): Finucane MM, Stevens GA, Cowan MJ, Danaei G, Lin JK, Paciorek CJ, et al. National, regional, and global trends in body-mass index since 1980: systematic analysis of health examination surveys and epidemiological studies with 960 country-years and 9 1 million participants. The Lancet. 2011;377(9765): Farzadfar F, Finucane MM, Danaei G, Pelizzari PM, Cowan MJ, Paciorek CJ, et al. National, regional, and global trends in serum total cholesterol since 1980: systematic analysis of health examination surveys and epidemiological studies with 321 country-years and 3 0 million participants. The Lancet. 2011;377(9765): Lim SS, Vos T, Flaxman AD, Danaei G, Shibuya K, Adair-Rohani H, et al. A comparative risk assessment of burden of disease and injury attributable to 67 risk factors and risk factor clusters in 21 regions, : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Murray CJ, Vos T, Lozano R, Naghavi M, Flaxman AD, Michaud C, et al. Disability-adjusted life years (DALYs) for 291 diseases and injuries in 21 regions, : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, Lozano R, Michaud C, Ezzati M, et al. Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Stevens GA, Singh GM, Lu Y, Danaei G, Lin JK, Finucane MM, et al. National, regional, and global trends in adult overweight and obesity prevalences. Population health metrics. 2012;10(1): کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تیر 1394

173 ویراست نخست Lopez AD, Murray C. The global burden of disease. Nat Med. 1998;4(11): Murray CJ, Lopez AD. The global burden of disease: Harvard University Press Boston; Murray C, Lopez AD, Jamison DT. The global burden of disease in 1990: summary results, sensitivity analysis and future directions. Bulletin of the World Health Organization. 1994;72(3):495. Bank W. Investing in Health: World Development Report Oxford University Press: New York Barendregt JJ, Van Oortmarssen GJ, Vos T, Murray CJ. A generic model for the assessment of disease epidemiology: the computational basis of DisMod II. Population health metrics. 2003;1(1):4. Salomon JA, Murray CJ. The epidemiologic transition revisited: compositional models for causes of death by age and sex. Population and Development Review. 2002;28(2): Anand S, Hanson K. DALYs: efficiency versus equity. World Development. 1998;26(2): Hyder AA, Rotllant G, Morrow RH. Measuring the burden of disease: healthy life-years. American Journal of Public Health. 1998;88(2): Williams A. Calculating the global burden of disease: time for a strategic reappraisal? Health economics. 1999;8(1):1-8. Murray CJ, Tandon A, Salomon JA, Mathers CD, Sadana R. New approaches to enhance cross-population comparability of survey results. Summary measures of population health: Concepts, ethics, measurement, and applications. 2002: Salomon JA, Murray CJ. A multi method approach to measuring health state valuations. Health economics. 2004;13(3): Murray CJ, Lopez AD. On the comparable quantification of health risks: lessons from the Global Burden of Disease Study. Epidemiology-Baltimore. 1999;10(5): Wang H, Dwyer-Lindgren L, Lofgren KT, Rajaratnam JK, Marcus JR, Levin-Rector A, et al. Age-specific and sex-specific mortality in 187 countries, : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Lozano R, Naghavi M, Foreman K, Lim S, Shibuya K, Aboyans V, et al. Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Salomon JA, Vos T, Hogan DR, Gagnon M, Naghavi M, Mokdad A, et al. Common values in assessing health outcomes from disease and injury: disability weights measurement study for the Global Burden of Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Salomon JA, Wang H, Freeman MK, Vos T, Flaxman AD, Lopez AD, et al. Healthy life expectancy for 187 countries, : a systematic analysis for the Global Burden Disease Study The Lancet. 2013;380(9859): Naghavi M. Burden of Disease and Risk Factors: Life Expectancy in 2003 at the National Level and for Six Provinces. Tehran: Ministry of Health and Medical Education

174 ویراست نخست Eisner R. The total incomes system of accounts: University of Chicago Press; Farzadfar F, Danaei G, Namdaritabar H, Rajaratnam JK, Marcus JR, Khosravi A, et al. National and subnational mortality effects of metabolic risk factors and smoking in Iran: a comparative risk assessment. Popul Health Metr. 2011;9(1):55. Murray CJ, Ezzati M, Flaxman AD, Lim S, Lozano R, Michaud C, et al. GBD 2010: design, definitions, and metrics. The Lancet. 2012;380(9859): Younes Mohammadi FF, Mahboubeh Parsaeian, Amir Kasaeian, Ali Sheidaei, Sahar Saeedi Moghaddam Et al.. Level and Trends of Child and Adult Mortalities in the Islamic Republic of Iran, ; Protocol of the NASBOD Study Shadi Rahimzadeh ZC, Ardeshir Khosravi, Hamideh Salimzadeh, Farzad Kompani,et al. Quality evaluation of national cancer registry system- Iran. Esteghamati A, Gouya MM, Abbasi M, Delavari A, Alikhani S, Alaedini F, et al. Prevalence of Diabetes and Impaired Fasting Glucose in the Adult Population of Iran National Survey of Risk Factors for Non- Communicable Diseases of Iran. Diabetes care. 2008;31(1):96-8. Esteghamati A, Khalilzadeh O, Mohammad K, Meysamie A, Rashidi A, Kamgar M, et al. Secular trends of obesity in Iran between 1999 and 2007: National Surveys of Risk Factors of Non-communicable Diseases. Metabolic Syndrome and Related Disorders. 2010;8(3): NOURBALA A, Mohammad K. Summary report of National Health Survey in Iran in HAKIM Rashidian A, Damari B, Larijani B, Moghaddam AV, Alikhani S, Shadpour K, et al. Health Observatories in Iran. Iranian Journal of Public Health. 2013;42(1):84-7. Salehi-Isfahani D, editor. Revolution and redistribution in Iran: poverty and inequality 25 years later. Third Annual World Bank Conference on Inequality, Washington, DC Available online at: www. file box vt edu/users/salehi/iran_poverty_trend pdf (accessed 20 March 2008); Van Ginneken W. Some methods of poverty analysis: An application to Iranian data, World Development. 1980;8(9): Sarraf-Zadegan N, Sadri G, Malekafzali H, Baghaei M, Mohammadi Fard N, Shahrokhi S, et al. Isfahan Healthy Heart Program: A comprehensive integrated community-based program for cardiovascular disease prevention and control. Acta cardiol. 2003;58(4): Amiri M, Emami SR, Nabipour I, Soltanian A, Sanjideh Z, Koushesh F. Risk factors of cardiovascular diseases in Bushehr Port on the basis of The WHO MONICA Project The Persian Gulf Healthy Heart Project. ISMJ. 2004;6(2): Ghassemi H, Harrison G, Mohammad K. An accelerated nutrition transition in Iran. Public health nutrition. 2002;5(1a): Jensen J, Tarr D. Trade, exchange rate, and energy pricing reform in Iran: Potentially large efficiency effects and gains to the poor. Review of Development Economics. 2003;7(4): Soleymani F, Ahmadizar F, Meysamie A, Abdollahi M. A survey on the factors influencing the pattern of medicine s use: Concerns on irrational use of drugs. Journal of Research in Pharmacy Practice. 2013;2(2):59. Ahmadizar F, Soleymani F, Abdollahi M. Study of drug-drug interactions in prescriptions of general practitioners and specialists in Iran Iranian Journal of Pharmaceutical Research. 2011;10(4): Soleymani Fatemeh AM. Management information system in promoting rational drug use. Intl J Pharmacol. 2012;8(6): Farzadfar F, Murray CJ, Gakidou E, Bossert T, Namdaritabar H, Alikhani S, et al. Effectiveness of diabetes and hypertension management by rural primary health-care workers (Behvarz workers) in Iran: a nationally representative observational study. Lancet Jan 7;379(9810): کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تیر 1394

175 ویراست نخست اسامی همکاران در تهیه و تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسالمی ایران در بازه زمانی 1394 تا 1404 به حروف الفبا جناب آقای دکتر سهیل اسکندری جناب آقای دکتر مهدی افشاری جناب آقای مهندس مهدی الوندی جناب آقای دکتر جالل پورالعجل سرکار خانم مهندس زهرا پورعظیم جناب آقای دکتر مهدی پیرصالحی جناب آقای دکتر فرزاد پیروبال جناب آقای افشين جم جناب آقای دکتر احمد حاجبی سرکار خانم علیه حجت زاده سرکار خانم دکتر مشیانه حدادی جناب آقای دکتر هدایت حسینی سرکار خانم زهرا خیری جناب آقای دکتر منوچهر دادگرنژاد سرکار خانم دکتر کتایون ربیعی جناب آقای دکتر حسین رستگار سرکار خانم دکتر طاهره ساعدی سرکار خانم مهندس سحر سعیدی مقدم سرکار خانم دکتر طاهره سماوات سرکار خانم دکتر جیهان طویال جناب آقای دکتر سیامک عالیخانی جناب آقای دکتر کامبیز عباچی زاده جناب آقای دکتر اکبر عبدالهی اصل سرکار خانم دکتر زهرا عبدالهی سرکار خانم دکتر مهستی علیزاده سرکار خانم دکتر فاطمه قائمی جناب آقای دکتر ناصر کالنتری سرکار خانم دکتر پگاه محقق جناب آقای دکتر محمد مرادی جناب آقای دکتر علی قنبریمطلق جناب آقای دکتر علیرضا مغیثی سرکار خانم دکتر شهره نادری مقام جناب آقای دکتر مهدی نجمی سرکار خانم دکتر شکوفه نیک فر جناب آقای مهندس بهزاد ولیزاده سرکار خانم دکتر شهین یاراحمدی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی و فنی مشاور علمی مشاور علمی گرافيست مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی و فنی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی و فنی مشاور علمی و فنی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی مشاور علمی

176 National Action Plan for Prevention and Control of Non-Communicable Diseases and the Related Risk Factors in the Islamic Republic of Iran, Iranian National Committee for NCDs Prevention and Control June, کمیته ملے پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر تير 1394